Tỉnh Nghệ An đang tạo bước đột phá về chất lượng giáo dục hướng nghiệp trong giáo dục phổ thông, góp phần chuyển biến mạnh mẽ công tác phân luồng học sinh sau trung học cơ sở và trung học phổ thông vào học các trình độ giáo dục nghề nghiệp, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và đất nước.

Học sinh phân luồng của huyện Con Cuông tham gia học nghề tại Trường Trung cấp nghề Dân tộc miền núi Nghệ An.

Tỉnh đặt mục tiêu giai đoạn 2020 - 2025 phấn đấu 100% trường trung học cơ sở và trung học phổ thông có chương trình giáo dục hướng nghiệp gắn với sản xuất, kinh doanh, dịch vụ của địa phương; có giáo viên kiêm nhiệm làm nhiệm vụ tư vấn hướng nghiệp, đáp ứng yêu cầu về chuyên môn, nghiệp vụ; 40-45% học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở, trung học phổ thông tiếp tục học tập tại các cơ sở giáo dục nghề nghiệp đào tạo trình độ cao đẳng. Để thực hiện mục tiêu trên, tỉnh Nghệ An đã và đang thực hiện các giải pháp nhằm nâng cao nhận thức về giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong việc chọn trường, chọn nghề, phù hợp với năng lực cá nhân và cơ cấu nguồn nhân lực của xã hội; đồng thời phát triển đội ngũ giáo viên kiêm nhiệm làm nhiệm vụ tư vấn, hướng nghiệp trong các trường trung học. 
Cho rằng cần tiếp tục đổi mới nội dung, phương pháp, hình thức giáo dục hướng nghiệp trong trường phổ thông, theo ông Nguyễn Văn Khoa, Phó Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An, việc đổi mới sẽ góp phần nâng cao nhận thức về giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh trong việc chọn trường, chọn nghề phù hợp với năng lực cá nhân và cơ cấu nguồn nhân lực của xã hội. Bên cạnh đó, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học gắn với giáo dục hướng nghiệp trong các cơ sở giáo dục phổ thông cần tiếp tục được tăng cường; bổ sung, hoàn thiện văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục hướng nghiệp và định hướng phân luồng học sinh phổ thông, đẩy mạnh công tác xã hội hóa nhằm huy động nguồn lực xã hội trong và ngoài nước tham gia giáo dục hướng nghiệp, định hướng phân luồng học sinh phổ thông. 
Năm 2015, UBND tỉnh Nghệ An ban hành Quyết định số 3010/QĐ-UBND ngày 15-7-2015 của UBND tỉnh phê duyệt Kế hoạch phân luồng, hướng nghiệp, dạy nghề cho học sinh THCS, THPT trên địa bàn tỉnh Nghệ An đến năm 2020. Với quyết định này, Nghệ An là tỉnh đầu tiên trên cả nước triển khai công tác phân luồng, hướng nghiệp, dạy nghề cho học sinh. Sau 5 năm triển khai, công tác phân luồng của Nghệ An đã đạt được kết quả khả quan. Cụ thể, ở bậc THCS, trung bình mỗi năm có gần 23% học sinh được phân luồng, trong đó, tỷ lệ học sinh vào học nghề tăng từ 8% năm 2015 - 2016 lên 16% năm 2019 - 2020. Số học sinh tham gia dự thi Trung học phổ thông quốc gia nhưng không có nguyện vọng xét tuyển đại học, cao đẳng tăng từ  37,2% - 42% trong giai đoạn 2015 - 2019.

Các trường nghề trên địa bàn tỉnh Nghệ An cũng đã vào cuộc để thực hiện kế hoạch của tỉnh, tuyển học sinh sau khi tốt nghiệp Trung học cơ sở và cam kết bố trí việc làm có thu nhập ổn định sau đào tạo. Một số cơ sở đào tạo đã chủ động phối hợp với doanh nghiệp trong việc xây dựng, chỉnh sửa, bổ sung chương trình, giáo trình đào tạo theo phương pháp tiên tiến, phù hợp hơn với thực tiễn và nhu cầu của thị trường sử dụng lao động. 

Bên cạnh những kết quả đã đạt được, công tác phân luồng học sinh sau trung học cơ sở và trung học phổ thông tại tỉnh Nghệ An cũng tồn tại nhiều vướng mắc như công tác tuyên truyền ở một số địa phương chưa được quan tâm, đồng bộ. Các chủ trương, chính sách mới, ưu đãi cho việc dạy nghề chưa được tuyên truyền đến học sinh và phụ huynh, nên học sinh chưa an tâm đi học nghề. Một số trường THCS thực hiện chưa đúng với chỉ đạo của tỉnh và Sở GD-ĐT. Tại nhiều huyện miền núi, vùng sâu, vùng đặc  biệt khó khăn, nhiều học sinh không học lớp 10 THPT, học sinh bỏ học giữa  chừng đã đi lao động tự do, không qua đào tạo nghề…

B.T