(Cadn.com.vn) - Phạt vi phạm (VP) và buộc bồi thường thiệt hại là 2 hình thức chế tài cơ bản và quan trọng trong thương mại khi có hành vi VP hợp đồng (HĐ) xảy ra. Về mặt pháp lý, 2 hình thức này có tính độc lập và khác nhau. Tuy nhiên, trong thực tế xây dựng, soạn thảo và đàm phán HĐ, DN thường có sự nhầm lẫn và không có sự phân biệt rạch ròi giữa 2 hình thức này nên dễ gặp bất lợi khi có tranh chấp xảy ra.

Theo quy định của Luật Thương mại (LTM) 2005: phạt VP là việc bên bị VP yêu cầu bên VP trả một khoản tiền phạt do VP HĐ nếu trong HĐ có thỏa thuận; bồi thường thiệt hại là việc bên VP bồi thường những tổn thất do hành vi VP HĐ gây ra. LTM quy định: mức phạt VP tối đa là 8% giá trị phần nghĩa vụ HĐ bị VP trừ HĐ dịch vụ giám định; giá trị bồi thường thiệt hại bao gồm giá trị tổn thất thực tế, trực tiếp mà bên bị VP phải chịu do bên VP gây ra và khoản lợi trực tiếp mà bên bị VP đáng lẽ được hưởng nếu không có hành vi VP.

Theo ý kiến của nhiều lãnh đạo DN, mức phạt 8% là quá thấp bởi thực tế khó có thể chứng minh hết được các thiệt hại của mình để yêu cầu bồi thường, do đó cứ để cho các bên tự thỏa thuận về mức phạt là phù hợp nhất. Trao đổi về vấn đề này, Luật sư Lê Ngô Hoài Phong, Trưởng CN Văn phòng luật sư Phạm và Liên Danh tại Đà Nẵng cho rằng: "Đó là quan điểm hoàn toàn phù hợp, là tín hiệu tốt cho sự phát triển của DN Việt Nam chúng ta. Tuy nhiên, cũng cần phải xem xét đến bối cảnh mà đại đa số các DN Việt Nam là DN nhỏ và vừa, hiểu biết pháp luật còn hạn chế, quản lý DN thì theo kiểu "gia đình" nên dễ VP HĐ, đặc biệt là với đối tác nước ngoài. Nếu LTM quy định mức phạt HĐ thương mại tự do như quy định của Bộ luật Dân sự thì một DN có thể bị phá sản chỉ vì một hành vi VP HĐ".

Vì vậy, luật sư Phong khuyến nghị: "Để phòng tránh thiệt hại trong trường hợp bị VP HĐ, ngoài quy định về mức phạt VP, DN cần chủ động nghiên cứu đưa vào HĐ những quy định chi tiết về thiệt hại phát sinh từ hành vi VP như: chi phí cơ hội bị bỏ lỡ, chi phí mà bên bị VP phải chịu phạt và bồi thường cho bên thứ ba, phí giải quyết tranh chấp...

Chuyên mục này có sự hợp tác về chuyên môn
của  Chi nhánh Văn phòng luật sư Phạm và Liên Danh tại Đà Nẵng
Đường dây nóng hỗ trợ tư vấn: 0511.3600109; 0905102425