Tài liệu mới thu thập từ Lầu Năm Góc lộ "sai sót nghiêm trọng" trong các cuộc không kích của Mỹ ở Trung Đông, dẫn đến cái chết của hàng nghìn dân thường.

Hiện trường vụ không kích bằng thiết bị bay không người lái ở thủ đô Kabul, Afghanistan ngày 30-8-2021. Ảnh: AFP

Tờ New York Times ngày 19-12 đưa tin, những tài liệu của Lầu Năm Góc mà báo này mới tiếp cận được cho thấy những "sai sót tình báo nghiêm trọng" trong các cuộc không kích của Mỹ tại Trung Đông gây ra cái chết của hàng nghìn dân thường, trong đó có nhiều trẻ em. Báo này cho rằng, tập tài liệu mật liên quan đến hơn 1.300 báo cáo về thương vong của dân thường trong hơn 50.000 vụ không kích do Mỹ tiến hành tại Afghanistan, Iraq và Syria 5 năm qua cho thấy bức tranh khác hẳn những gì Washington miêu tả về cuộc chiến được quảng bá là tiến hành bằng các loại bom đạn chính xác, trong khi những cam kết về sự minh bạch và trách nhiệm giải trình không được đảm bảo.

Đáng chú ý là vụ đặc nhiệm Mỹ ngày 19-7-2016 không kích nơi được cho là khu vực triển khai của nhóm khủng bố IS tự xưng ở miền Bắc Syria với báo cáo ban đầu là 85 tay súng bị tiêu diệt. Thương vong thực tế là khoảng 120 người dân vô tội. Một ví dụ khác là cuộc tấn công tháng 11-2015 tại Ramadi, Iraq sau khi một người đàn ông bị phát hiện đang kéo "một vật thể nặng không xác định" vào vị trí của IS. "Vật thể" đó về sau được xác định là một trẻ em, cũng thiệt mạng trong vụ tấn công.

Gần đây, quân đội Mỹ phải lên tiếng thừa nhận sai lầm trong một vụ không kích nhầm bằng máy bay không người lái (UAV) trên đường phố thủ đô Kabul của Afghanistan hồi tháng 8 làm chết 10 thành viên trong một gia đình, trong đó có trẻ em. Các hình ảnh do thám chất lượng kém hoặc không đầy đủ thường là nguyên nhân góp phần để xảy ra những vụ không kích thất bại gây chết chóc cho người dân. Nhưng mới đây, hôm 13-12, Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết không quân nhân nào của nước này phải chịu trách nhiệm trong vụ không kích nhầm này. Phát biểu với báo giới, người phát ngôn Lầu Năm Góc John Kirby cho biết các tư lệnh cấp cao đưa ra một số khuyến nghị với Bộ trưởng Quốc phòng Lloyd Austin về vụ việc trên, nhưng không khuyến nghị nào đề cập đến trách nhiệm cụ thể của cá nhân. Theo ông Kirby, Bộ trưởng Austin đã chấp nhận những khuyến nghị này.

Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ cũng cho rằng bối cảnh mức độ nguy cơ cao mà lực lượng Mỹ phải đối mặt ngay sau vụ đánh bom liều chết bên ngoài sân bay Kabul khiến 13 binh sĩ Mỹ thiệt mạng có ý nghĩa quan trọng. Vụ việc này là sai lầm trong thực hiện và thủ tục, nhưng không phải kết quả của sự thiếu trách nhiệm, hành vi sai trái hay chỉ huy kém. Hiện Lầu Năm Góc đang đưa ra các đề nghị bồi thường với gia đình các nạn nhân Afghanistan thiệt mạng trong vụ tấn công.

Chiến dịch không kích của Mỹ ở Trung Đông phát triển nhanh chóng trong những năm cuối của chính quyền cựu Tổng thống Barack Obama, khi sự ủng hộ của công chúng dành cho cuộc chiến trên bộ suy yếu. Ông Obama cho biết cách tiếp cận mới, thường là điều khiển từ xa máy bay không người lái, đại diện cho "chiến dịch không quân chính xác nhất trong lịch sử" và có thể giảm thiểu thương vong cho dân thường. Theo Lầu Năm Góc, công nghệ mới có thể phá hủy một phần ngôi nhà chứa đầy máy bay chiến đấu của đối phương trong khi vẫn giữ nguyên phần còn lại của công trình.

Nhưng trong khoảng thời gian 5 năm, lực lượng Mỹ đã thực hiện hơn 50.000 cuộc không kích vào Afghanistan, Iraq và Syria, với độ chính xác thấp hơn nhiều so với những gì họ tuyên bố.

KHẢ ANH