Tham dự lễ, về phía Cuba, có Chủ tịch Quốc hội Chính quyền Nhân dân và Hội đồng Nhà nước Cuba Esteban Lazo Hernandez cùng các thành viên đoàn Đại biểu Cấp cao Đảng, Nhà nước Cuba. Về phía Việt Nam, có Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai; Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn cùng lãnh đạo nhiều Bộ, ngành trung ương.

Tri ân Người bạn lớn của Nhân dân Việt Nam

Tròn 50 năm trước, tháng 9-1973, lãnh tụ Cuba Fidel Castro đến thăm vùng giải phóng miền Nam Việt Nam tại Quảng Trị. Đây là một dấu mốc lịch sử đặc biệt trong quan hệ hai nước Việt Nam – Cuba, đồng thời là biểu tượng của phong trào quốc tế đoàn kết và ủng hộ cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc của nhân dân Việt Nam, cổ vũ phong trào cách mạng miền Nam Việt Nam.

Phát biểu tại Lễ Kỷ niệm, Bí thư Tỉnh ủy, Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Trị Lê Quang Tùng xúc động nhấn mạnh đây là dịp để chúng ta cùng nhau ôn lại và bày tỏ sự tri ân sâu sắc đối với Chủ tịch Fidel Castro, nhà lãnh đạo kiệt xuất của nhân dân Cuba, người bạn lớn của nhân dân Việt Nam. Người đã luôn sát cánh cùng Việt Nam nói chung, Quảng Trị nói riêng trong những năm tháng gian khổ của cuộc chiến tranh vệ quốc, cũng như công cuộc xây dựng đất nước quê hương. Lễ kỷ niệm cũng là dịp tôn vinh và tăng cường hơn nữa mối quan hệ đoàn kết thủy chung, hữu nghị đặc biệt, hợp tác toàn diện giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam-Cuba.

Chuyến thăm của Chủ tịch Fidel đến Quảng Trị vào những ngày tháng 9 cách đây vừa tròn 50 năm, bất chấp mọi hiểm nguy rình rập với mong muốn được tận mắt chứng kiến cuộc chiến đấu anh dũng của quân và dân Việt Nam, đã trở thành sự kiện có ý nghĩa chính trị hết sức sâu sắc, là nguồn động viên tinh thần to lớn, tiếp thêm ý chí, sức mạnh cho quân và dân Quảng Trị cùng cả nước trong cuộc đấu tranh giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước. Trong những thời khắc lịch sử đó, lãnh tụ Cuba đã đến thăm nhiều nơi vùng giải phóng tỉnh Quảng Trị khi vùng đất này vẫn còn vương mùi thuốc súng và đầy rẫy đạn bom. Sáng 15-9-1973, dẫn đầu phái đoàn của Cuba đến Cao điểm 241 khi còn ngổn ngang xác xe tăng và khí tài của Quân đội Mỹ, lãnh tụ Fidel Castro đã phất cao lá cờ truyền thống của Sư đoàn 304 trên cao điểm 241 và diễn thuyết hơn nửa giờ đồng hồ tại đây. Ông đã được các cán bộ, chiến sĩ trao tặng lá cờ Bách chiến Bách thắng lấp lánh Huân chương của đoàn quân Khe Sanh, Quân giải phóng Trị Thiên-Huế. Cầm lá cờ trên tay, lãnh tụ Fidel Castro hô to trước đông đảo chiến sĩ: “Các đồng chí hãy mang lá cờ Bách chiến Bách thắng này cắm tại Sài Gòn. Hẹn gặp lại tại Sài Gòn sau ngày miền Nam hoàn toàn giải phóng”. Chủ tịch Fidel Castro cũng đã giương cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam như thể ông chính là người chiến sĩ mang cờ hiệu của một trong những trận chiến khốc liệt ở Quảng Trị.

Sau chuyến thăm này, Cuba đã giúp Việt Nam xây dựng một bệnh viện tại Đồng Hới, Quảng Bình; cử chuyên gia xây dựng tuyến đường mòn Hồ Chí Minh cũng như nhiều công trình khác. Chủ tịch Cuba Fidel Castro cũng đã gửi một số thiết bị máy thi công trị giá khoảng 6 triệu USD và cử 73 chuyên gia Cuba sang giúp Việt Nam tiếp thu công nghệ xây dựng đường giao thông hiện đại. Với sự giúp đỡ đó, lần đầu tiên trên tuyến đường mòn Trường Sơn nơi miền Tây Quảng Trị đã được trải nhựa 6 km nối gần lại huyện Cam Lộ. Nhân dân Việt Nam, nhân dân Quảng Trị mãi mãi ghi nhớ tình cảm sâu đậm và sự giúp đỡ vô giá mà nhân dân Cuba, Chủ tịch Fidel Castro đã dành cho đất nước, quê hương mình. Để mãi mãi ghi nhớ công ơn và tình cảm của Chủ tịch Fidel Castro dành cho Nhân dân Quảng Trị nói riêng, Nhân dân Việt Nam nói chung, đồng thời mong muốn tăng cường hơn nữa quan hệ đoàn kết hữu nghị Việt Nam- Cuba, năm 2018, tỉnh Quảng Trị đã hoàn thành xây dựng công viên Fidel ở Trung tâm TP Đông Hà, cũng là công viên đầu tiên tại Việt Nam mang tên vị lãnh tụ của đất nước Cuba yêu mến.

