(Cadn.com.vn) - Đầu năm 2011, lần đầu tiên  một công ty xuất khẩu lao động có trụ sở tại Hà Nội đưa dự án xuất khẩu ngư dân sang Hàn Quốc về triển khai tại xã Bình Minh, H. Thăng Bình (Quảng Nam) với mức lương hấp dẫn: 20-30 triệu đồng/lao động/tháng. Đó là chưa kể những khoản thưởng, chi phí ăn ở, sinh hoạt do chủ sử dụng lao động lo hết. Ngư dân H. N. M., một trong số 20 người xuất ngoại sang Hàn Quốc trong chuyến đầu tiên cho biết, chi phí hồ sơ, giấy tờ đi lao động xứ Hàn lúc đó rất cao, lên đến 7.500 USD nên gia đình anh và các ngư dân phải vay mượn, cầm sổ đỏ mới đủ tiền đi. "Làm nghề biển ở Hàn Quốc cũng rất vất vả, nhưng lương và thưởng cao, chủ tàu còn ưu ái cho thuyền viên hải sản loại 3 để bán ra chợ tăng thêm thu nhập nên mỗi tháng đánh bắt của chúng tôi dao động từ 30-50 triệu đồng"-anh Minh nói.

Với những ngư dân đã và đang có dự định xuất khẩu lao động sang nước ngoài làm ăn thì mức thu nhập trên 300 triệu đồng/năm là một hấp lực nên họ quyết định bỏ biển, bỏ con tàu ở quê nhà để làm thuê trên tàu và biển nước ngoài, với các nghề câu mực, đánh cá, lặn bắt sâm biển, mò ngọc trai... Ngoài Hàn Quốc, ngư dân Quảng Nam còn sang làm việc ở Đài Loan, Malaysia, Thái Lan... Ông Lê Tôn Tưởng, Giám đốc Trung tâm Giới thiệu việc làm tỉnh Quảng Nam cho biết, hiện có 6 đơn vị trong cả nước có chức năng đưa ngư dân ra nước ngoài làm việc, nhưng trung tâm chỉ liên kết với một công ty có trụ sở tại TPHCM đưa khoảng 100 lao động sang Hàn Quốc khai thác thủy sản. "Các đối tác trong và ngoài nước cũng như ngư dân qua kênh giới thiệu việc làm của trung tâm đều thực hiện đúng cam kết. Ngư dân sang Hàn Quốc làm việc có mức lương cao, thu nhập ổn định" - ông Tưởng đánh giá.

Ngư dân cao tuổi và phụ nữ trở thành lao động chính ở các làng quê biển Quảng Nam.

Xã Bình Minh có 121 phương tiện hành nghề biển, trong đó có 22 tàu đánh cá xa bờ, ngư trường chính là vùng biển Hoàng Sa. Theo lãnh đạo địa phương, những ngư dân tham gia xuất khẩu lao động trước đây cũng từng đi làm cho các tàu cá các địa phương trong tỉnh hoặc ở Đà Nẵng, Quảng Ngãi... nên không ảnh hưởng nhiều đến nghề biển của xã. Tuy nhiên, một lượng lớn ngư dân trẻ đi xuất khẩu lao động nên chất lượng lao động trên các tàu cá thời gian qua có giảm sút, hầu hết những người lớn tuổi còn bám tàu, bám ngư trường truyền thống. "Tổ chức một chuyến vươn khơi trong thời điểm hiện nay thì việc tìm "bạn" khó hơn so với trước đây. Vươn khơi không đủ lao động thì các thuyền viên cũng vất vả hơn. Đó là chưa kể những ngư dân sau thời gian đi xuất khẩu lao động về điều kiện kinh tế khá lên thì chuyển sang nghề khác, không còn mặn mà với nghề biển" - một chủ tàu cá ở Bình Minh cho biết.

Tình trạng thiếu lao động vươn khơi hiện khá phổ biến ở các xã vùng biển tỉnh Quảng Nam. Bên cạnh việc sang nước ngoài làm thuê, mấy năm nay sản lượng đánh bắt của nhiều phương tiện ở địa phương sụt giảm, đầu ra hải sản lại không ổn định khiến nhiều ngư dân chuyển nghề hoặc thay đổi phương tiện nên nguồn nhân lực không ổn định. Tình trạng thiếu lao động diễn ra ngày một gay gắt hơn khiến quá trình sản xuất trên biển của các chủ tàu ngày một khó khăn. Để vượt qua khó khăn, nhiều chủ tàu cá ở Quảng Nam đề xuất tiếp cận Nghị định 89 của Chính phủ về một số chính sách phát triển thủy sản để vay vốn ưu đãi đóng tàu lớn vươn khơi. Thế nhưng, câu chuyện "tàu cá 89 xa... nguồn vốn" ở Quảng Nam đang làm cho nhiều ngư dân điêu đứng.

Th. Hà