(Cadn.com.vn) - Chính quyền Tổng thống Mỹ Barack Obama hôm 2-12 quyết định bác bỏ kế hoạch đóng cửa nhà tù trên Vịnh Guantanamo để xây dựng một cơ sở khác thay thế theo ý kiến đề xuất của Bộ Quốc phòng.

Quyết định lần này của Tổng thống Obama được đánh giá là khá bất ngờ bởi trên thực tế, ông vẫn luôn coi việc đóng cửa nhà tù Guantanamo là một trong những ưu tiên hàng đầu trong suốt 2 nhiệm kỳ và cần thực hiện trước khi rời Nhà Trắng vào năm 2016. Quyết định này đánh dấu động thái mới nhất trong chuỗi thất bại kéo dài nhiều năm qua trong nỗ lực đóng cửa nhà tù quân sự gây tranh cãi này.

Nguyên nhân mà Nhà Trắng đưa ra là do chi phí tiến hành việc này quá tốn kém - lý do rõ ràng trong bối cảnh Mỹ đang cần tiền để lo cho cuộc chiến ở Syria. Lầu Năm Góc ước tính, chi phí đóng cửa nhà tù Guantanamo và xây dựng cơ sở giam giữ thay thế tại Mỹ lên đến 600 triệu USD, trong đó 350 triệu USD là kinh phí xây dựng cơ sở mới bên trong lãnh thổ Mỹ.

Tuy nhiên, người ta cho rằng, một phần nguyên nhân khiến Tổng thống Obama đi đến quyết định này cũng do áp lực từ phía đảng Cộng hòa. Nhiều nghị sĩ thuộc đảng Cộng hòa đã phản đối kế hoạch này do lo ngại việc đưa các tù nhân, phần lớn bị cáo buộc là nghi can khủng bố, đến Mỹ giam giữ có nguy cơ đe dọa tới an ninh của nước này.

Tổng thống Obama luôn muốn đóng cửa Guantanamo vì cho rằng việc duy trì nhà tù này - vốn là nơi giam giữ các thành viên của các nhóm khủng bố bị bắt ở nước ngoài - là quá tốn kém. Trong suốt 2 nhiệm kỳ, ông nỗ lực giảm số tù nhân bị giam giữ tại đây, từ con số 241 xuống còn 107 và bày tỏ hy vọng con số này sẽ xuống dưới mức 100 vào đầu năm 2016. Tuy nhiên, ông thật sự luôn bị rào cản từ Quốc hội - hiện do đảng Cộng hòa kiểm soát - trên con đường xóa bỏ nhà tù này.

Năm 2009, ông có kế hoạch chuyển 17 tù nhân Duy Ngô Nhĩ - thành viên của một nhóm Hồi giáo cực đoan ở Trung Quốc vốn được xem là không còn đe dọa đến an ninh nước Mỹ - đến một nhà tù ở miền bắc Virginia. Tuy nhiên, mọi việc sụp đổ khi các nghị sĩ ở khu vực phản đối gay gắt. Cũng trong năm 2009, Thượng viện - lúc đó do đảng Dân chủ kiểm soát - bỏ phiếu phản đối lập quỹ để tiến hành kế hoạch đóng cửa nhà tù Guantanamo. Kế hoạch di chuyển tù nhân đến một nhà tù cách thành phố Chicago khoảng 200km cũng vấp phải số phận tương tự khi được đưa ra Quốc hội.

Và giờ đây, lại một lần nữa, quyết định ngoài dự đoán này khiến vấn đề này bao phủ lên thời gian còn lại trong nhiệm kỳ của Tổng thống Obama, buộc ông chủ Nhà Trắng đặt rõ quyết tâm phải đóng cửa nhà tù Guantanamo trước khi rời nhiệm sở.

Thanh Văn