Thiện chí từ Syria

Thứ bảy, 14/09/2013 12:05

(Cadn.com.vn) - Syria đang cố bám lấy chiếc phao cứu sinh - đề xuất kiểm soát kho vũ khí hóa học (VKHH) của Nga - để cứu đất nước khỏi thảm họa chiến tranh đến từ Mỹ.

Trong động thái thể hiện thiện chí mới nhất, Syria ngày 13-9 đồng ý tham gia Hiệp ước quốc tế cấm VKHH.

Phát ngôn viên LHQ Farhan Haq cho biết đã nhận được các văn bản từ Syria về việc gia nhập hiệp ước này. Theo ông Haq, chính phủ của Tổng thống Syria Bashar al-Assad sẽ không tham gia ngay lập tức vào hiệp ước năm 1993 về việc cấm sản xuất và tàng trữ loại vũ khí này. Tổng thống Assad cũng khẳng định sẽ tham gia lệnh cấm VKHH nhưng nhấn mạnh, Washington phải từ bỏ “các mối đe dọa chính trị” nếu họ muốn lên kế hoạch làm việc về vấn đề này. Đây là “bước đi đầu tiên” để trở thành thành viên đầy đủ của hiệp ước và sẽ mất “vài ngày” trước khi Damascus chính thức tham gia hiệp ước này.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry (trái) bất đồng với người đồng cấp Nga Sergei Lavrov
tại bàn hội nghị bàn về Syria hôm 13-9. Ảnh: Reuters

Ngay lập tức, Tổng thống Nga Vladimir Putin kêu gọi cộng đồng quốc tế nên hoan nghênh quyết định của Syria, nói rằng việc này cho thấy “ý định nghiêm túc” của Damascus. “Chúng ta nên hoan nghênh quyết định của lãnh đạo chính quyền Damascus. Tôi hy vọng, đây sẽ là bước đi quan trọng trên con đường giải quyết cuộc khủng hoảng Syria”, ông Putin phát biểu tại Hội nghị thượng đỉnh Tổ chức Hợp tác Thượng Hải (SCO) lần thứ 13 khai mạc tại thủ đô Bishkek của Kyrgyzstan hôm 13-9. Tại hội nghị quy tụ các cường quốc thế giới, ông Putin cũng khẳng định lập trường chống đối sử dụng vũ lực đối với Syria. “Những nỗ lực ngoại giao gần đây làm giảm mối đe dọa trực tiếp của hành động quân sự”, ông Putin nói.

Thiện chí từ Syria được đưa ra trong bối cảnh Ngoại trưởng Mỹ John Kerry và người đồng cấp Nga Sergei Lavrov gặp đặc phái viên LHQ về Syria tại Genève (Thụy Sĩ) nhằm bàn về thỏa thuận có thể ngăn chặn hành động quân sự của Nhà Trắng. Tuy nhiên, khó khăn đặt ra khi bất đồng xuất hiện ngay trong giai đoạn đầu của cuộc đàm phán dự kiến kéo dài 2 ngày. Trong đó, ông Kerry nhấn mạnh lập trường của Washington là có thể phải dùng vũ lực với Syria nếu con đường ngoại giao không thể vô hiệu hóa kho VKHH của Tổng thống Assad. Ông cũng bác bỏ đề nghị của Syria về giới hạn 30 ngày để cung cấp thông tin kho VKHH một phần trong nỗ lực gia nhập Hiệp ước cấm VKHH. Trong khi đó, ông Lavrov khẳng định, Điện Kremlin muốn Nhà Trắng bỏ đe dọa quân sự vào thời điểm hiện tại.

Cùng với nỗ lực từ Nga và Mỹ, rõ ràng, Tổng thống Assad đang cố bám lấy đề xuất của Nga làm bức bình phong tránh bị Mỹ tấn công. Nhưng con đường của Syria đang đi không chỉ có màu hồng. Báo WSJ số ra ngày 13-9 như dội gáo nước lạnh vào nỗ lực của Damascus khi cho biết, chính quyền Tổng thống Assad đang phân tán kho VKHH đến khoảng 50 địa điểm nhằm gây phức tạp cho các nỗ lực truy tìm của Mỹ. Theo tờ báo, “Đơn vị 450” của quân đội Syria tiến hành phân tán các kho VKHH trong nhiều tháng qua và đợt gần đây nhất là vào tuần trước. Đơn vị quân đội bí mật này được giao nhiệm vụ di chuyển kho đạn hóa học và khí độc, làm dấy lên nghi vấn về tính khả thi của kế hoạch của Nga nhằm đảm bảo an toàn đối với số vũ khí này, cũng như có thể gây phức tạp cho cuộc tấn công quân sự tiềm tàng do Mỹ phát động nhằm vào chính quyền Syria.

Tuy nhiên, WSJ cũng lạc quan cho biết, các cơ quan tình báo của Mỹ và Israel vẫn tin rằng, họ nắm rõ phần lớn địa điểm Syria cất giữ VKHH.

Khả Anh