NSƯT Vũ Đình Thân: Tiếc vì chưa đi đến cùng với "ông cố vấn"

Thứ bảy, 04/03/2017 10:26

(Cadn.com.vn) - Tôi bấm điện thoại hỏi thăm sức khỏe, công việc của NSƯT Vũ Đình Thân mà đầu luôn nghĩ tới vai "Ông cố vấn" do anh đảm nhận trong bộ phim truyền hình cùng tên dựa theo tiểu thuyết của nhà văn Hữu Mai, đạo diễn-NSƯT Lê Dân, Hãng phim Hội Nhà văn sản xuất từ năm 1994 đến các năm 1996-1997. Hồi đó cứ mỗi tối đến, nhiều người tranh thủ giải quyết công việc riêng cho xong để chờ xem "Ông cố vấn". Các diễn viên chính trong phim như Vũ Đình Thân vai Hai Long (Vũ Ngọc Nhạ), Nguyễn Bá Lộc vai Ngô Đình Nhu, Nguyễn Bá Phong vai Ngô Đình Diệm, Minh Hòa, nay là NSND vai Trần Lệ Xuân…Vũ Đình Thân kể, khi anh được nhà văn Hữu Mai đề xuất vào vai Hai Long, đạo diễn Lê Dân chấp thuận ngay. Khi cầm kịch bản, anh thường xuyên đến gặp Thiếu tướng tình báo Vũ Ngọc Nhạ để trao đổi từng chi tiết. Điều thuận lợi là ngay từ những thước phim đầu tiên, Thiếu tướng Vũ Ngọc Nhạ cũng như nhà văn Hữu Mai đều rong ruổi theo đoàn làm phim từ Phát Diệm, Ninh Bình, Hà Nội, Huế, TPHCM để theo dõi từng cảnh quay, chỉnh sửa từng lời thoại, lối diễn cho đúng với hoàn cảnh, thực tiễn nhằm đảm bảo tính chính xác của sự kiện. Sau này, thỉnh thoảng vào dịp Quốc khánh 2-9, bộ phim được phát lại trên truyền hình. Tuy được xem phim nhiều lần, các nhân vật chính đều thuộc lòng nhưng tôi vẫn thích được xem lại "Ông cố vấn" bởi sự lôi cuốn đầy gay cấn của phim.

Vợ chồng NSƯT Vũ Đình Thân hiện nay. (Ảnh nhân vật cung cấp)

Trong phim, NSƯT Vũ Đình Thân nhập vai nhà tình báo chiến lược Vũ Ngọc Nhạ thực hiện cực kỳ tròn trịa và xuất sắc. Anh đã "hóa thân" nhà tình báo Vũ Ngọc Nhạ, sinh năm 1928 tại xã Vũ Hội, H. Vũ Thư, Thái Bình, là con chiên ngoan đạo, từ nhỏ sống tại quê mẹ là giáo xứ Phát Diệm, Ninh Bình. Đầu năm 1945, qua tiếp xúc với một cán bộ Việt Minh, Vũ Ngọc Nhạ được người này hướng dẫn đi theo cách mạng.

Thực hiện kế hoạch mang tầm chiến lược, tháng 12-1955, ông cùng vợ, con gái xuống tàu hải quân Pháp hòa cùng dòng người công giáo đông nghịt di cư vào Nam với bản lý lịch được chuẩn bị kỹ càng mang tên: "Vũ Đình Long, sinh ngày 30-3-1928, tại xã Vũ Hội, Vũ Thư, Thái Bình…".

