Thời gian qua, người dân sống gần mỏ đá vôi Văn Xá của Công ty TNHH Xi măng Luks - Trường Sơn ở TDP Giáp Thượng, P.Hương Văn, TX. Hương Trà (TT-Huế) mất ăn mất ngủ bởi những tiếng nổ rung chuyển trời đất, đá bay tung toé, nhà cửa bị nứt toác, bụi bay mịt mù...

Bãi nổ mìn khai thác đá của Công ty TNHH Xi măng Luks - Trường Sơn.

Dân bức xúc

Mỏ đá vôi Văn Xá thuộc Cty TNHH Luks - Trường Sơn, khai thác đá phục vụ  Nhà máy Xi măng Luksvaxi Văn Xá đã hoạt động nhiều năm nay. Và cũng từ đó đến nay, cứ mỗi lần doanh nghiệp cho nổ mìn để khai thác đá thì người dân sống gần đó "lãnh đủ". Nhà bà Trần Thị Thương (63 tuổi) cách mỏ đá khoảng 200m cho biết, do nổ mìn nên các bức vách bê-tông của nhà bà bị nứt toác. Mặt nền xi măng căn nhà chính của bà Thương cũng xuất hiện nhiều vết rạn nứt kéo dài qua các gian phòng. Các bản lề cửa chính và lỗ chốt khoá cũng bị sức ép nổ mìn xé toạc. Bà Thương bức xúc: "Có hôm đang chuẩn bị nấu cơm thì một cục đá xuyên thủng mái tôn rơi vào nhà, ai nấy đều khiếp vía, may mà không trúng người". Tương tự, nhà ông Đỗ Hòa (55 tuổi), sống gần mỏ đá cho biết thêm: Dân ở đây chẳng ngày nào yên ổn, cuộc sống thì bị đảo lộn bởi việc nổ mìn khai thác đá gây ra. Nhà ông Hòa cách khu vực nổ mìn khoảng hơn 100 m nên bị ảnh hưởng rất lớn. "Cứ mỗi lần bên mỏ đá cho nổ mìn là cả nhà bị rung chuyển, đá rớt lia chia, bụi bay mù mịt và mùi khói thuốc súng khét lẹt. Nhiều bữa cơm dọn ra rồi nhưng không thể nuốt được. Nhiều lần không thể chịu đựng, người dân chúng tôi lên Cty phản ánh nhưng mọi chuyện rồi đâu lại vào đó"- ông Hòa than thở.

Việc nổ mìn ở mỏ đá Văn Xá không chỉ khiến nhà cửa của dân bị hư hỏng mà nhiều người dân ở TDP Giáp Thượng khẳng định, do sống gần mỏ đá nên nhiều người ở khu vực này luôn trong tình trạng ù tai, khó thở, da nổi ngứa vì bụi đá và khói thuốc nổ bay vào nhà. "Tội nhất là mấy đứa trẻ nhỏ, nghe mìn nổ đinh tai mỗi ngày, nhiều đứa trẻ trong làng giờ bị chứng giật mình, hễ nghe còi hụ báo chuẩn bị nổ mìn là chúng chui tọt xuống gầm giường và ré khóc. Như cháu tui bị viêm phế quản nặng vì phải hít bụi và khói thuốc súng suốt một thời gian dài. Thế nhưng chúng tôi viết đơn gửi về phường từ năm 2012 mà không thấy phường trả lời...?"- ông Hòa nói.

Theo bà Trần Thị Thương, những vết nứt bờ tường này của nhà bà là do ảnh hưởng nổ mìn của mỏ đá Văn Xá.

Khi nào mới được di dời?

