Những ngày cuối năm ở California

Xe đi vào một khu chợ Việt là Grand Century thuộc thành phố San Jose, mệnh danh rất nên thơ là “Thung lũng hoa vàng”, nằm về phía bắc tiểu bang California. Đây là thành phốlớn thứ 3 của tiểu bang và lớn thứ 10 của toàn nước Mỹ.Những chậu hoa được bày bán ở cánh bên phải, ngay trước cửa ra vào khu chợ. Đa số là cúc đại đóa. Phần chậu được bọc trong giấy đỏ một cách tinh tươm, sạch sẽ, cho dù đặt ngay ngắn trên các kệ hay để dưới nền nhà.

Thời gian ghé vào đây không nhiều, chỉ đủ để chụp vội mấy tấm ảnh, liếc mắt qua các gian hàng. Rồi ngồi uống một ly cà-phê giải khát ở quán Paloma nằm bên trái khu tiền sảnh. Quán bày biện trang trí lịch sự, rất Việt. Trên mảng tường nhìn ra khung cửa lớn cạnh chỗtôi ngồi là bức tranh vẽ bốn thiếu nữ người Việt với những tà áo dài tha thướt. Không gian quán khá rộng. Tôi cố gắng “soi” xem có bức tranh ảnh nào “nóng” không. Nhưng tuyệt nhiên không thấy. Nghe nói chủ quán là một người gốc Huế sang định cư vào những năm 1990. Và là người nổi tiếng về sự thành đạt ở vùng này.

Gần cuối một ngày lang thang, chúng tôi ghé vào khu Little Sài Gòn, người đồng hương mua nhiều bịch nếp và lá chuối. Lá chuối được rọc và xếp trong các bao ni-lông trông giống như những... xấp vải. Giá mỗi bao lá chuối là 0,99 đô-la. Anh ấy bảo đây là công tác chuẩn bị cho nồi bánh chưng đón Giao thừa với các sinh viên Việt Nam lưu trú gần nhà.

Ba ngày sau, khi về Los Angeles và đến khu Phước Lộc Thọ ở Santa Ana thì không khí đón Tết của cộng đồng người Việt tại đây đã quá tưng bừng, người người chen chân nhau để đi. Trời lạnh se se và nắng chưa đủ để ấm nên hầu hết mọi người đều phải mặc áo khoác. Hoa ngập tràn trong khu hội chợ. Mai, đào, cúc, huệ, hồng, lay ơn, phong lan, thược dược... và cả cành quất. Tất cả như từ quê nhà được đưa sang đây hội ngộ.

Người ta nói thời tiết ở California giống hệt như ở Việt Nam, nên người Việt đã tái tạo một không gian Tết rất Việt trên đất khách. Chỗ này một nhóm phóng viên đang thực hiện phóng sự, đằng kia là các bàn bầu cua tôm cá, xóc dĩa đang thu hút sự chú ý thử vận may của nhiều người. Xa hơn một chút, trong khoảng đất trống, một “chàng” tuổi độ 30-35, áo thun trắng dài tay, quần jeans, điện thoại đeo ngang thắt lưng bên phải, tay cùng bên cầm dây pháo chuột màu đỏ thắm đang đốt nổ đì... đoàng..., tạo ra chuỗi âm thanh mơ hồ như những phút giây Giao thừa nghe tiếng pháo xa xưa...

Giao thừa ở New Jersey tuyết trắng

Trái với cảnh nhộn nhịp của người Việt đón Tết tại California, người Việt ở tiểu bang New Jersey đón Tết thầm lặng hơn, vì trời rất lạnh. Nhiệt độ bên ngoài âm đến 5-6 độ C. Tuyết đang rơi dày. Quanh nhà và cả khu dân cư tuyết phủ trắng xóa. Tôi về đón giao thừa tại hạt Pennsauken với gia đình những người em. Buổi sáng của ngày cuối năm, chúng tôi lao xe đi trong tuyết ra siêu thị khuân về thêm những thứ được cho là cần thiết để làm một bữa tiệc cúng mừng tất niên. Nói chung tất cả đều có. Chỉ có một thứ của hiếm đó là... chuối và... hoa. Ở khu vực bán thịt gà tôi đọc thấy tấm bảng có ghi dòng chữ: Tại đây có bán gà đi bộ!

