(Cadn.com.vn) - Khu tái định cư (TĐC) bản Kẻ Tắt (xã Thạch Ngàn, H. Con Cuông, Nghệ An), nơi dự định di dời 36 hộ dân thuộc tộc người Đan Lai (bản Cò Phạt, xã Môn Sơn, H. Con Cuông) đến sinh sống. Tuy nhiên, sau gần 3 năm triển khai xây dựng, dự án mới chỉ hoàn thiện 26 căn nhà ở, 2 dãy trường mầm non và dãy trường tiểu học rồi bỏ hoang từ năm 2012 tới nay. Nguyên nhân được xác định là do mới chỉ bố trí được 22,3 tỷ đồng, còn thiếu gần 15 tỷ đồng nữa để hoàn thiện.

Cách trung tâm H. Con Cuông khoảng 30km, cách UBND xã Thạch Ngàn khoảng 15km, khu TĐC bản Kẻ Tắt là một trong 3 khu TĐC nằm trong đề án "Bảo tồn và phát triển bền vững tộc người thiểu số Đan Lai hiện đang sinh sống tại vùng lõi vườn Quốc gia Pù Mát thuộc H. Con Cuông (gọi tắt là Đề án 280). Nhìn bề ngoài, khu TĐC bản Kẻ Tắt rất khang trang, gần như đã hoàn thiện với đường giao thông, nhà ở, trường học, trạm điện... Nhưng thực chất thì khu TĐC này chỉ hoàn thành khoảng 70% rồi "đắp chiếu" từ năm 2012 tới nay. Hiện nơi đây được người dân sống gần đó biến thành cột giữ trâu bò.

Khu TĐC bản Kẻ Tắt mới chỉ hoàn thiện được 70%.

Được khởi công vào tháng 1-2011 với tổng số tiền được phê duyệt 36,84 tỷ đồng, khu TĐC bản Kẻ Tắt gồm các hạng mục điện, đường, trường, trạm và 35 căn nhà ở cho người dân Đan Lai từ bản Cò Phạt (xã Môn Sơn) về sinh sống. Tuy nhiên, cho đến nay dự án chỉ mới hoàn thiện có 26 căn nhà. Theo ghi nhận của chúng tôi, những căn nhà TĐC có trụ cột bê-tông rất kiên cố và được lợp mái ngói nhưng vách nhà lại thưng bằng phên nứa tạm bợ. Còn 9 căn nhà khác thì chỉ mới dựng lên được bộ khung bê-tông rồi để đó...

Việc 26 ngôi nhà TĐC được xây dựng rồi bỏ hoang dẫn đến xuống cấp, cộng thêm dãy trường học (5 phòng), trạm xá, nhà văn hóa cũng đang được thi công dang dở, ông Sầm Văn Bửu- Trưởng Phòng định canh định cư- Ban Dân tộc tỉnh Nghệ An giải thích: Quá trình thi công do vật liệu xây dựng bị đội giá nên dự án khu TĐC di dời tộc người Đan Lai bị thiếu vốn, buộc phải dừng lại. "Đối với khu TĐC bản Kẻ Tắt cần phải bổ sung khoảng 15 tỷ đồng nữa để hoàn thiện 9 căn nhà đang làm dở và hoàn thiện một số hạng mục khác thì mới đưa dân đến ở được. Tuy nhiên, địa phương còn nhiều khó khăn nên chúng tôi đành phải chờ Chính phủ phê duyệt tiếp tục "rót" vốn về", ông Bửu cho biết.

Các căn nhà bỏ hoang được tận dụng để... bò ở.

Cũng theo ông Bửu, một khó khăn trong dự án dẫn đến việc triển khai dự án chưa hoàn thành là do trong quá trình khảo sát thực tế chưa chính xác nên việc triển khai gặp nhiều khó khăn như: thiếu đất sản xuất, thiếu nước sản xuất, thiếu nước sinh hoạt; trong thời gian thực hiện đề án đã phát sinh thêm 78 hộ dân được tách ra (nâng tổng số hộ dân lên hơn 170 hộ dân), dẫn đến việc khó khăn trong việc bố trí nơi ở. "Khó khăn lớn nhất cũng là nguyên nhân cơ bản nhất là thiếu vốn để triển khai. Tỉnh không có ngân sách để chi thực hiện đề án mà trông chờ vào nguồn vốn của Chính phủ. Hiện nay do đề án đang dở dang nên chủ đầu tư là huyện phải bỏ tiền để thuê người bảo vệ khu TĐC bản Kẻ Tắt", ông Bửu nói.

Trong khi Đề án đang dở dang, những hạng mục được xây dựng có giá trị hàng tỷ đồng để xuống cấp và hư hỏng, còn những hộ dân Đan Lai vẫn đang từng ngày mong mỏi được ra khu TĐC, sớm ổn định cuộc sống. Thiết nghĩ, T.Ư, UBND tỉnh Nghệ An, BCĐ đề án cần có giải pháp để tộc người Đan Lai có thể ra nơi ở mới, như thế mới có thể bảo tồn và phát triển bền vững tộc người thiểu số Đan Lai như mục tiêu Đề án 280 đặt ra.

X.S