Việc nổ mìn tại mỏ đá Văn Xá được UBND tỉnh TT-Huế cấp phép từ tháng 10-2009 với liều lượng 2 tấn thuốc nổ/ lần nổ. Theo nhiều người dân, trước thực trạng việc nổ mìn khiến nhà cửa nứt toác hàng loạt, khói bụi mù trời; người dân đã bức xúc, nhiều lần tập trung tại khu vực mỏ đá để ngăn công nhân nổ mìn. Những lúc này, đại diện của thị xã, phường và Cty Luks về tiếp dân, hứa giải quyết thỏa đáng những kiến nghị về cường suất nổ mìn, môi trường, nhưng từ đó đến nay vẫn chưa có kết quả. Ông Nguyễn Xuân Chinh- Phó Chủ tịch UBND P. Hương Văn xác nhận, việc nổ mìn khai thác đá tại mỏ đá Văn Xá của Cty TNHH Luks- Trường Sơn gây ô nhiễm khói bụi và hư hại nhà dân là có thật. Phía phường đã nhận được nhiều phản ánh của người dân và mỗi lần nhận được phản ánh, phường đã phối hợp cùng với TX Hương Trà về kiểm tra, lập biên bản. Theo ông Chinh, Cty TNHH Xi măng Luks - Trường Sơn trước đây tiến hành nổ mìn thường xuyên nhưng nay thị xã chỉ đạo và phường giám sát, buộc Cty Luks làm thủ tục cam kết đảm bảo môi trường nên việc nổ mìn đã giảm bớt. Tuy nhiên, nhiều lúc họ nổ mìn nhiều hơn quy định và gây ô nhiễm môi trường, địa phương không thể kiểm soát được. Phía địa phương đã có làm việc với Cty Luks - Trường Sơn và quyết định không cho nổ mìn tại các điểm ở gần nhà dân, đảm bảo khoảng cách an toàn (tối thiểu phải trên 300m tính từ nhà ở gần nhất). Phía Cty cũng đã có thực hiện đền bù cho người dân và hiện tỉnh đã có chủ trương cho di dời toàn bộ những hộ dân cách bãi nổ mìn trong phạm vi 50m, những hộ dân có khoảng cách xa hơn nếu thấy bị ảnh hưởng cũng sẽ cho di dời...

Khi được hỏi, vì sao phía mỏ đá đã làm các thủ tục cam kết các vấn đề gây ô nhiễm môi trường đối với chính quyền địa phương nhưng vấn đề ô nhiễm và gây mất an toàn vẫn chưa được cải thiện, thì ông Chinh cho rằng: Phía Cty Luks đã di chuyển bãi nổ mìn cách xa khu dân cư và khi chuẩn bị nổ mìn thì Cty có cắm cờ để quan sát hướng gió. Nếu hướng gió đảm bảo an toàn, không thổi về phía khu dân cư thì mới cho nổ mìn, tuy nhiên có những lúc hướng gió thay đổi đột ngột, thì khói bụi mới bay vào khu dân cư gây ô nhiễm...

Nhiều hộ dân đang sống trong phạm vi thiếu an toàn, cách mỏ đá Văn Xá chừng 50 m đang từng giờ, từng ngày mong chờ sớm được di dời ra khỏi khu vực này để sớm được an cư. Thiết nghĩ rằng, đây là nguyện vọng rất chính đáng mà chính quyền địa phương và phía chủ đầu tư mỏ đá cần sớm di dời người dân đến nơi khác để đảm bảo tính mạng an toàn cho người dân.

H.LAN- D.TRƯỜNG

Ông Phan Văn Thông, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh TT-Huế cho biết, kết quả thanh tra 6 mỏ đá gần đây đã phát hiện nhiều sai phạm cần chấn chỉnh, đó là: khai thác khoáng sản ra ngoài phạm vi được cấp phép; chưa nộp đủ tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường; bổ nhiệm giám đốc điều hành mỏ không đúng tiêu chuẩn theo quy định... Tại thời điểm thanh tra, mỏ đá A Râng (H.A Lưới), doanh nghiệp lập bản đồ hiện trạng khai thác mỏ, bản vẽ mặt cắt không thể hiện thân khoáng sản theo quy định. Tại mỏ đá Sơn Thủy (H. A Lưới), tại thời điểm thanh tra, doanh nghiệp đã cắm mốc các điểm góc ranh giới khu mỏ, nhưng chưa kiểm tra xác định toạ độ tại thực địa, chưa thực hiện thống kê, kiểm kê trữ lượng khoáng sản; chưa nộp đủ tiền cấp quyền khai thác khoáng sản theo quy định... Đoàn thanh tra còn phát hiện tại mỏ đá Khe Phèn (TX Hương Trà) khai thác khoáng sản vượt phạm vi cấp phép khoảng 4,6%. Tại mỏ đá Ga Lôi (TX Hương Trà) chưa xác định ranh giới khu vực khai thác ngoài thực địa; chưa nộp đủ tiền cấp quyền khai thác khoáng sản và tiền ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường; bổ nhiệm GĐĐH mỏ chưa đúng trình độ, chuyên môn.