Cái chết bi thảm của nhà báo Jamal Khashoggi đang phủ bóng nền chính trị Trung Đông khi mọi mũi dùi đang nhằm vào các đặc vụ Saudi Arabia, một động thái đang dần dần “bóp nghẹt” giấc mơ hòa bình Trung Đông của Mỹ. Khó khăn ở đây là mọi việc xảy ra trong bối cảnh chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhiều lần trì hoãn công bố kế hoạch hòa bình Trung Đông được chờ đợi lâu nay của Washington. Vì vậy, đến thời điểm này, vụ việc này có thể khiến kế hoạch này chìm sâu vào tình trạng đóng băng.

Thái tử Saudi Arabia Mohammed bin Salman, người được xem là nhân tố chính của kế hoạch trên, cung cấp giải pháp ngoại giao quan trọng cho cả Israel và Palestine. Tuy nhiên, vị thái tử này đang phải đối mặt với những hoài nghi sau cái chết của nhà báo Jamal và thậm chí có nguy cơ bị thay thế. Một trong những người tùy tùng của Thái tử Mohammed trong các chuyến công du Mỹ và những nơi khác trong năm nay đã có mặt tại lãnh sự quán Saudi Arabia tại thành phố Istanbul của Thổ Nhĩ Kỳ ngay trước khi nhà báo Jamal đến phái bộ ngoại giao này. Mặc dù Thái tử Mohammed không trực tiếp liên quan đến cái chết của ông Jamal, nhưng điều này đã làm dấy lên nhiều hoài nghi về việc vị thái tử này có phù hợp với vai trò lãnh đạo Saudi Arabia hay không.

Trong bối cảnh này, Tổng thống Trump có thể sớm phải suy nghĩ lại về chiến lược Trung Đông của mình. Còn nhớ, khi mới nhậm chức, ông Trump hứa hẹn một cách tiếp cận mới để mang đến hòa bình cho Israel và Palestine. Chỉ trích hàng thập kỷ thất bại của những người tiền nhiệm, ông Trump lập một nhóm Trung Đông do con rể Jared Kushner đứng đầu. Nhưng ông Trump dường như đang đi sai hướng. Nhà lãnh đạo này gây bất ngờ khi từ chối xác nhận việc thành lập một nhà nước Palestine, tách biệt khỏi giải pháp hai nhà nước vốn những người tiền nhiệm và cộng đồng quốc tế theo đuổi trong hơn 2 thập kỷ qua.

Thay vào đó, nhóm của ông Kushner quay sang Saudi Arabia, hy vọng thế lực và uy tín lớn mạnh của vương quốc này trong thế giới Arab bằng cách nào đó có thể giúp người Israel và Palestine ngồi lại cùng nhau. Ông Kushner vạch ra một mối quan hệ đặc biệt với Thái tử Mohammed, miêu tả ông như một nhân vật mạnh mẽ, một nhà lãnh đạo có thể giúp hiện đại hóa một khu vực đang gặp khó khăn. Năm ngoái, ông Kushner đã có chuyến thăm bí mật đến Saudi Arabia để thảo luận về chiến lược cho Israel và người Palestine.

Nhưng rất lâu trước khi cuộc khủng hoảng Jamal Khashoggi xảy ra, kế hoạch hòa bình cũng đã gặp rắc rối do những đề xuất “khó có thể chấp nhận” của Mỹ. Và rồi, cái chết của nhà báo Jamal Khashoggi như đòn tấn công chí mạng vào kế hoạch hòa bình Trung Đông của Mỹ.

THANH VĂN