Tổng thống Mỹ Joe Biden ngày 28-1 cho hay 3 binh sĩ nước này đã thiệt mạng và 25 quân nhân khác bị thương trong một cuộc tấn công bằng UAV nhằm vào các lực lượng Mỹ đang đồn trú tại khu vực Đông Bắc Jordan, gần biên giới với Syria. "Ngày 28-1, 3 binh sĩ Mỹ thiệt mạng, 34 người bị thương trong cuộc tập kích UAV nhằm vào căn cứ ở đông bắc Jordan, gần biên giới với Syria", Bộ Tư lệnh Trung tâm Mỹ (CENTCOM) thông báo. Theo CENTCOM, vụ tấn công xảy ra trong đêm vào Tháp 22, một tiền đồn nhỏ gần biên giới Syria, nằm trong Mạng lưới Phòng thủ Jordan. Khoảng 350 lính bộ binh và không quân Mỹ được triển khai tại Tháp 22, thực hiện các nhiệm vụ hỗ trợ. Chiếc UAV tự sát đã lao vào khu vực sinh hoạt chung của lực lượng đồn trú, gây ra thương vong cao. Đây là lần đầu tiên lực lượng Mỹ ở Trung Đông ghi nhận thương vong do địch thủ gây ra kể từ khi chiến sự Gaza bùng phát ngày 7-10-2023.

Iran phủ nhận đứng sau vụ tấn công

Lực lượng Kháng chiến Hồi giáo ở Iraq - một nhóm bảo trợ cho lực lượng dân quân Hồi giáo dòng Shia - đã nhận trách nhiệm về cuộc tấn công vào Tháp 22. Tuy nhiên, Tổng thống Joe Biden tin rằng các nhóm tay súng cực đoan mà Iran hậu thuẫn ở Syria và Iraq đứng sau vụ việc này. Nhiều chính trị gia Mỹ đổ lỗi trực tiếp cho Iran. Ngoại trưởng Anh David Cameron cũng cáo buộc Iran đứng sau vụ việc, kêu gọi nước này giảm căng thẳng trong khu vực. Tuy nhiên, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Nasser Kanaani tuyên bố nước này không liên quan đến vụ tấn công bằng máy bay không người lái (UAV) vào căn cứ của Mỹ ở Jordan.

Chính quyền Biden bị chỉ trích nặng nề

Đảng Cộng hòa đã chỉ trích chính quyền Tổng thống Joe Biden vì không có hành động đủ mạnh mẽ chống lại các nhóm được Iran hậu thuẫn. Chủ tịch Ủy ban Tình báo Hạ viện Mike Turner cho biết ông rất buồn khi biết về cuộc tấn công bằng máy bay không người lái, coi đây là kết quả trực tiếp do chính quyền không phản ứng với các cuộc tấn công trước đó. Ông Turner viết: "Chính quyền Tổng thống Biden phải có hành động nghiêm túc chống Iran và các nhóm mà nước này tài trợ để tấn công binh sĩ và căn cứ quân sự của Mỹ". Chủ tịch Ủy ban Tình báo Thượng viện Marco Rubio cũng chỉ trích Tổng thống Biden vì không khiến Iran chịu hậu quả trực tiếp. Ông Rubio đã đăng lại tuyên bố của mình hồi tháng 11-2023 trên mạng xã hội X và nói thêm: "Hai tháng trước, tôi đã cảnh báo rằng nếu ông Biden không bắt Iran chịu hậu quả trực tiếp, những cuộc tấn công này sẽ lan rộng ra ngoài Syria và Iraq và giết chết người Mỹ. Thật bi thảm, giờ đây điều này đã xảy ra đúng như tôi đã cảnh báo".

Cuộc tấn công bằng máy bay không người lái diễn ra trong bối cảnh ngày càng xảy ra nhiều cuộc tấn công nhằm vào các căn cứ của Mỹ ở Trung Đông, được cho là do các lực lượng liên quan Iran thực hiện trong những tháng gần đây. Các nhà lập pháp và các nhà lãnh đạo Mỹ khác đã lo ngại rằng các cuộc tấn công liên tục nhằm vào các căn cứ và binh sĩ Mỹ báo hiệu nguy cơ cuộc chiến giữa Israel và Hamas leo thang thành một cuộc xung đột rộng ở Trung Đông.

Chủ tịch Ủy ban Đối ngoại Hạ viện Michael McCaul đã đề cập đến hàng chục cuộc tấn công vào binh sĩ Mỹ kể từ tháng 10-2023. Ông viết trong một tuyên bố ngày 28-1: "Chính sách Trung Đông thất bại của chính quyền Tổng thống Biden đã phá hủy khả năng răn đe của chúng ta nhằm vào các đối thủ ở Trung Đông. Chúng ta cần thiết lập lại chính sách Trung Đông để bảo vệ lợi ích an ninh quốc gia và khôi phục khả năng răn đe". Hạ nghị sĩ Mike Rogers, Chủ tịch Ủy ban Quân vụ Hạ viện, lập luận trong một tuyên bố rằng đã từ lâu rồi Mỹ chưa yêu cầu Iran và các nhóm liên quan chịu trách nhiệm về các cuộc tấn công lực lượng Mỹ và liên quân. Cựu Tổng thống Trump cùng ngày cũng cho rằng "sự yếu đuối và nhân nhượng" của Tổng thống Biden là nguyên nhân dẫn đến vụ tập kích UAV ở Jordan khiến 3 quân nhân Mỹ thiệt mạng.

Lựa chọn khó khăn của ông Biden

Ông Biden sẽ phải quyết định xem ông sẵn sàng trả đũa đến mức nào để tránh làm bùng nổ cuộc chiến rộng hơn ở Trung Đông, viễn cảnh mà ông vẫn cố gắng tránh kể từ sau vụ tấn công ngày 7-10-2023 của Hamas nhằm vào Israel. Trong 3 tháng qua, Tổng thống Biden vẫn tỏ ra rất thận trọng khi chọn cách phản ứng trước hơn 150 cuộc tấn công của lực lượng dân quân được Iran hậu thuẫn nhằm vào lực lượng Mỹ tại Trung Đông. Về cơ bản, ông Biden không phản ứng trước phần lớn các cuộc tấn công đã bị ngăn chặn thành công hoặc gây ra thiệt hại không đáng kể, trong khi ra lệnh đáp trả hạn chế sau những vụ tấn công táo bạo hơn, nhất là của lực lượng Houthi tại Yemen. Tuy nhiên, những cái chết đầu tiên của binh sĩ Mỹ sẽ đòi hỏi ông Biden có mức độ phản ứng khác, các quan chức Mỹ cho biết.

Nhưng điều còn chưa rõ ràng là liệu ông Biden có ra lệnh tấn công các mục tiêu nằm trong lãnh thổ Iran như những người chỉ trích ông trong đảng Cộng hòa đang thúc giục hay không. Brian Katulis, chuyên viên cấp cao tại Viện Trung Đông, nhận định, Nhà Trắng đang tìm kiếm cách phản ứng không quá cứng rắn đến mức kích động cuộc chiến tranh toàn diện, nhưng không quá mềm mỏng. Điều làm phức tạp thêm quyết định của ông Biden là việc tăng cường gây hấn với Iran có thể gây khó khăn hơn cho việc chấm dứt giao tranh ở Gaza. Ông Biden hiện chưa thể hiện tín hiệu gì về cách nhìn của mình nhưng ông thề sẽ có hành động.

AN BÌNH