Truyền thông khu vực Trung Đông đưa tin tàu chở hàng của Iran mang tên Saviz đã bị tấn công tại Biển Đỏ trong ngày 6-4. Vụ tấn công ngoài khơi bờ biển của Yemen và Saudi Arabia đã làm leo thang căng thẳng trong khu vực vào thời điểm quan trọng.

Tàu Saviz. Ảnh: Al Arabiya

Bị tấn công bằng tên lửa hay bị gài mìn?

Ngày 7-4, Bộ Ngoại giao Iran xác nhận tàu Saviz của nước này đã trở thành mục tiêu bị tấn công ở Biển Đỏ. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Iran Saeed Khatibzadeh nêu rõ: "Một vụ nổ đã xảy ra vào sáng 6-4 gần bờ biển Djibouti và gây thiệt hại nhỏ, không gây thương vong. Đây là tàu dân sự neo đậu tại đó nhằm bảo đảm an ninh trong khu vực trước nạn cướp biển". Theo hãng thông tấn Tasnim của Iran, đây là tàu chở hàng, đã đóng ở Biển Đỏ trong vài năm qua để "hỗ trợ các lực lượng biệt kích" Iran. Bản tin của hãng này nêu rõ: "Tàu Saviz của Iran đã hoạt động ở Biển Đỏ trong vài năm qua nhằm hỗ trợ lực lượng đặc nhiệm Iran được điều đến vùng biển này làm nhiệm vụ hộ tống các tàu thương mại đề phòng cướp biển". Ông Khatibzadeh cho biết Iran đang tiến hành điều tra vụ tấn công này.

Trước đó, ngày 6-4, truyền thông khu vực Trung Đông đưa tin con tàu này đã bị trúng thủy lôi.  Còn tờ New York Times đưa tin, tàu hàng lớn Saviz của Iran đã trúng tên lửa và bị "hư hại nghiêm trọng". Trong khi đó, hãng thông tấn Tasnim của Iran đưa tin sự cố xảy ra trên tàu chở hàng Saviz là do mìn gài trong thân tàu phát nổ. Tasnim dẫn các nguồn tin xác nhận: "đã xảy ra nổ mìn được gài trên thân tàu". Các nguồn tin cho biết thân tàu bị thủng lỗ vì vụ nổ lớn do mìn từ tính, một loại mìn như một thỏi nam châm bám chặt vào thân tàu, gây ra. Loại mìn này thường được sử dụng tấn công các tàu tại vùng Vịnh thời gian qua. Theo Tasnim, tàu Saviz đã bị hư hỏng phần dưới nước.

Israel đứng sau vụ việc?

Tờ New York Times dẫn lời quan chức giấu tên Mỹ cho biết, Israel đã thông báo cho phía Mỹ rằng các lực lượng của nước này đã tấn công tàu chở hàng Saviz của Iran ở Biển Đỏ. Theo quan chức này, phía Israel gọi đây là "hành động đáp trả đối với các cuộc tấn công trước đó của Iran nhằm vào tàu chở hàng Israel". Có khả năng vụ tấn công đã bị trì hoãn, để tàu khu trục Mỹ trong khu vực, tàu Dwight D. Eisenhower, có thể di chuyển ra xa tàu Saviz. Vào lúc tàu Saviz bị tấn công, tàu Eisenhower đã ở "cách xa 320km".

Một số tờ báo trong khu vực nghi ngờ Israel đứng đằng sau vụ việc trên bởi từ cuối năm 2019 đến nay, Israel đã tấn công vào 12 tàu của Iran trên đường tới Syria. Các tàu này thường chở dầu và bị cáo buộc vi phạm các lệnh trừng phạt của Mỹ. Sự việc với tàu Saviz xảy ra trong bối cảnh căng thẳng hàng hải giữa Iran và Israel gia tăng, cả 2 nước đều cáo buộc đối phương tấn công tàu hàng của mình. Cuối tháng 3-2021, truyền thông Israel đưa tin một tàu của nước này bị trúng tên lửa Iran ở Biển Arab. Trước đó, một tàu hàng khác của Israel là Helios Ray cũng bị tấn công. Trong khi đó, Iran bác bỏ mọi cáo buộc. Tháng trước, tờ Wall Street Journal đưa tin, Israel kể từ năm 2019 đã tấn công các tàu chở dầu của Iran tới Syria.

Hiện giới chức Iran chưa đưa ra bình luận về vụ tàu Saviz bị tấn công trên Biển Đỏ, trong khi các quan chức Israel từ chối bình luận về những thông tin từ báo giới. Trong khi đó, theo một số quan chức Mỹ, nước này không thực hiện vụ tấn công tàu Iran.

Chỉ là tình cờ?

Vụ việc xảy ra vào ngày đàm phán đầu tiên của Ủy ban hỗn hợp Kế hoạch Hành động chung toàn diện (JCPOA) - thỏa thuận hạt nhân ký giữa Iran và các cường quốc trên thế giới năm 2015 - tổ chức một cuộc đàm phán tại thủ đô Vienna của Áo nhằm cứu vãn thỏa thuận này sau khi Mỹ năm 2018 rút khỏi thỏa thuận. Cả Mỹ và Iran đều đánh giá cuộc đối thoại mang tính xây dựng.

Trong khi đó, Israel luôn phản đối thỏa thuận này. Phát biểu trước các nhà lập pháp của đảng Likud cánh hữu ngay trước vụ tấn công tàu Iran diễn ra, Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu tuyên bố không nên quay lại thỏa thuận nguy hiểm này và nhấn mạnh Israel sẽ tiếp tục phòng vệ trước sự hiếu chiến của Iran tại khu vực.

Ngoài ra, theo truyền thông Arab, tàu Saviz bị Mỹ và Israel nghi là một tàu do thám tin tình báo thuộc quản lý của Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC), được sử dụng để thu thập thông tin tình báo về Saudi Arabia và Yemen cho lực lượng Houthi. Tàu này còn đóng vai trò là một phòng tác chiến nổi tại Biển Đỏ.

Xét những yếu tố trên, có thể thấy không loại trừ khả năng Israel đã thực hiện vụ tấn công vừa qua nhắm vào tàu Saviz, nhằm tác động đến quá trình đàm phán JCPOA, đồng thời làm suy yếu mạng lưới thông tin tình báo, phòng thủ trên biển của Iran.

AN BÌNH