(Cadn.com.vn) - Quân nổi dậy Syria, vốn đang thất vọng vì phương Tây miễn cưỡng cung cấp vũ khí, tìm thấy nhà cung cấp mới: Sudan. Đây là quốc gia đang chịu lệnh cấm vận vũ khí quốc tế và duy trì mối quan hệ gần gũi với Iran – đồng minh luôn ủng hộ chính phủ Syria.

Bán vũ khí kiếm tiền

Trong những giao dịch chưa được thừa nhận công khai, các quan chức phương Tây và quân nổi dậy Syria cho biết, chính phủ Sudan bán vũ khí được sản xuất từ nước này và Trung Quốc cho Qatar, để từ đó thông qua Thổ Nhĩ Kỳ và đến tay quân nổi dậy. Các lô hàng gồm tên lửa phòng không và các loại vũ khí nhỏ mới được sản xuất, được nhìn thấy trên các chiến trường ở Syria.

Sudan là nước mới nhất bị phát hiện cung cấp vũ khí bí mật cho quân nổi dậy Syria, bên cạnh Qatar, Các Tiểu vương quốc Arab thống nhất (UAE), Jordan, Saudi Arabia và nhiều nước khác. Dù không rõ tầm quan trọng các loại vũ khí này trong cuộc nội chiến kéo dài gần 3 năm qua, nhưng chúng giúp phe đối lập duy trì cuộc chiến với lực lượng chính phủ được trang bị tốt và lực lượng dân quân trung thành với Tổng thống Bashar al-Assad, vốn nhận được viện trợ từ Nga, Iran và Hezbollah.

Sự tham gia của Sudan cho thấy, cuộc nội chiến phát triển thành “cuộc chiến” giữa các cường quốc toàn cầu, các nước trong khu vực và các giáo phái. Trong trường hợp Sudan, quốc gia này có mối liên hệ với các nhóm phiến quân Sunni. Nhưng việc Sudan quyết định cung cấp vũ khí cho quân nổi dậy phản ánh hành động cân bằng rủi ro chính trị. Sudan duy trì quan hệ chặt chẽ về kinh tế và ngoại giao với Iran và Trung Quốc. Cả hai quốc gia cung cấp viện trợ quân sự và kỹ thuật cho ngành công nghiệp vũ khí của Sudan và qua đó tăng doanh số bán vũ khí bằng cách để nước này giúp quân nổi dậy Syria. Có nguồn tin cho rằng, vai trò bí mật của Sudan trong lực lượng nổi dậy ở Syria cho thấy, tình trạng căng thẳng vốn có trong chính sách đối ngoại của Tổng thống Sudan, Omar Hassan al-Bashir. Nhưng theo các quan chức khác, Sudan bán vũ khí vì tiền bởi họ đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng kinh tế nghiêm trọng.

Tuy nhiên, các quan chức Sudan bác bỏ việc này. “Chúng tôi không có hứng thú trong việc hỗ trợ cho các nhóm ở Syria, bởi kết quả của cuộc nội chiến là không rõ ràng. Những cáo buộc này gây tổn hại cho mối quan hệ của chúng tôi với các nước”, Khalid Saad, phát ngôn viên lực lượng vũ trang Sudan nói. Một quan chức Qatar cho biết, ông không có thông tin về vai trò của Qatar trong việc chuyển thiết bị quân sự từ Sudan đến Syria.

Một thành viên quân nổi dậy Syria sử dụng tên lửa phòng không FN-6 do Trung Quốc sản xuất. Ảnh: NYT

Từ Libya?

Các nhà phân tích nghi ngờ Sudan bán được nhiều loại vũ khí cho quân nổi dậy, trong đó có súng bắn tỉa được sản xuất ở Trung Quốc và tên lửa chống tăng, tất cả đều được sử dụng trong cuộc chiến năm nay nhưng chưa được xác định chắc chắn.

Hai quan chức Mỹ cho biết, máy bay mang cờ Ukraine cung cấp các lô hàng này. Theo dữ liệu kiểm soát không lưu từ một quan chức hàng không trong khu vực, trong năm nay, ít nhất 3 Cty vận tải hàng không Ukraine chở hàng quân sự từ Khartoum, thủ đô Sudan, đến một sân bay quân dân sự ở phía tây Thổ Nhĩ Kỳ. Ông Ahmad, phát ngôn viên tổng thống Sudan, cho rằng, có thể lô vũ khí này do Libya cung cấp. Theo ông, Sudan thừa nhận việc gửi vũ khí đến cuộc chiến lật đổ Đại tá Muammar el-Gaddafi hồi năm 2011. Các nhà lãnh đạo mới của Libya công khai cảm ơn Sudan. Sau đó, Libya trở thành một nhà cung cấp thường xuyên các loại vũ khí đến quân nổi dậy ở Syria.

Tuy nhiên, ông không giải thích nguồn gốc loại đạn 7,62x39 mm do Sudan sản xuất mà quân nổi dậy Syria sử dụng trong năm nay ở gần thành phố Idlib. Theo thông tin được ghi trên sản phẩm, loại đạn này được Sudan sản xuất năm 2012 - sau khi cuộc chiến ở Libya kết thúc. Nó được Soquor al-Sham, một nhóm Hồi giáo ủng hộ Liên minh quốc gia Syria, sử dụng. Ngoài ra, sự hiện diện của tên lửa phòng không FN-6 trong các đơn vị quân nổi dậy Syria cũng cho thấy, Sudan đang nói dối. Những người trung thành với ông Gaddafi chưa từng thấy loại vũ khí này hồi năm 2011.

Các loại vũ khí ngay lập tức được chú ý khi chúng xuất hiện trong một đoạn băng của quân nổi dậy đầu năm nay. Sự hiện diện của chúng ở miền bắc Syria cho thấy, chúng được đưa đến cho quân nổi dậy với sự đồng ý của các quan chức Thổ Nhĩ Kỳ.

An Bình

(Theo NYT)