Không ngừng vun đắp tình đoàn kết đặc biệt Việt Nam –Cuba

Tại Lễ Kỷ niệm, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Trương Thị Mai xúc động phát biểu: “Tôi rất vinh dự và cùng các đồng chí có mặt tại tỉnh Quảng Trị anh hùng để dự lễ kỷ niệm 50 năm chuyến thăm lịch sử của Lãnh tụ Cuba Fidel Castro tới vùng giải phóng miền Nam Việt Nam. Thay mặt Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam, tôi nhiệt liệt chào mừng đồng chí Chủ tịch Quốc hội Esteban Lazo Hernandez đã đến Việt Nam để tham dự lễ kỷ niệm trọng thể này”. Đồng chí Trương Thị Mai cũng nêu bật ý nghĩa to lớn chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Fidel 50 năm trước, đã để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử quan hệ hai nước. Kỷ niệm chuyến thăm lịch sử của Chủ tịch Fidel là dịp để chúng ta tiếp tục khẳng định mối quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt Nam – Cuba, mối quan hệ vượt qua các giới hạn thông thường, được tôi luyện, thử thách qua thăng trầm lịch sử và những thời điểm khó khăn nhất của mỗi nước. Dù còn nhiều khó khăn nhưng Cuba đã luôn dành cho Việt Nam sự giúp đỡ nhiều nhất có thể, đào tạo hàng ngàn sinh viên Việt Nam, viện trợ trang thiết bị, vật tư máy móc, thuốc men và một số công trình quan trọng. Hôm nay, chúng ta cùng nhau ôn lại sự kiện lịch sử đặc biệt quan trọng này, cùng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đối với đất nước và nhân dân Cuba, các lực lượng tiến bộ, yêu chuộng hòa bình, tự do và công lý trên thế giới, tất cả các bạn bè quốc tế đã kề vai, sát cánh, đồng hành và sự giúp đỡ to lớn cho Việt Nam trong cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc, thống nhất đất nước cũng như sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Chủ tịch Quốc hội Cuba Esteban Lazo Hernandez bày tỏ vinh dự, tự hào khi được thăm những nơi mà lãnh tụ Fidel đã từng đến. “Fidel vui mừng được ôm các chiến sĩ anh hùng đã chiến đấu bằng máu và lửa, những người luôn chắc chắn sẽ giành chiến thắng và tại đây, ông nhắc lại với họ sự ủng hộ kiên định nhất, sự ngưỡng mộ và tình cảm của nhân dân Cuba. Khi nói đến mối quan hệ anh em mẫu mực giữa Cuba và Việt Nam, một hình ảnh khiến cho điều đó trở thành bất tử: Fidel vui mừng phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam tại Cao điểm 241, cách địch chỉ vài km. Và câu nói bất hủ: “Vì Việt Nam chúng tôi sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”, biểu tượng đích thực của mối quan hệ chặt chẽ đoàn kết chúng ta”, Chủ tịch Quốc hội Cuba khẳng định. Và khi khép lại bài phát biểu, Chủ tịch Quốc hội Cuba một lần nữa nhấn mạnh: “Tôi kết thúc phát biểu của mình bằng cách bày tỏ lòng biết ơn của chúng tôi, không chỉ đối với tấm gương trước đây và bây giờ, mà còn đối với tình đoàn kết mà các đồng chí đã duy trì trong những thời điểm rất khó khăn này đối với Cuba”.

Tại lễ kỷ niệm đã diễn ra chương trình giao lưu, gặp gỡ nhân chứng lịch sử và trao giải cuộc thi vẽ tranh thiếu nhi Việt Nam - Cuba thắm tình đoàn kết. Trước đó, trong chuyến thăm Quảng Trị, Đoàn đại biểu Cao cấp Đảng, Nhà nước Cuba đã thăm Khu di tích quốc gia đặc biệt Đôi bờ Hiền Lương - Bến Hải; Khu di tích Trụ sở Chính phủ lâm thời Cách mạng miền Nam Việt Nam tại huyện Cam Lộ; dâng hoa, trồng cây lưu niệm tại Công viên Fidel.

Bảo Hà