(Cadn.com.vn) - Đó là chủ đề bài phát biểu của Tổng thống Barack Obama về vấn đề Syria nhằm thuyết phục cử tri, nghị sĩ trong nước cũng như các nước khác ủng hộ việc tấn công Damascus.

Trong bài phát biểu quan trọng từ Nhà Trắng, Tổng thống Obama tuyên bố, Mỹ sẵn sàng tấn công Syria nếu các biện pháp ngoại giao thất bại đồng thời khẳng định, hành động quân sự là đòn bẩy để thúc đẩy các giải pháp ngoại giao.

Bài phát biểu được truyền hình trực tiếp trên cả nước trong bối cảnh Nhà Trắng ra lệnh tăng cường an ninh, đặc biệt là cho các cơ sở đại sứ ở nước ngoài nhân 12 năm ngày xảy ra vụ tấn công khủng bố 11-9-2001.

Tổng thống Obama phát biểu trước toàn dân vào tối 10-9 (sáng 11-9, giờ Việt Nam). Ảnh: AP

Vừa đấm vừa xoa

Gọi Mỹ là “cái neo an ninh toàn cầu”, Tổng thống Obama đưa ra những lý luận về đạo đức, chính trị và chiến lược cho việc sẵn sàng khởi động tấn công quân sự hạn chế nhằm vào Syria trong khi vẫn theo đuổi giải pháp ngoại giao đối với vấn đề mà ông gọi là vi phạm lệnh cấm toàn cầu về vũ khí hóa học (VKHH) của Syria.

“Những lý tưởng, nguyên tắc cũng như an ninh quốc gia đang bị đe dọa ở Syria. Chúng ta cần đảm bảo rằng, các loại vũ khí tồi tệ nhất sẽ không bao giờ được sử dụng”, Tổng thống Obama nói.  Bài phát biểu kéo dài 15 phút trên truyền hình quốc gia ban đầu được dự định là thúc đẩy nỗ lực cuối cùng của ông Obama nhằm giành được sự ủng hộ của người dân và Quốc hội Mỹ trong việc tấn công Syria. Tuy nhiên, đề xuất bất ngờ của Nga về việc kiểm soát kho VKHH của Damascus làm thay đổi phương trình chiến lược và chính trị của ông Obama.

Đối với Tổng thống Mỹ, đề nghị của Nga, trên thực tế, càng làm phức tạp thêm quyết định về Syria, song đó cũng là giải pháp tối ưu cho ông lúc này. Do đó, trong bài phát biểu, ông chủ Nhà Trắng yêu cầu Quốc hội hoãn cuộc bỏ phiếu về việc cho phép hành động quân sự đối với Syria. “Ngoài ra, việc đẩy mạnh ngoại giao sẽ tạo thêm thời gian cho các thanh tra LHQ công bố báo cáo về cuộc tấn công hôm 21-8 và cho phép Nhà Trắng tiếp tục tìm kiếm sự ủng hộ quốc tế”, Tổng thống Obama nói.

Cùng thời điểm này, ông Obama cũng tuyên bố ra lệnh quân đội duy trì “tư thế hiện tại” để gây áp lực đối với Tổng thống Assad và sẵn sàng hành động nếu ngoại giao thất bại. Tuy nhiên, ông chủ Nhà Trắng khẳng định sẽ không điều bộ binh đến Syria.

Hành động vì VKHH

Nói trước toàn dân, Tổng thống Obama cho hay, lâu nay ông vẫn kiềm chế kêu gọi thực hiện hành động quân sự tại Syria vì cho rằng vũ lực không thể giải quyết được cuộc nội chiến của quốc gia Trung Đông này. Tuy nhiên, việc sử dụng VKHH hôm 21-8 làm thay đổi cách nghĩ của ông và Washington phải đáp trả bằng một cuộc tấn công quân sự để răn đe việc sử dụng những vũ khí như vậy trong tương lai.

“ Chúng ta không thể khắc phục được tất cả cái sai trên đời, nhưng với nỗ lực khiêm tốn và tối thiểu, chúng ta có thể ngăn chặn việc trẻ em bị chết vì khí độc... Tôi tin rằng, chúng ta phải hành động. Đó là điều khiến nước Mỹ khác biệt”, ông Obama nói.

Cũng theo ông Obama, các lực lượng của ông Assad chuẩn bị cuộc tấn công này trong nhiều ngày trước đó. Cụ thể, họ phát mặt nạ phòng độc cho các binh sĩ sau đó bắn rocket vào các khu vực mà chế độ đang tìm cách đánh đuổi phe nổi dậy. Theo ông Obama, trước cuộc nổi dậy ở Syria, Trung tâm nghiên cứu khoa học Syria (CERS) được cho là điều hành ít nhất 4 nhà máy sản xuất chất độc hóa học cũng như trông coi các điểm tàng trữ các hóa chất này ở 50 thành thị khắp cả nước. Ông Obama cho rằng, quân đội Syria nạp chất độc vào vũ khí và đảo bảm an toàn các cơ sở tàng trữ chỉ bao gồm những người thuộc dòng Hồi giáo Alawite của Tổng thống Assad. Những người này được xem là tuyệt đối trung thành với ông Assad. Theo Nhà Trắng, quân đội Syria sở hữu “hàng ngàn vũ khí” có thể được sử dụng để phát tán khí độc, bao gồm tên lửa đạn đạo tầm ngắn và tầm xa, bom không gian và hỏa tiễn.

Trước tình hình này, Tổng thống Obama đã cẩn thận chuẩn bị cho hai tình huống: vừa đánh vừa ngoại giao. Mặc dù vậy, nhiều người vẫn đặt ra câu hỏi liệu các nỗ lực ngoại giao có được coi trọng hay chỉ là chiến thuật để Washington củng cố cuộc tấn công nhằm vào Syria.

Khả Anh