(Cadn.com.vn) - Sông Yên đoạn chảy qua địa bàn 3 xã Điện Hồng, Điện Tiến (TX Điện Bàn) và xã Đại Hiệp (H. Đại Lộc, Quảng Nam) vốn hiền hòa, hằng năm mang phù sa bồi đắp các bãi bồi giúp mùa màng thêm bội thu. Thế nhưng, mùa lũ năm 2016, dòng nước ấy lại mang đến cho người dân vùng ngã ba sông này bao nỗi lo vì nạn khai thác cát trộm của sa tặc...

Theo tìm hiểu của chúng tôi, ngày 17-7-2015, UBND tỉnh Quảng Nam ban hành Quyết định số 2513 cho phép Công ty TNHH Phương Đông (viết tắt: Cty PĐ) khai thác cát tại bãi bồi có diện tích 1,12ha tại thôn Phú Mỹ (xã Đại Hiệp) từ tháng 5-2015 đến nay. Cũng từ đó đến nay, dòng sông Yên chảy qua nơi đây bắt đầu "dậy sóng", ban ngày là Cty PĐ tổ chức khai thác, vận chuyển cát trong khu vực mỏ được cấp phép và ban đêm là những tàu, thuyền của sa tặc ở các địa phương trong H. Đại Lộc, TX Điện Bàn đổ xô về đây khai thác... trộm.

Tàu, thuyền khai thác cát trái phép trên sông Yên.

Tìm hiểu sự việc, chúng tôi được ông Nguyễn Hữu Ba (1952, trú thôn Lạc Thành Tây, xã Điện Hồng), cho biết: Những năm trước đây, bờ bãi dọc bờ sông Yên được bà con canh tác hoa màu nhưng trong năm 2016 bị lở sâu vào trong gần 20m. Trời không mưa, nước sông không lớn nhưng bãi bồi vẫn sạt từng mảng lớn xuống sông. Nhiều ngôi nhà chỉ còn cách bờ sông hơn 10m. Nguyên nhân sạt lở này là tình trạng khai thác cát trái phép gây ra. Việc khai thác cát trên sông Yên thuộc địa phận 2 xã Điện Hồng, Điện Tiến diễn ra rầm rộ nhất vào ban đêm. Có đêm hơn 10 chiếc tàu cùng đến đây pha đèn, hút cát, cả đoạn sông chẳng khác gì một công trường. Khi chính quyền địa phương và người dân tổ chức đuổi bắt, họ rút vòi hút, cho tàu di chuyển sang phía Đại Hiệp nên đành đứng nhìn.

Trao đổi với ông Đỗ Thanh Cản, Phó Chủ tịch UBND xã Đại Hiệp, chúng tôi được biết: Địa bàn Đại Hiệp có 1 mỏ cát của Cty PĐ. Mọi hoạt động sản xuất, kinh doanh của công ty đều có sự giám sát của chính quyền và Phòng TN&MT H. Đại Lộc. Tuy nhiên, tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Yên của một số cá nhân diễn ra khá rầm rộ. Cty PĐ đã có báo cáo gửi các cơ quan chức năng nhưng chúng tôi "bó tay", vì địa bàn khai thác trái phép nằm bên kia bờ sông, thuộc địa phận xã Điện Hồng (TX Điện Bàn).  Còn theo ông Nguyễn Hữu Tuân-Chủ tịch UBND xã Điện Hồng: Chính quyền địa phương đã lập một chốt chặn ngăn không cho khai thác cát bừa bãi trên địa bàn song vẫn không thể ngăn chặn do xảy ra vào ban đêm, đối tượng khai thác cát trái phép quá liều lĩnh, sẵn sàng chống trả lực lượng truy bắt. Hơn nữa, về phương tiện, kinh phí... địa phương quá thiếu thốn.

Bãi bồi tại khu vực ngã ba sông Yên bị sạt lở nghiêm trọng.

Theo thống kê chưa đầy đủ của chúng tôi, H. Đại Lộc là địa phương có hơn 20 mỏ cát được cấp phép khai thác, là địa phương có nhiều mỏ cát  nhất tỉnh Quảng Nam. Ngoài những phương tiện khai thác do các chủ mỏ tự trang bị thì Đại Lộc có hàng trăm chiếc tàu không số, với tải trọng từ 50-100m3 được người dân tự đóng, trang bị máy hút công suất lớn để khai thác cát thuê cho các chủ mỏ hoặc khai thác cát trộm trên các triền sông Vu Gia, Thu Bồn...  Và, những chiếc tàu không số chuyên khai thác cát trên ngã ba sông Yên (thuộc địa phận xã Điện Hồng, Điện Tiến) trong thời gian qua là của các một số cá nhân ở thị trấn Ái Nghĩa và các xã lân cận thuộc H. Đại Lộc. Toàn bộ số cát khai thác không phép này được vận chuyển bán cho các chủ vựa tại Ái Nghĩa và xã Hòa Khương (H. Hòa Vang, Đà Nẵng). Mặc dù các cơ quan chức năng thường xuyên tổ chức tuần tra, bắt giữ và xử lý những phương tiện vi phạm nhưng do thu nhập từ việc khai thác cát lậu khá cao nên các chủ ghe vẫn bất chấp, tiếp tục tái phạm và việc khai thác cát trái phép trên ngã ba sông Yên không phải là trường hợp ngoại lệ.

Được biết, ngày 16-1-2017, Sở TN&MT tỉnh Quảng Nam sẽ chủ trì cuộc họp với chính quyền TX Điện Bàn, H. Đại Lộc nhằm tìm ra biện pháp ngăn chặn tình trạng khai thác cát trái phép trên sông Yên thuộc địa bàn 2 xã Điện Hồng, Điện Tiến. Hy vọng, sau cuộc họp các cơ quan chức năng sẽ có những biện pháp hữu hiệu để vấn nạn trên được chấm dứt và bảo vệ những bãi bồi ven sông Yên, giúp người dân yên tâm sản xuất...

M.T