Giữa tháng 7 vừa qua, nhiều người dân sống gần mỏ đá vôi của nhà máy xi-măng (NMXM) Đồng Lâm tại xã Phong Xuân (H.Phong Điền, TT-Huế) hoang mang khi phát hiện, nhiều điểm sụt lún bất thường tiếp tục “mọc” lên. Điều đáng nói, không như trước đây, các hố sụt lún xuất hiện ở đồng ruộng, vườn tược của dân thì nay các điểm sụt lún “ăn” đến tận nền nhà của dân. 

Một hố sụt lún bất thường ở đồng ruộng khiến người dân hoang mang.

Người dân cho rằng, nguyên nhân xảy ra các hố sụt lún là do ảnh hưởng của việc khai thác đá tại mỏ đá vôi. Ông Trần Văn Toàn- Phó Chủ tịch UBND xã Phong Xuân cho biết, ngay khi nhận được phản ánh của người dân, xã và phía khai thác mỏ đá đến kiểm tra hiện trạng nhà bà Nguyễn Thị Huyền ở thôn Xuân Lộc. Qua quan sát, nhận thấy xuất hiện 3 vị trí bong tróc lớp vữa ở mặt nền (mỗi vị trí cách nhau 2m). Tại các vị trí, có độ sâu từ 1,1 đến 1,2 m tạo thành các điểm sụt lún. Theo khảo sát, vị trí xảy ra sụt lún nhà bà Huyền cách đê mỏ đá vôi là 300m và cách vị trí nổ mìn 350m.

Ông Nguyễn Bá Lành- Chủ tịch UBND xã Phong Xuân cho biết, việc xuất hiện các điểm và các hố sụt lún trên địa bàn xã diễn ra từ năm 2015 và kéo dài đến nay. Xã ghi nhận có 90 hố sụt lún, đường kính miệng hố rộng từ 2 - 8,4m; sâu từ 0,3 - 2m tại khu vực đồng ruộng Mỏm Lang thôn Điền Lộc, chạy dọc theo tuyến đê bao số 1 của mỏ đá. Các hố sụt lún nằm rải rác ở nhiều thôn trên địa bàn, trong đó tập trung đông nhất ở thôn Xuân Lộc. Theo ông Lành, nguyên nhân là do ảnh hưởng bởi quá trình khai thác mỏ đá vôi của NMXM Đồng Lâm. Nhà máy này đã thống nhất phương án san lấp hố sụt lún, tránh nguy hiểm cho người và gia súc; lập dự toán hỗ trợ di dời 17 ngôi mộ với kinh phí trên 100 triệu đồng.

Nói về nguyên nhân các hố sụt lún xuất hiện bất thường gần khu vực mỏ đá vôi, CTCP Xi-măng Đồng Lâm cho rằng, khu vực giữa đê bao số 1 của mỏ khai thác có các đới đất đá dập vỡ, các khe nứt, hang các-tơ chạy kéo dài từ phía trong mỏ ra ngoài đồng ruộng. Trong khi đó mỏ đá vôi khai thác âm, chiều cao đáy thấp hơn mặt bằng đồng ruộng khoảng 25-30m. Vì vậy đã gây nên tình trạng nước ngoài ruộng ngấm chảy qua khe nứt, mang theo bùn đất vào bên trong mỏ, lâu dần tạo thành các hố sụt lún lớn.

Trước thực trạng trên, UBND H. Phong Điền đã nhiều lần yêu cầu CTCP Xi măng Đồng Lâm thuê nhà thầu thực hiện thi công bốc xúc, nạo vét đất tại hố sụt lún để tìm miệng lỗ hố sụt và xây dựng, ban hành phương án xử lý hố sụt lún. CTCP Đồng Lâm cho rằng, đã thực hiện các giải pháp xử lý theo các đề xuất mà các chuyên gia đưa ra, cụ thể Cty đã thay đổi cơ bản thiết kế khai thác, làm đê ngăn nước, tạo hồ cân bằng và lấp nhét đất sét trong các khe nứt nên đã ngăn chặn gần như hoàn toàn hiện tượng sụt lún ngoài đồng ruộng, cũng như hạn chế đáng kể việc mất nước ở đồng ruộng…

Theo ông Nguyễn Bá Lành- Chủ tịch UBND xã Phong Xuân, sau nhiều lần làm việc với người dân, xác định toàn xã có 93 hộ dân ảnh hưởng của mỏ đá kiến nghị được di dời để sớm ổn định cuộc sống. Ngày 17-7, UBND tỉnh TT- Huế đã tổ chức cuộc họp nghe báo cáo đánh giá tác động của việc khai thác mỏ đá nguyên liệu xi-măng Đồng Lâm đến đời sống của các hộ gia đình. Đại diện Sở Khoa học và Công nghệ cho biết, đang nghiên cứu, xây dựng đề tài xác định nguyên nhân và đề xuất giải pháp phòng tránh nguy cơ sụt đất tại khu vực xung quanh dự án xi-măng Đồng Lâm.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh TT- Huế Phan Thiên Định ghi nhận ý kiến đề xuất của lãnh đạo H. Phong Điền về việc lập đề án di dời các hộ gia đình bị ảnh hưởng đến khu tái định cư mới để ổn định cuộc sống. Tuy nhiên, để có giải pháp tổng thể trên tinh thần khách quan, khoa học, UBND tỉnh đề nghị nhóm nghiên cứu đề tài tiếp tục hoàn thiện, thực hiện các bước tiếp theo của đề tài trong thời gian 3 tháng tới (đến hết tháng 11-2020). Trong thời gian chờ hoàn chỉnh đề tài, UBND tỉnh TT-Huế yêu cầu CTCP Xi-măng Đồng Lâm tiếp tục có phương án hỗ trợ khắc phục thiệt hại hoa màu, nhà cửa của người dân bị ảnh hưởng; có biện pháp giảm thiểu rung chấn, bụi và tiếng ồn trong quá trình khai thác và vận chuyển. Tỉnh yêu cầu Sở Công Thương chủ trì phối hợp với CTCP Đồng Lâm nghiên cứu thời điểm, hướng gió lúc nổ mìn để hạn chế các ảnh hưởng đến các hộ gia đình…

HẢI LAN