(Cadn.com.vn) - Bộ đôi Yulia Tymoshenko - Viktor Yushchenko được thế giới biết đến khi họ thực hiện thành công cuộc “Cách mạng Cam” ở Ukraine hồi năm 2003 và sau đó cùng nhau nắm quyền điều hành đất nước.

Tổng thống Ukraine Viktor Yushchenko (trái) chào đón Phó Tổng thống Mỹ Dick Cheney tại Kiev. Ảnh: AP

Nhưng chẳng bao lâu sau đó, liên minh này bị tan vỡ do bất đồng về chính sách và quyền lợi. Tuy nhiên, khi lực lượng đối lập do Chủ tịch Đảng Các khu vực Viktor Yanukovic đứng đầu có khả năng kiểm soát quốc hội (QH) trong cuộc bầu cử năm 2007, buộc Tymoshenko - Yushchenko phải hợp lực nhau lại để cứu vãn thành quả “Cách mạng cam”.

Tuy nhiên, kể từ khi Thủ tướng Tymoshenko trở lại nắm quyền sau cuộc bầu cử QH tháng 12 năm ngoái, quan hệ giữa bà với người đồng chí thời "Cách mạng Cam" Yushchenko đã bất đồng với nhau trên rất nhiều vấn đề. Sự xung khắc lên đến đỉnh điểm vào ngày 18-8 vừa qua, khi các quan chức Phủ Tổng thống Ukraine kết tội bà Tymoshenko đã phản bội quyền lợi quốc gia để bảo vệ tham vọng cá nhân.

Cụ thể, Phó Tổng thư ký Phủ Tổng thống Ukraine nói rằng, Thủ tướng Tymoshenko đã không mạnh mẽ bênh vực Georgia trong cuộc xung đột với nước Nga, để có thể tranh thủ sự ủng hộ của Moscow cho kỳ bầu cử tổng thống sẽ diễn ra vào năm 2010. Cuối cùng, đêm 2-9, đảng của Tổng thống Yushchenko loan báo quyết định rút khỏi liên minh cầm quyền thân phương Tây, mà ông đã thành lập với khối nghị sĩ của Thủ tướng Tymoshenko. Quyết định này được đưa ra sau khi QH thông qua một loạt đạo luật nhằm tạo điều kiện dễ dàng cho thủ tục truất phế tổng thống và giảm các quyền hành của tổng thống, để trao bớt cho các bộ trưởng. Những đạo luật nói trên được thông qua nhờ khối nghị sĩ của bà Tymoshenko liên kết với đảng Các khu vực đối lập thân Nga.

Rắc rối như thế chưa đủ, cùng ngày, các nghị sĩ thân phương Tây trong QH Ukraine đã không thông qua được một nghị quyết chung về cuộc xung đột vũ trang giữa Georgia với Nga. Thành ra, các nghị sĩ thuộc đảng của Tổng thống Yushchenko càng có lý do để nói rằng, một liên minh thân Nga đang hình thành ở QH. Cuộc khủng hoảng càng thêm trầm trọng khi ngày 4-9, một nghị sĩ thân Nga đòi cách chức ngoại trưởng Ukraine vì đã để cho chiến hạm Dallas của Mỹ vào cảng Sebastopol trái phép. Yêu cầu này được đưa ra chỉ vài giờ trước chuyến viếng thăm Ukraine của Phó Tổng thống Mỹ Dick Cheney.

Quốc hội Ukraine đã không thông qua được một nghị quyết chung về cuộc xung đột vũ trang giữa Georgia với Nga. Ảnh: Reuters.

Các nghị sĩ trong đảng “Nước Ukraine của chúng ta” cho biết, họ không thể nào chấp nhận được sự kiện phe bà Tymoshenko cùng với phe đối lập bỏ phiếu thông qua một đạo luật giới hạn quyền hạn của tổng thống và mở đường cho thủ tục truất phế ông Yushchenko. Đây là một hình thức “đảo chính nhờ bàn tay QH”, theo như tuyên bố của Tổng thống Ukraine. Ông còn hàm ý là trong vòng 30 ngày, nếu tại QH không có một đa số mới thì ông sẽ giải tán cơ quan này để bầu lại. Cũng theo Tổng thống Ukraine, trên thực tế liên minh mới đã hình thành giữa phe Thủ tướng Tymoshenko và đảng Các khu vực thân Nga. Ngày 8-9, Cơ quan báo chí Phủ Tổng thống Ukraine đưa tin: Thủ tướng Tymoshenko đã đề nghị ông Yanukovic giữ chức Chủ tịch QH trong liên minh đa số mới của cơ quan lập pháp nước này (chiếm 331/450 ghế) và ông Yanukovic đã đồng ý với đề nghị trên. Chủ tịch QH Ukraine Yasenjuk ngày 9-9 cho biết ông sẽ thôi đảm nhận cương vị Chủ tịch QH khi liên minh mới được hình thành. Liên minh mới này sẽ làm cho Tổng thống Yushchenko thêm bị cô lập.

Để chống lại đồng minh thân cận của mình, Tổng thống Yushchenko đã sử dụng bàn tay của tòa án. Ngày 8-9, Thủ tướng Tymoshenko cho biết, bà đã bị các công tố viên triệu tập vào ngày 11-9 để giải trình về việc Tổng thống Yushchenko tố cáo bà phạm tội phản quốc vì không lên án “đúng mức” hành động của Nga tại Georgia cũng như sự hiện diện của hạm đội Nga tại Ukraine để đổi lấy sự ủng hộ của Moscow trong cuộc chạy đua vào chức tổng thống. Cùng ngày, phát biểu tại cuộc họp báo ở Kiev, Thủ tướng Tymoshenko tuyên bố: Bà không tin sẽ có giải pháp sử dụng sức mạnh để giải quyết cuộc khủng hoảng chính trị hiện nay ở nước này. Bà Tymoshenko khẳng định: Nếu Tổng thống Yushchenko áp dụng sự điều hành trực tiếp của tổng thống tại Ukraine thì “hành động phản hiến đó sẽ dẫn đến việc tổng thống phải từ chức”.

Trong khi đó, đến cuối năm 2009, Ukraine sẽ tiến hành bầu cử tổng thống mới, nhưng theo kết quả các cuộc trưng cầu ý kiến gần đây, bà Tymoshenko hiện giành được 25% số ý kiến ủng hộ, xếp thứ hai là Chủ tịch đảng Các khu vực Yanukovic với khoảng 20% số phiếu và Tổng thống Yushchenko xếp thứ ba với gần 6% số phiếu ủng hộ.

Như vậy là sóng dữ lại nổi lên trên chính trường Ukraine và thế bất lợi đang nghiêng về Tổng thống Yushchenko cùng những người thân phương Tây, khi trên thực tế, một liên minh Tymoshenko – Yanukovic hình thành có đủ mọi điều kiện để thay đổi cục diện hiện nay cũng như  cuộc bầu cử Tổng thống vào năm đến.

Tuyết Minh