Vào Sài Gòn, ông và gia đình cư trú tại giáo xứ Bình An rồi xin được chân đánh máy trong Bộ Công chánh. Thời gian này ông thường lui tới giáo xứ và Văn phòng "Hội cựu tự vệ công giáo Phát Diệm", qua đó nhanh chóng chiếm được cảm tình của linh mục Hoàng Quỳnh và giám mục Lê Hữu Từ (tức đức cha Lê) và từ đây ông được nhiều người gọi bằng các tên như Hai Long, Hai Nhạ, Hai Nhã. Đến cuối tháng 12-1958, một nhân viên phản gián của "Đoàn công tác đặc biệt Miền Trung" là Nguyễn Tư Thái phát hiện ông vẫn hoạt động Việt Minh tại Thái Bình cho đến cuối năm 1952 nên ông bị bắt giam tại Tòa Khâm, Huế chờ xác minh, làm rõ. Dù không đủ chứng cứ kết tội nhưng ông vẫn bị giam lỏng đến giữa năm 1961. Tại Tòa Khâm, ông móc nối được một số điệp viên khác cũng bị giam tại đây và tiếp tục chuyển phương pháp hoạt động nên chiếm được sự tín nhiệm của Ngô Đình Cẩn, cố vấn cho Diệm về chỉ đạo miền Trung. Cuối năm 1959, ông viết một tờ trình gửi Ngô Đình Cẩn từ đó ông được gia đình Diệm-Nhu để mắt quan tâm, vì vậy thoát khỏi giam cầm. Trong vai "người giúp việc" cho giám mục Lê Hữu Từ, ông đã thu được nhiều tin tức tình báo rất quan trọng, từ đó Vũ Ngọc Nhạ có biệt danh "Ông cố vấn"...

NSƯT Vũ Đình Thân tâm sự đầy tiếc nuối là kịch bản được nhà văn Hữu Mai xây dựng tới 50 tập trên cơ sở 53 chương tiểu thuyết của ông. Nhân vật Vũ Ngọc Nhạ làm cố vấn cho 3 đời tổng thống Việt Nam cộng hòa là Ngô Đình Diệm, Nguyễn Văn Thiệu và Dương Văn Minh nhưng Vũ Đình Thân chỉ vào vai "cố vấn" cho một đời Tổng thống Ngô Đình Diệm với 10 tập đầu rồi... hết phim? Anh bảo, Hãng phim Hội Nhà văn được Nhà nước cấp kinh phí để làm phim "Ông cố vấn", sau đó không cấp tiền nữa nên phim phải dừng lại cho đến nay. Anh tiếc bởi càng về sau, kịch bản càng hấp dẫn nên không thể hiện được trọn vẹn nhân vật từ đầu đến cuối phim như trong tiểu thuyết...

NSƯT Vũ Đình Thân và NSND Minh Hòa trong phim ''Đi qua ngày biển động''.
(Ảnh nhân vật cung cấp).

NSƯT Vũ Đình Thân tốt nghiệp Khóa 2 khoa diễn viên-đạo diễn Trường Điện ảnh Hà Nội, đóng phim từ năm 1973. Các phim anh tham gia trước "Ông cố vấn" như "Đến hẹn lại lên"; "Chuyến xe bão táp"; "Rừng đen"; "Câu lạc bộ không tên"; "Đường suối cạn";... gây được nhiều ấn tượng trong khán giả, song có thể khẳng định "Ông cố vấn" mới thật sự làm nên tên tuổi Vũ Đình Thân trong làng điện ảnh. Sau 10 tập phim "Ông cố vấn", anh vắng bóng trên màn ảnh sau thời gian dài mới trở lại trong các phim "Lời thì thầm từ quá khứ"; "Đi qua ngày biển động"... Anh bảo do quá bận rộn với công việc đạo diễn nên ít khi nhập vai diễn viên. Hiện nay cuộc sống của người nghệ sĩ tài hoa này cũng đã tĩnh lặng trở lại sau cơn sóng gió khi vợ chồng chia tay nhau. Hai con anh là Vũ Lê Thiện và Vũ Lê Thảo đều có gia đình riêng, anh đi bước nữa với chị Phùng Ngọc Yến, công tác ngành dược, hiện sống tại Q. Đống Đa, Hà Nội. Anh bảo còn may mắn vì người vợ sau tuy làm nghề quá khác biệt nhưng luôn thấu hiểu, cảm thông và sẻ chia công việc của chồng. Tuy gần đến tuổi hưu nhưng anh vẫn say mê với công việc ở Hãng phim truyện Việt Nam, nơi anh đã gắn bó gần 40 năm qua. Tôi hỏi sắp tới sẽ có phim gì mới, anh nháy mắt: "Bí mật như... ông cố vấn nhé!"...

Thái Mỹ