Pháo đài Azovstal đã bị bao vây mọi phía trong ngày 24-4 khi Ukraine đề nghị đàm phán đặc biệt. "Chúng tôi mời phía Nga tổ chức một cuộc đối thoại đặc biệt tại địa điểm ngay cạnh nhà máy Azovstal", AFP dẫn lời ông Oleksiy Arestovych, trợ lý của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, ngày 24-4 cho biết. Ông Mikhaylo Podolyak, cố vấn của Tổng thống Ukraine, cũng nhấn mạnh: "Không cần bất kỳ điều kiện nào. Chúng tôi sẵn sàng tổ chức vòng đàm phán đặc biệt ngay tại Mariupol để cứu người dân, cứu Tiểu đoàn Azov, quân đội". Trước đó, Kiev cũng đề nghị ngừng bắn tạm thời ở Mariupol vào dịp lễ Phục sinh đang diễn ra ở cả Nga và Ukraine.

Nga hiện chưa phản hồi về đề xuất của Ukraine. Trước đó, Moscow liên tục đưa ra "tối hậu thư" yêu cầu binh sĩ Ukraine hạ vũ khí và đầu hàng để được bảo toàn tính mạng và rời Mariupol. Tuy nhiên, Kiev bác bỏ tối hậu thư, tuyên bố "chiến đấu đến cùng". Nhà máy Azovstal được coi là thành trì cuối cùng của lực lượng Ukraine chiến đấu tại thành phố Mariupol, Đông Nam nước này sau khi Nga và lực lượng ly khai kiểm soát hầu hết thành phố. Ước tính có khoảng 2.000 binh sĩ Ukraine cùng với dân thường đang trú ẩn bên dưới đường hầm xây kiên cố của nhà máy Azovstal.

Trong khi đó, vào cuối ngày 24-4, quân đội Nga thông báo ngừng bắn, mở hành lang nhân đạo để sơ tán dân thường khỏi nhà máy gang thép Azovstal ở thành phố Mariupol, miền nam Ukraine. "Quân đội Nga và lực lượng thuộc Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR) tự xưng sẽ đơn phương ngừng hoạt động tác chiến vì lý do nhân đạo từ 14 giờ ngày 25-4 theo giờ Moscow. Các đơn vị sẽ rút về khoảng cách an toàn và bảo đảm dân thường được sơ tán theo tuyến đường mong muốn", tướng Mikhail Mizintsev, chỉ huy Trung tâm Quản lý Phòng thủ Quốc gia Nga, cho biết.

Tướng Mizintsev đề xuất lực lượng phòng thủ Ukraine treo cờ trắng ở một số khu vực hoặc toàn bộ vành đai nhà máy để thông báo sẵn sàng thực hiện hoạt động nhân đạo. "Nếu vẫn còn dân thường ở bên trong, chúng tôi yêu cầu Kiev lập tức ra lệnh cho chỉ huy các đơn vị theo chủ nghĩa dân tộc để họ rời nhà máy", ông nói thêm.

Nhà máy Azovstal là cứ điểm phòng ngự cuối cùng của lực lượng Ukraine tại Mariupol, thành phố cảng miền nam bị Nga bao vây nhiều tuần nay. Đây từng là một trong những nhà máy luyện kim lớn nhất châu Âu, với hệ thống đường hầm kiên cố chằng chịt bên dưới, tạo điều kiện ẩn nấp và di chuyển lý tưởng cho lực lượng phòng thủ Ukraine.

Tuần trước, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu thông báo Moscow kiểm soát Mariupol, ngoại trừ khu vực nhà máy Azovstal. Tổng thống Vladimir Putin ra chỉ thị yêu cầu binh sĩ Nga ngừng tấn công Azovstal, nhưng tiếp tục bao vây để "một con ruồi cũng không thể lọt ra ngoài". Mặc dù vậy, phía Ukraine cáo buộc quân đội Nga tiếp tục tấn công vào Azovstal. Cố vấn của Tổng thống Ukraine, ông Mikhaylo Podolyak, cho biết trên Twitter hôm 24-4 rằng: "Nga tiếp tục tấn công Azovstal ở Mariupol. Nơi mà binh sĩ và người dân của chúng tôi trú ẩn tiếp tục bị pháo kích".

Serhiy Volyna, một chỉ huy của Ukraine ở Mariupol, hôm 24-4 cũng cho biết, phía Nga tiếp tục không kích và pháo kích Azovstal và tình hình bên trong Azovstal đã rất nguy cấp. "Chúng tôi đang tính toán thương vong, tình hình rất nguy cấp. Rất nhiều người bị thương hoặc nguy kịch. Chúng tôi đang ở tình cảnh rất khó khăn do thiếu súng, đạn dược, lương thực và thuốc men. Tình hình đang xấu đi nhanh chóng", ông Volyna nói. Trước đó, một binh sĩ Ukraine cố thủ trong nhà máy thừa nhận trong một cuộc trả lời phỏng vấn truyền thông qua Telegram rằng, anh và đồng đội có thể chỉ cố thủ được vài ngày hoặc thậm chí vài giờ nữa trong tình trạng thiếu thốn mọi thứ.

Lãnh đạo Cộng hòa Nhân dân tự xưng Donetsk (DPR) Denis Pushilin hôm 23-4 nhận định, lực lượng cố thủ trong nhà máy Azovstal khó cầm cự lâu. "Chúng tôi hiểu rằng, họ sắp hết thời gian vì nhiều lý do", ông Pushilin nói. Mariupol là thành phố cảng ở Đông Nam Ukraine, có ý nghĩa chiến lược với Nga và Ukraine. Nếu kiểm soát Mariupol, Nga sẽ tiến gần hơn tới mục tiêu lập hành lang trên bộ đến Crimea, cô lập Ukraine với các vùng biển.

KHẢ ANH