(Cadn.com.vn) - Cùng với quá trình mở nước về phương Nam, các chúa Nguyễn từng bước thực hiện chủ quyền trên hai quần đảo Hoàng Sa, Trường Sa và củng cố quốc phòng bảo vệ đất nước, đặc biệt đã tổ chức hệ thống hải phòng và tăng cường lực lượng thủy quân tuần tra phòng thủ mặt biển, bảo đảm chủ quyền biển đảo nước ta, mà biểu tượng của việc tăng cường thủy quân là hình chiếc thuyền chiến được đúc trên Cửu đỉnh tại kinh thành Huế; và những đạo sắc chỉ cổ - một loại tài liệu rất quan trọng-cho thấy việc tuyển quân cho đội Trường Sa và Hoàng Sa là việc làm thường xuyên của quan lại đầu tỉnh ở mỗi địa phương và triều đình.

Việc này chứng minh rằng, nhà nước phong kiến Việt Nam đã thực hiện chủ quyền của mình trên hai quần đảo này rất sớm. Từ đường dòng họ Phạm Văn ở thôn An Lương, xã Duy Hải, H. Duy Xuyên, tỉnh Quảng Nam hiện còn lưu giữ những đạo sắc phong của Triều đình cho những người của dòng họ này đảm nhận những chức vụ quan trọng trong lực lượng thủy quân, trong đó có người làm đến chức thủy soái chưởng vệ đại tướng quân, thống lĩnh lực lượng hải quân bảo vệ biển đảo  của đất nước.

Theo những ghi chép trong gia phả được lập từ năm Minh Mạng thứ 18, năm Mậu Tuất (1838), thì ông thủy tổ dòng họ Phạm Văn đến lập nghiệp tại vùng đất xã An Lương, tổng An Thạnh, huyện Lễ Dương, phủ Thăng Bình (nay là thôn An Lương, xã Duy Hải, H. Duy Xuyên) vào năm 1694. Từ đó con cháu đời nối đời sinh sống bằng nghề đi biển, và dòng họ Phạm Văn có ba người con xuất sắc từng giữ chức quan trọng trong quân đội dưới hai triều vua Gia Long và Minh Mạng.

Trong đó, ông Phạm Văn Đường giữ chức Hoàng triều đô úy phó quản cơ, phụ trách bảo vệ nội thành. Con trai ông là Phạm Văn Cuộc nối nghiệp cha theo đường binh nghiệp và giữ đến chức Thủy sư chưởng vệ, chỉ huy ba đội quân thuộc thủy quân. Một bậc tiền nhân khác của dòng họ Phạm là ông Phạm Văn Trận được giao tới chức Thủy soái chưởng vệ tam tứ ngũ đẳng đại tướng quân, chỉ huy lực lượng thủy quân cả nước.

Các đạo sắc phong của triều đình được lưu giữ tại từ đường dòng họ Phạm Văn.

Hai đạo sắc phong mà gia tộc hiện đang lưu giữ là hai tấm lụa vàng hình chữ nhật dài 1 mét, được thêu hình rồng, phượng bao quanh. Dù đã gần 200 năm trôi qua nhưng những nét chữ cùng dấu ấn đỏ vẫn còn nguyên vẹn. Hai đạo sắc phong này được triều đình ban tặng vào tháng 10 năm Minh Mạng thứ 21 (1841). Một trong hai đạo sắc phong dành cho vị Thủy sư chưởng vệ Phạm Văn Cuộc người có công bảo vệ biên cương lãnh thổ, tận trung với triều đình. Sắc phong ca ngợi lòng trung thành, quả cảm, mưu lược của vị tướng thủy quân trong các trận chiến với quân thù.

Điểm đặc biệt trong sắc phong này là không chỉ ông Phạm Văn Cuộc được ban thưởng mà cha ông là Phạm Văn Đường cũng được Triều đình khen ngợi là người đã có công dạy dỗ, huấn luyện cho đất nước một nhân tài kiệt xuất: "Hiển dương chi nguyện, mệnh danh bất hủ trường lưu", tức tên tuổi ông sẽ trường tồn mãi mãi với non sông đất nước. Mẹ của ông Cuộc là bà tam phẩm Nguyễn Thị Hốt cũng được vua khen ngợi là người đàn bà đoan chính, đảm đang, hết lòng lo cho gia đình để chồng, con cống hiến cho đất nước. Sắc phong ghi rõ: "Đức thục trường lưu bất hủ chi danh" (có nghĩa là đức độ của bà lưu danh vĩnh cửu).

Hiện hai đạo sắc phong này đã được ghi danh vào danh mục lưu trữ tại Ủy ban Biên giới Biển đảo thuộc Bộ Ngoại giao. Và đến nay con cháu tộc Phạm Văn vẫn có nhiều người nối nghiệp cha ông, gắn bó đời mình với mênh mông biển khơi. Họ là những con người gan dạ, không quản ngại gian khổ, lập dự án vay thêm tiền đóng tàu có công suất lớn, mua sắm ngư cụ, ngày đêm nơi đầu sóng ngọn gió vừa mưu sinh vừa như những người lính góp phần khẳng định và bảo vệ chủ quyền biển đảo của Tổ quốc.

Nguyễn Thị Tuyết