Nữ tướng Nguyễn Thị Định (được người dân gọi là cô Ba Định) sinh ngày 15-3-1920, là con út trong gia đình giàu truyền thống cách mạng ở xã Lương Hòa, huyện Giồng Trôm, tỉnh Bến Tre. Tròn 16 tuổi, bà giác ngộ và bắt đầu tham gia cách mạng, đảm nhận nhiệm vụ giao liên, rải truyền đơn, vận động quần chúng đấu tranh. Tháng 10-1938, bà được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam). Năm 1946, bà là thành viên nữ duy nhất trong đoàn cán bộ của Khu 8 vượt biển ra Bắc, gặp Trung ương để báo cáo tình hình cách mạng miền Nam và xin chi viện vũ khí. Bằng lòng quả cảm, trí thông minh, bà khéo léo vượt trùng dương đưa 12 tấn vũ khí từ miền Bắc vào chiến trường Nam Bộ. Đây là tiền đề để Trung ương nghiên cứu, đánh giá, đi tới quyết định thành lập tuyến đường Hồ Chí Minh trên biển huyền thoại, tiền thân của những đoàn tàu không số sau này.

Những năm 1960, tên tuổi của cô Ba Định còn gắn liền phong trào Đồng Khởi Bến Tre, với "Đội quân tóc dài" làm cho quân thù khiếp sợ. Năm 1974, cô Ba Định được phong hàm Thiếu tướng và trở thành nữ tướng đầu tiên của Quân đội nhân dân Việt Nam.

Sau khi miền Nam được giải phóng, non sông thống nhất, cô Ba Định đảm đương nhiều vị trí, chức vụ quan trọng trong bộ máy Nhà nước. Bà được Đảng và Nhà nước trao tặng nhiều phần thưởng cao quý như, Huân chương Hồ Chí Minh, Huân chương Quân công hạng Nhất, danh hiệu AHLLVTND…

Một đời chiến đấu hy sinh, nữ tướng Nguyễn Thị Định đã trở thành huyền thoại, không chỉ tiêu biểu cho phụ nữ miền Nam thành đồng đất thép anh hùng - bất khuất - trung hậu - đảm đang mà còn là điển hình mẫu mực cho phụ nữ Việt Nam. Với 72 năm tuổi đời, 56 năm hoạt động cách mạng kiên cường, suốt đời phấn đấu vì sự nghiệp giải phóng dân tộc, giải phóng phụ nữ, đức tính khiêm tốn, nhân hậu, cô Ba Định là một trong những người phụ nữ tiêu biểu của đất nước, gắn bó mật thiết với nhân dân. Bà là người lãnh đạo có uy tín, được nhân dân, chiến sĩ và phụ nữ Việt Nam, bạn bè quốc tế kính trọng, tấm gương sáng, trao truyền những giá trị tốt đẹp cho thế hệ hôm nay, mai sau.

Để tri ân những công lao, đóng góp to lớn của Nữ tướng Nguyễn Thị Định, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân tỉnh Bến Tre đã đầu tư xây dựng nhiều công trình tưởng niệm, gắn với cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của đồng chí tại quê hương Lương Hòa, Giồng Trôm. Trong đó có Khu lưu niệm nữ tướng Nguyễn Thị Định ở xã Lương Hòa, thuộc huyện Giồng Trôm (quê hương nữ tướng) được khởi công xây dựng tháng 12-2000, chính thức đưa vào hoạt động từ tháng 12-2003. Hơn 20 năm qua, Khu lưu niệm là nơi thờ tự thiêng liêng, lưu giữ và giới thiệu hình ảnh, sự nghiệp của nữ tướng gắn với một thời kỳ kháng chiến gian khổ, hào hùng của quân dân Bến Tre.

Khu lưu niệm trở thành địa chỉ đỏ giáo dục lòng yêu nước, truyền thống cách mạng cho các thế hệ, là một trong những điểm đến của nhiều người yêu mến cô Ba, quan tâm lịch sử, con người Bến Tre. Năm 2024, Khu lưu niệm được trùng tu, tôn tạo các hạng mục: Đền thờ, nhà đón tiếp, nhà bia, nhà trưng bày, nhà dừa, cổng tường rào, hạng mục phụ trợ khác... với tổng mức đầu tư gần 13 tỷ đồng, do Công ty Cổ phần đầu tư hạ tầng DonaCoop thuộc Tập đoàn DonaCoop hỗ trợ.

Đặc biệt, nhân kỷ niệm 105 năm ngày sinh Nữ tướng, AHLLVTND Nguyễn Thị Định, chiều 14-3, Đảng bộ, chính quyền và nhân huyện Giồng Trôm (tỉnh Bến Tre) tổ chức trọng thể Lễ đón nhận Bằng xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa cấp tỉnh “Nơi sinh và lớn lên của Nữ tướng Nguyễn Thị Định”.

B.T-TTX