Ông Trần Công Tuấn. một người dân ở thôn Phò Nam (xã Hòa Bắc, H. Hòa Vang, TP Đà Nẵng) đọc cho chúng tôi nghe mấy vần thơ cảm thán, mà không hiểu ai đó đã "xuất khẩu thành thơ" được lưu truyền khắp xã trong thời gian qua: "Đường về Hòa Bắc quê ta/ Mưa bùn nắng bụi thật là khổ ghê/ Người dân chịu cảnh ê chề/ Biết bao giờ mới trở về như xưa?"... Ông Tuấn bảo, đấy là tình cảnh chung của người dân Hòa Bắc sống dọc con đường ĐT601, kể từ ngày dự án đường cao tốc La Sơn- Túy Loan thi công đến nay. Hãy cứ lấy thôn Phò Nam làm tâm điểm.  Thôn Phò Nam nằm ở ngay trung tâm xã Hòa Bắc, do ảnh hưởng dự án đường cao tốc, có 56 hộ dân phải di dời giải tỏa, để chờ nhận đất làm nhà mới tại dự án tái định cư (TĐC) Trung tâm xã Hòa Bắc. Đã hơn 3 năm nay, những hộ dân này mòn mỏi mong chờ, nhưng khu TĐC sau nhiều lần "thất hẹn" tiến độ, vẫn ngổn ngang không biết bao giờ mới có thể hoàn thành cơ sở hạ  tầng để người dân vào nhận đất làm nhà. Vấn đề lo lắng, bất an hơn là cũng 3 mùa mưa bão qua, hàng chục hộ dân sống dưới chân ta- tuy của cao tốc "khóc dở, mếu dở" bởi mùa nắng thì bụi bặm từ đường ĐT601 tràn vào nhà, từ trên cao tốc thốc xuống. Hàng ngày, hàng trăm chuyến xe tải trọng tải lớn ở cả hai con đường thi nhau chạy rầm rập, đường ĐT601 đã biến dạng, trở thành bình địa ngập ngụa bùn đất cả ngày nắng lẫn ngày mưa... Đỉnh điểm nhất là vào mùa mưa năm 2017, khi cao tốc  hình thành độ cao, mỗi khi mưa lớn, bùn đất, nước mưa từ trên ta-luy cao cả chục mét đổ thẳng, tràn qua các nhà dân ở bên dưới, biến tất cả thành bãi bùn ngập ngụa. Gia đình anh Trần Công Đức, con trai ông Tuấn mở một hiệu bán tạp hóa để sinh nhai  cho biết: "Trời mưa vào ban ngày thì còn lo che chắn dọn dẹp được bùn đất, chứ hôm nào tầm nửa đêm mà mưa lớn, thì mọi đồ đạc, hàng hóa trong nhà đều hư hỏng hết vì bùn đất dính đầy. Thậm chí có hôm vợ chồng con cái mất ngủ luôn, vì bùn đất tràn cả vào giường chiếu... Đấy là chưa nói nỗi lo canh cánh sợ đất đá từ ta-tuy đường đổ xuống vùi lấp, xô đổ cả căn nhà đang sinh sống".

Mỗi khi mưa xuống là bùn đất từ ta- luy đường cao tốc La Sơn- Túy Loan tràn vào nhà dân ở thôn Phò Nam, Hòa Bắc.

Hàng chục hộ dân trong thôn Phò Nam sống dưới chân ta-luy cao tốc này đều chịu chung hoàn cảnh như thế. Người dân đã nhiều lần kiến nghị lên UBND xã Hòa Bắc cùng các ngành chức năng, rồi Ban quản lý dự án cao tốc, nhưng đều không nhận được sự khắc phục, phòng chống nào cả. Tết Nguyên đán năm 2018, chính quyền thôn Phò Nam đã lập danh sách các hộ dân bị ảnh hưởng từ tình trạng bị bùn đất tràn vào nhà từ cao tốc, tất cả có 28 hộ, mỗi hộ được UBND xã hỗ trợ 2 triệu đồng. Theo ông Tuấn cùng bà con nơi đây, số tiền này đủ để các hộ dân dọn dẹp nhà cửa để... đón Tết.  Sang năm 2018, tình hình vẫn không có gì cải thiện, trong khi mùa mưa bão lại sắp cận kề. Bà con khu vực cho biết, chưa đến mùa mưa, nhưng mỗi khi có những cơn mưa  trái mùa lớn, bùn đất đã lại ùn ùn chảy vào khắp nhà cửa.

Ông Hồ Phú Sâm- Trưởng thôn Phò Nam cho biết, theo thống kê, tổng cộng có 45 hộ dân bị tình trạng bùn đất từ ta-luy dự án đường cao tốc trôi vào nhà mỗi khi có mưa. Tuy nhiên, tất cả các hộ dân này đều thuộc diện di dời giải tỏa, nếu dự án tái định cư Trung tâm xã Hòa Bắc hoàn thành, thì các hộ dân này đã nhận làm nhà mới rồi. Song đến hiện nay, tức là tháng 9-2018, dự án vẫn còn dang dở, không biết đến bao giờ người dân mới có thể đến nơi ở mới để ổn định cuộc sống. Vấn đề hiện nay là cuộc sống tạm bợ và nỗi lo bùn đất tràn lấp nhà cửa mỗi khi mùa mưa bão đến, Ban Quản lý dự án đường cao tốc La Sơn- Túy Loan cũng đã xem xét, nhưng không thể thi công đường cống thoát nước dưới chân ta-luy đường vì vướng chính những hộ dân đang sinh sống tạm thời do chưa có đất TĐC. Mùa mưa năm 2017, Ban Quản lý dự án đường cao tốc  đã cho phương tiện máy móc khai thông bớt những điểm đất đá tràn xuống nhiều, nhưng vẫn không thể khắc phục, nên đành phải chờ cho đến khi các hộ dân di dời mới có thể đắp kè ta- luy và xây dựng hệ thống cống rãnh. Trước tình hình hiện nay, dự án TĐC Trung tâm xã Hòa Bắc vẫn chưa hoàn thành, như vậy 45 hộ dân này vẫn phải sinh sống tạm thời tại nhà cũ dưới chân đường  cao tốc,  và mùa mưa này vẫn tiếp tục phải chịu cảnh bùn đất tràn vào nhà.

Dự án đường cao tốc La Sơn- Túy Loan qua Trung tâm xã Hòa Bắc chưa thể kè ta-luy và làm hệ thống rãnh thoát nước vì còn vướng các hộ dân đang sống tạm vì chưa  có đất tái định cư.

Bao giờ người dân nhận được đất TĐC? Làm thế nào để cuộc sống người dân đỡ bất an khi còn phải sống dưới ta- luy đường cao tốc? Người dân ở Phò Nam đang chờ sự xem xét, giải quyết của chính quyền và ngành chức năng, Ban Quản lý dự án đường cao tốc La Sơn- Túy Loan trước mùa mưa bão đã cận kề này.

HỒNG THANH