Trong cuộc hành trình đi nơi này nơi nọ của mình, tôi đã gặp anh bán kem cây ở Angkor Wat lấy tiền Việt với giá 5.000 đồng/cây thật là vui. Cũng ở Campuchia, xuôi theo Biển Hồ gặp một trường học lênh đênh sông nước dạy học cho các em nhỏ người Việt, hoặc những người Việt tha hương khốn khó chèo thuyền đi theo xin ít tiền độ nhật. Trên đường phố Malacca (Malaysia) tình cờ gặp một cô gái Việt nép mình trên con phố với chiếc xe nhỏ bán nước giải khát và trái cây. Hoặc một lần dạo chợ đêm ở Pattaya (Thái Lan), ghé một xe bán hàng mua nước uống, khá bất ngờ khi người đàn ông bán hàng nói: "Tôi là người Việt đây, tôi đã sang đây 30 năm".

Những người Việt tôi gặp tình cờ ở những nơi chốn đi qua ấy có cuộc sống khác nhau trong cuộc mưu sinh. Có thể, do trong hành trình du lịch cho nên tôi không gặp được những người thành đạt, mà chỉ gặp những con người đang kiếm sống bằng cách này hay cách khác. Với họ, gặp những người Việt từ quê nhà sang, trao đổi với nhau bằng tiếng Việt là niềm vui khó diễn đạt thành lời…

Lần này, tôi đi du lịch Đài Loan. Ở đây, lượng người Việt khá đông. Theo Huyền - cô hướng dẫn viên, thì trong 23,5 triệu dân ở đây, người Việt chiếm 12% (đó là những người đã đăng ký nhập tịch, không kể những người đang ở bất hợp pháp- P.V). Theo Tổng hội Việt kiều tại Đài Loan, tổng số người Việt tại Đài Loan vào năm 2021 khoảng 470.000 người, bao gồm cả cô dâu Việt, lao động…

Ở Đài Trung, chúng tôi ở tại khách sạn Pralmer, ngay con phố chính Shuangshi, đi bộ vài bước là vào những con đường toàn hàng quán Việt, ghi trên bảng tiếng Việt, và những món ăn đa dạng từ Việt Nam, ngay cả xe bán sinh tố, hàng phở cũng thiết kế y như Việt Nam. Những con phố như bàn cờ có tên Chenggang, Dacheng, Minzv…

Ở Đài Loan không có hàng quán bán ăn sáng, múi giờ lệch với Việt Nam một giờ (Việt Nam 7 giờ thì Đài Loan là 8 giờ). Với múi giờ này thì không ảnh hưởng gì mấy đến sinh hoạt thường ngày. 8 giờ sáng, hàng quán ở đây vẫn chưa mở cửa. Theo một chủ quán thì anh bắt đầu bán hàng từ 10 giờ sáng cho đến 10 giờ đêm. Thói quen đến 10 giờ đêm quán ngưng bán có từ hồi xưa, nay vẫn như thế. Vì vậy, chúng tôi phải rời quán đúng vào giờ này.

Chúng tôi dạo quanh phố Việt, gặp một hàng phở của một người Việt đến từ Nam Định. Quán bán hết hàng dẫu mới 8 giờ tối. Anh chủ quán cho biết, vợ chồng anh qua đây đã 10 năm và quán phở của anh cũng đã bán 10 năm, đảm bảo đúng chất Việt ngon nhất vùng (giá một tô phở khoảng 50 ngàn tiền Việt)… Cả con phố Cheggong và những con phố toàn hàng quán Việt, gặp một cô gái bán xe sinh tố, cô cười vui chào hỏi, bảo cứ nói tiếng Việt thoải mái ở khu phố này.

Thật vậy, những tấm bảng hiệu xen chữ Trung, chữ Việt khắp nơi, có nơi bán sim điện thoại, nơi bán hàng ăn rất nhộn nhịp. Quán ghi: "Bún chả Obama" nhỏ, đông khách. Chúng tôi vào quán chẳng còn chỗ ngồi, nơi chế biến thứ ăn ngay trước quán, chúng tôi lại đi tiếp. Nói chung mặt bằng quán xá ở đây nhỏ, có thể do ngay phố chính và giá thuê cao. Cuối cùng, chúng tôi gặp quán ghi tên Việt: "Hồng Hạnh" khá rộng, tại đây gặp một số anh em đi chung đã tới trước. Đây là quán cơm Việt Nam, chồng là người Đài, còn vợ là người Việt. Khách ăn món gì cứ lấy mảnh giấy ghi món bằng tiếng Việt đánh dấu rồi đưa cho chủ quán. Các món ăn không có rau kèm theo, vì rau xanh ở Đài Loan rất mắc.

Những món ăn ở các quán có phở, bún bò, cơm rang… giá 120 Đài tệ, các món rau cũng 120 Đài tệ, các món như ếch xào, gà ram giá 200 Đài tệ… gần như thống nhất mọi nơi, kể cả quán ở Đài Bắc hoặc phố đêm Phùng Giáp. Tại đây có cả nước mắm và xì dầu, mắm ruốc nhập từ Việt Nam. Chúng tôi mua một chai nước mắm nhỏ có giá khoảng 80 ngàn tiền Việt. Tuy nhiên, các món ăn ở đây chế biến cho hợp khẩu vị người Đài nên chẳng giống món ăn ở quê nhà tí nào. Tại Đài Bắc, cũng có rất nhiều hàng quán của người Việt. Vào quán người Việt ở xứ người thật là vui, cô chủ quán đưa ngay thực đơn viết bằng tiếng Việt kèm theo giá bán. Riêng bia thì cứ mở tủ lạnh lấy, uống bao nhiêu tính tiền bấy nhiêu. Còn ở làng cổ Thập Phần, làng cổ 100 tuổi cách Đài Bắc 30 km thì hàng quán của người Đài, nhưng thuê người Việt bán, theo giải thích là do khách Việt đến đây rất nhiều.

Trong những cuộc hành trình như vậy, gặp nhau ở nơi chốn lạ nói cùng nhau ngôn ngữ quê hương luôn là điều thú vị.

Khuê Việt Trường