Để mua hoa trưng bày đón Tết, chúng tôi phải đến một khu chợ khác. Shop hoa lèo tèo dăm chậu quất mà phần lớn là... lá và trái xanh lè nhiều hơn trái chín. Dăm chậu hoa tên gì mà tôi không biết, cành khẳng khiu, vươn dài, lá nhỏ, hoa có màu như hoa đào, cành có gai nhỏ. Tôi chọn một chậu vừa búp vừa hoa chừng hơn 20 cái, có giá thân thiện, vì đã được ông chủ người Việt bớt còn lại 40 đô-la.

Gia đình người Việt sinh sống ở khu vực này không nhiều. Một nhà quen quê gốc Quảng Nam vẫn còn giữ được cái nếp, cuối năm gói bánh tét và nấu bằng bếp gas. Vừa để dùng, vừa để “chia sẻ” cho những ai có nhu cầu, giá một đòn bánh tét là 5 đô-la. Người nhà tôi mua 20 đòn trả 100 đô-la. Sau khi nhận 100 đô-la tiền chẵn, người bán bánh lấy 100 đô-la tiền lẻ, gồm 5 tờ 20 đô-la gởi mừng những đứa cháu nhỏ ở nhà nhân dịp năm mới!

Buổi chiều, đến văn phòng Ủy ban cứu người vượt biển hạt Camden (Boat people SOS - Camden) thấy người ta tổ chức múa lân mừng năm mới, nhắc nhở những truyền thống tốt đẹp bên kia bờ đại dương và lì xì tiền mừng tuổi cho trẻ nhỏ. Một số ông bố người Mỹ đưa những đứa con lai Việt của mình đến đây trong trang phục áo dài khăn đóng như là sự nhắc nhở, tưởng vọng về một quê hương bên kia bờ đại dương của nửa kia cuộc đời.

Đêm giao thừa, do khác nhau về múi giờ nên khi tôi ở New Jersey đã cúng đón Giao thừa thì bên California cô bạn hàng xóm thời ấu thơ gọi điện chúc mừng năm mới và đang một mình ngồi đợi thêm 3 giờ nữa để đón Giao thừa. Cô ấy nói rằng: Em không cúng Giao thừa có được không? Tại sao em phải khổ thế này. Trong suốt gần 30 năm qua em luôn ngồi đợi cúng Giao thừa trong khi chồng con em đang ngủ. Bởi họ không có kỷ niệm hay khái niệm mảy may nào về sự thiêng liêng, huyền diệu của Giao thừa.

Cuộc sống là như thế. Biết làm sao được. Cô bạn của tôi là người đi nửa vòng trái đất từ thời còn rất trẻ, nhưng luôn mang trong trái tim mình một tình cảm quê hương dịu vợi. Không biết cô ấy hạnh phúc hay đau khổ với những gì đang khắc khoải trong trái tim bé nhỏ của mình trong đêm ngồi đợi đón Giao thừa?

Những ngày cuối năm ở đây cũng nhận ra điều lạ, người có nhà cho thuê mang quà đến tặng những người thuê nhà và nói lời cảm ơn, chúc Tết. Đến chơi với một số gia đình người Việt, nhà nào cũng có hạt dưa, mứt bánh... đón mừng xuân mới. Hỏi thăm mới biết đã thành thông lệ, các công ty trong vùng có người Việt làm trong dịp này đều cho nghỉ để đón Tết cổ truyền Việt Nam. Bởi nếu không cho thì họ cũng... nghỉ, cho dù mất việc. Điều này cho thấy những ngày Tết bên quê nhà có ý nghĩa thiêng liêng biết bao đối với những người Việt sống xa quê hương.

MAI HỮU PHƯỚC