Sinh ra trong một gia đình có truyền thống hiếu học, nhiều đời làm nghề thầy thuốc và có truyền thống yêu nước tại làng La Qua, nay là thôn Tân Mỹ xã Điện Minh, TX Điện Bàn (Quảng Nam), Liệt sĩ Nguyễn Việt Hùng (1946) sớm bộc lộ tinh thần yêu nước, dám đứng lên bênh vực kẻ yếu…Bà Nguyễn Thị Thuyên (1935), trú Trung Phú, Điện Minh, kể lại rằng: Do chiến tranh loạn lạc, cuộc sống khó khăn nên cha bà phải xuống Hội An làm thầy thuốc kiếm tiền nuôi gia đình. Cách nhà chưa đến 10 km nhưng ngày ấy điều kiện đi lại khó khăn, thường xuyên chịu sự bố ráp của lính Pháp cùng bọn tay sai nên họa hoằn lắm ông mới về nhà. Mẹ bà đành vượt cạn một mình khi sinh hai em (song sinh): Liệt sĩ Nguyễn Việt Hùng và người em song sinh Nguyễn Nam Cường.

Cũng như các anh chị trong gia đình bà Thuyên, Nguyễn Việt Hùng cũng được gia đình cho theo học tại trường làng rồi Trung học Nguyễn Duy Hiệu (thị xã Điện Bàn) sau đó chuyển ra Đà Nẵng học tại trường Trung học Phan Châu Trinh. Tốt nghiệp Tú tài Toàn, Nguyễn Việt Hùng vào Sài Gòn học đại học. Tại đây, ông tích cực tham gia hoạt động trong phong trào sinh viên yêu nước chống Mỹ, rồi tham gia vào lực lượng Biệt động thành. Đầu năm 1969, chẳng may cơ sở bị lộ, Nguyễn Việt Hùng bị địch bắt đưa ra Côn Đảo mà chẳng qua xét xử. Ngày 26-7-1972, Nguyễn Việt Hùng bị địch sát hại tại nhà tù, mộ chí hiện mai táng tại Nghĩa trang liệt sĩ Hàng Dương - Côn Đảo (Bà Rịa - Vũng Tàu).

Khi nhắc về người anh song sinh, ông Nguyễn Nam Cường- cán bộ Công an nghỉ hưu, bồi hồi cho biết sự ra đời của Quỹ học bổng mang tên anh trai là liệt sĩ của mình: “Ngày còn đi học, nhiều lần anh Hùng tâm sự rằng, mai này, khi cách mạng thành công, anh sẽ cố gắng làm những việc có ích để giúp quê hương phát triển, xây dựng trường học, giúp đỡ sự học quê nhà. Thực hiện tâm nguyện của anh, năm 2011, sau khi nghỉ hưu, con cái lớn khôn, ổn định chuyện gia đình, tôi cùng người anh trai là bác sĩ Nguyễn Minh Triết- cũng từng bị địch bắt đi tù tại Côn Đảo từ năm 1968 – 1972- quyết định thành lập quỹ học bổng mang tên anh trai liệt sĩ, cũng là để thỏa được lòng được làm một việc gì đó giúp ích cho quê hương thông qua hoạt động khuyến học ở quê”.

Qua ông Nam Cường, được biết, buổi đầu thành lập, Quỹ chỉ có hai anh em ông đóng góp được 50 triệu đồng. Thông qua Hội khuyến học xã Điện Minh, Hội khuyến học huyện Điện Bàn, đã trao học bổng cho các em học sinh có hoàn cảnh khó khăn. Ông Nguyễn Văn Thừa-Chủ tịch Hội khuyến học xã Điện Minh, xúc động cho biết: “Ngày đó, số tiền trao học bổng mang tên liệt sĩ Nguyễn Việt do hai anh em ông Minh Triết - Nam Cường trao cho học sinh, sinh viên trên địa bàn xã là rất lớn và tăng dần theo từng năm. Hiện Quỹ này được trao đều đặn hàng năm, trở thành nguồn khích lệ, động viên, giúp các học sinh có hoàn cảnh khó khăn có điều kiện được đến trường. Qua đó góp phần phát huy truyền thống hiếu học của quê nhà Điện Minh”.

Từ những năm đầu thành lập chỉ có sự đóng góp của 2 ông Nguyễn Minh Triết, Nguyễn Nam Cường và các cháu trong gia đình, đến nay đã có nhiều mạnh thường quân biết đến và tự nguyện đóng góp, như: bà Dương Thị Thu (P. Vĩnh Điện, TX Điện Bàn), gia đình ông Nguyễn Văn Tích (TT Khâm Đức, H. Phước Sơn, Quảng Nam)… đưa số học bỗng cấp phát hàng năm lên con số gần 200 triệu đồng. Cũng từ giới hạn ban đầu chỉ trao học bổng cho các học sinh có hoàn cảnh khó khăn tại xã Điện Minh, nay đã mở rộng đến 7 địa phương khác thuộc thị xã Điện Bàn gồm: Điện An, Điện Hòa, Điện Nam Bắc, Điện Thọ…Trong quá trình cấp phát học bổng, có nhiều hoàn cảnh khó khăn đã được quỹ học bổng Nguyễn Việt Hùng giúp đỡ nhiều lần. Đơn cử như trường hợp em Lê Trần Công Hậu, học sinh trường THCS Phan Châu Trinh, P. Điện An. Em Hậu bị bệnh tim, chữa chạy 6 năm (2000 - 2006) không khỏi, gia đình phải đưa vào TP Hồ Chí Minh điều trị. Hai anh em ông Cường đã lo toàn bộ chi phí cho ca phẫu thuật. Sau khi mổ xong, em Hậu khỏe mạnh, tiếp tục tới trường học tập. Hằng năm, hai ông còn hỗ trợ thêm 2 triệu đồng để tiếp thêm nguồn động lực giúp Hậu tiếp tục được đến trường…Hơn 10 năm thành lập, đến nay, Quỹ học bổng mang tên liệt sĩ Nguyễn Việt Hùng đã tiếp sức, nâng bước chân đến trường cho rất nhiều trường hợp học sinh, sinh viên là con em có hoàn cảnh khó khăn của huyện Điện Bàn.

“Quỹ học bổng Nguyễn Việt Hùng do hai anh em ông Nguyễn Minh Triết và Nguyễn Nam Cường thành lập có sự chung tay của nhiều mạnh thường quân khác đã trở thành nguồn động viên rất lớn, giúp cho các em học sinh nghèo ở huyện Điện Bàn có thêm điều kiện để học hành. Đó là tấm lòng của những người con xa quê làm ăn thành đạt và luôn hướng về quê nhà”- Phó Chủ tịch Hội Khuyến học Điện Bàn Lê Công Hai nhìn nhận.

M.T