(Cadn.com.vn) - Ngày 22-4, đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ chủ trì Hội nghị trực tuyến với lãnh đạo Bộ TN-MT, Bộ CA, Ban Nội chính T.Ư, Văn phòng Chính chủ, Thanh tra Chính phủ cùng lãnh đạo 34 địa phương về công tác tiếp công dân, giải quyết các vụ việc khiếu nại tố cáo (KNTC) tồn đọng, kéo dài, phức tạp. Tại đầu cầu TP Đà Nẵng, đồng chí Văn Hữu Chiến, Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng chủ trì cùng lãnh đạo UBND các quận, huyện và các sở, ban, ngành liên quan.

Đồng chí Nguyễn Xuân Phúc, Ủy viên Bộ Chính trị, Phó Thủ tướng Chính phủ phát biểu chỉ đạo hội nghị.

KNTC còn diễn biến phức tạp

Theo báo cáo của Thanh tra Chính phủ, thời gian qua, các cấp, các ngành đã có nhiều cố gắng trong việc tiếp công dân, giải quyết các vụ việc KNTC tồn đọng, phức tạp, kéo dài tuy nhiên KNTC đông người, vượt cấp lên trung ương vẫn diễn biến phức tạp. Cụ thể, năm 2013, số lượng công dân đến trụ sở tiếp công dân của Trung ương Đảng, Nhà nước (TDT.Ư) tăng 28,74% số lượt người, 22,7% số vụ việc và 17,72% số đoàn đông người so với năm 2012. Mới nhất là quý I năm 2014, mặc dù số vụ việc KNTC đến TDT.Ư giảm 29,07% so với cùng kỳ năm 2012 nhưng số lượt người tăng 76,13%, số đoàn đông người tăng 23,36%.

Một số vụ việc KNTC tồn đọng, phức tạp, kéo dài mặc dù đã được các cơ quan thẩm quyền giải quyết thấu tình đạt lý và đã có ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ cũng như các cơ quan có thẩm quyền nhưng công dân vẫn không chấp nhận, liên tục khiếu kiện. Một số trường hợp có hành vi quá khích, la hét, lăng mạ, thậm chí đe dọa và hành hung cán bộ tại trụ sở. Cá biệt có một số đoàn công dân căng khẩu hiệu, biểu ngữ, ở lại nhiều ngày, diễu hành trên đường phố Hà Nội và TPHCM.

Một số trường hợp có hành vi quá khích, gây rối TTCC, đã bị lực lượng công an xử phạt vi phạm hành chính. Đại diện Ban Nội chính Trung ương nhận định, việc KNTC hiện nay ngày càng có tính liên kết chặt chẽ giữa các địa phương, có hành động quá khích và có sự tiếp tay của thế lực chống đối. Nguyên nhân cơ bản là do cơ chế chính sách không sát với thực tiễn dẫn đến mâu thuẫn giữa lợi ích người dân và Nhà nước. Dự báo tình trạng này sẽ còn diễn biến phức tạp kéo dài trong thời gian đến.

Đại diện thanh tra Chính phủ đối thoại với công dân khiếu nại kéo dài tại Đà Nẵng.

Hơn 70% vụ việc liên quan đến lĩnh vực đất đai

Trong năm 2013, trụ sở TDT.Ư đã tiếp trên 25 ngàn lượt người đến trình bày trên 6 ngàn vụ việc KNTC.  Riêng quý I năm 2014, TDT.Ư đã tiếp 5.180 lượt người đến khiếu nại 774 vụ việc, tố cáo 269 vụ việc và kiến nghị 40 việc, trong số này có 132 lượt đoàn đông người tập trung tại Hà Nội và TPHCM. Qua phân tích, tổng hợp các nội dung KNTC nhận thấy, có trên 70% đơn thư phản ánh, khiếu nại liên quan đến lĩnh vực đất đai. Nguyên nhân chủ yếu là do cơ chế chính sách vẫn còn một số điểm chưa phù hợp với thực tế, thiếu tính ổn định, nhất là lĩnh vực đất đai, nhà ở.

