Khẩu súng thần công được Đơn vị thi công công trình kè biển Liên Chiểu đoạn Xuân Thiều - Nam Ô (P.Hòa Hiệp Nam, Q.Liên Chiểu, Đà Nẵng) phát hiện vào ngày 22-5-2019.

Đó là nhận định của nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Trung Tiến (Khoa Lịch sử- ĐH Khoa học Huế)- người được Bảo tàng Đà Nẵng mời để nghiên cứu về khẩu súng thần công do Đơn vị thi công công trình kè biển Liên Chiểu đoạn Xuân Thiều- Nam Ô (P.Hòa Hiệp Nam, Q.Liên Chiểu, Đà Nẵng) phát hiện ngày 22-5-2019, sau đó bàn giao cho Bảo tàng tiếp quản, xử lý phục vụ công tác nghiên cứu, trưng bày và phát huy giá trị.

Sau một thời gian nghiên cứu, ông có bài viết gần 10 trang với tựa đề “Khảo về súng thần công bằng đồng thời Nguyễn ở Đà Nẵng vừa được phát hiện”, nói về kết quả của quá trình nghiên cứu này. Theo ông, “Căn cứ kiểu dáng, cấu tạo các bộ phận của súng, kỹ thuật đúc hoa văn nổi cùng các biểu tượng trong hoa văn trang trí trên thân súng, quai súng, cách bố trí lỗ thoát khí…; có thể khẳng định khẩu thần công bằng đồng này có xuất xứ từ Hà Lan, nhưng được triều Nguyễn sở hữu”. Ông cho biết, nó rất đồng dạng ở nhiều điểm với 3 khẩu thần công Hà Lan đúc những năm 1640, 1661, 1677-1678 đang được trưng bày tại Bảo tàng Cổ vật Cung đình Huế hiện nay. Cũng theo nhà nghiên cứu này, “súng thần công bằng đồng của Hà Lan có mặt ở Việt Nam một phần theo con đường trục vớt của chúa Nguyễn từ những tàu Hà Lan bị đắm hay mắc cạn, và phần lớn theo con đường biếu tặng hay mua bán của chúa Trịnh. Từ cuối thế kỷ XVII-XIX, thư tịch và hồ sơ các bên liên quan không còn ghi nhận sự có mặt của súng thần công Hà Lan tại Việt Nam nữa. Vì thế, giống như những khẩu thần công bằng đồng xuất xứ từ Hà Lan còn lưu giữ ở Việt Nam hiện nay, khẩu thần công bằng đồng tìm thấy ở Đà Nẵng đã có tuổi đời trên dưới 350 năm” (trích bài nghiên cứu do Bảo tàng Đà Nẵng cung cấp).

Ngoài ra, nhà nghiên cứu Trung Tiến cho rằng, đây là khẩu thần công bằng đồng đầu tiên được tìm thấy ở Đà thành sau hơn 160 năm, kể từ ngày 1-9-1858.

P.THỦY