Công tác chỉ đạo, điều hành và quản lý nhà nước trên một số lĩnh vực còn yếu kém, nhất là công tác quản lý sử dụng đất đai. Nhiều địa phương còn xem nhẹ công tác tiếp công dân và giải quyết KNTC. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho người dân còn chưa được quan tâm đúng mực dẫn đến  việc nhận thức và ý thức chấp hành pháp luật của công dân còn hạn chế, tỷ lệ KNTC sai  còn cao (khoảng 60%).

Đại diện Bộ TN-MT cho rằng, mấu chốt của vấn đề nằm ở chỗ quyền lợi của người dân chưa được được đảm bảo trong việc thu hồi đất để đầu tư các dự án. Bộ TN-MT lấy dẫn chứng, nhiều nơi, khi thu hồi đất nông nghiệp, người dân chỉ được đền bù giá trị thấp, trong khi đó nhà đầu tư chỉ cần sang lấp mặt bằng là có thể bán giá cao hơn gấp hàng chục lần.

Đại diện lãnh đạo các tỉnh, thành phố cũng đã phản ánh những tồn tại bất cập ở địa phương mình. Ông Nguyễn Thịnh, Chủ tịch UBND Hà Tĩnh thừa nhận, chính quyền có sai sót trong việc chưa tuyên truyền, vận động người dân nắm được chủ trương xây dựng Dự án Công viên Vĩnh Hằng ở xã Bắc Sơn (H.Thạch Hà), để xảy ra xung đột giữa người dân và chính quyền. Lãnh đạo tỉnh An Giang thì cho rằng đã giải quyết thấu tình đạt lý các khiếu nại của người dân nhưng bà con không đồng thuận, tiếp tục kéo lên TPHCM  KNTC kéo dài, ảnh hưởng xấu đến tình hình ANTT.

Tại TPHCM, theo ông Nguyễn Hữu Tín, Phó Chủ tịch UBND thành phố, vấn đề phức tạp nhất hiện nay là giải quyết đền bù đối với các hộ dân có nhà ở nhưng không có giấy tờ chứng minh sở hữu. Cụ thể, sau năm 1975, các hộ này đã sử dụng những ngôi nhà vô chủ do Nhà nước quản lý, khi đụng đến quy hoạch giải tỏa thì mới phát sinh ra khiếu nại. Tại Đắc Lắc, ông Hoàng Trọng Hải,  Chủ tịch UBND tỉnh cho rằng, hầu hết các KNTC kéo dài liên quan đến việc tranh chấp đất ở các lâm trường.

Giải quyết quyền lợi chính đáng cho dân

Phát biểu chỉ đạo hội nghị, đồng chí Nguyễn Xuân Phúc khẳng định, việc KNTC phức tạp, tồn đọng và kéo dài có nhiều nguyên nhân nhưng tựu trung là do nhận thức của các địa phương chưa đầy đủ về việc giải quyết, từ đó ảnh hưởng xấu đến quá trình phát triển kinh tế và xã hội. Công tác phối hợp giải quyết giữa các cấp bộ, ngành và địa phương chưa tốt. Một số lãnh đạo địa phương chưa thật sự vào cuộc quyết liệt, chưa bảo vệ quyền lợi chính đáng cho công dân.

Để khắc phục thực trạng này, thời gian tới, theo Phó thủ tướng Chính phủ, lãnh đạo các địa phương phải thực hiện nghiêm, đúng pháp luật về giải quyết KNTC và phải bảo vệ quyền lợi cho người đi khiếu nại. Yêu cầu Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực tiếp giải quyết đơn thư KNTC, không né tránh, chuyển vòng vo gây bức xúc cho công dân và để phát sinh tình trạng khiếu nại tập trung đông người. Văn phòng Chính phủ và Tổng thanh tra Chính phủ tổ chức các đoàn công tác kiểm tra, rà soát toàn bộ công tác giải quyết KNTC ở các địa phương. Đối với các dự án giải tỏa, thu hồi đất liên quan đến đời sống của nhiều hộ dân thì yêu cầu bắt buộc phải làm tốt công tác đối thoại công khai để người dân  được biết.

Nguyên Thảo