(Cadn.com.vn) - Các cuộc đàm phán về chương trình hạt nhân Iran đã bước sang ngày thứ 17 - và có thể là cuối cùng - khi các nhà ngoại giao nỗ lực đi đến một thỏa thuận trước khi thỏa thuận tạm thời hết hạn.

Theo nguồn tin từ đoàn đàm phán của Đức, Iran và nhóm P5+1 có thể nhanh chóng đạt thỏa thuận lịch sử nếu Tehran sẵn sàng có những bước đi cuối cùng.

“Chỉ còn thiếu vài yếu tố để có thể đi đến thỏa thuận cuối cùng với Iran... Mọi thứ vẫn có thể đổ vỡ, nhưng thực tế, chúng tôi đang ở ngay trước cái đích cuối cùng... Giờ phút quyết định đã đến”, Ngoại trưởng Đức Frank-Walter Steinmeier nói.

Ngoại trưởng Mỹ John Kerry (phải) tỏ ra lạc quan về khả năng sớm đạt thỏa thuận hạt nhân với Iran. Ảnh: AP

Tiến gần một thỏa thuận

Mục đích các cuộc đàm phán tại Vienna, Áo lần này là đi đến một thỏa thuận chính thức cuối cùng, theo đó, Tehran sẽ ngừng việc chế tạo bom nguyên tử và các nhà máy hạt nhân ở nước này có thể được sử dụng cho mục đích dân sự.

Các nhà ngoại giao gần gũi với cuộc đàm phán cho biết đã có kế hoạch cho buổi lễ công bố thỏa thuận sau nửa đêm 13-7 (ngày 14-7, giờ Việt Nam) nếu các nhà đàm phán đạt thỏa thuận, giúp mở ra cánh cửa để kết thúc lệnh trừng phạt đã làm tê liệt nền kinh tế của Iran. Dù nhiều nguồn tin cho rằng, Iran và 6 cường quốc thế giới đang tiến gần đến một thỏa thuận lịch sử, nhưng theo giới phân tích, khó có thể đảm bảo về một thỏa thuận sắp được ký kết.

Nếu không có một thỏa thuận vào lúc nửa đêm, họ sẽ cần phải mở rộng các điều khoản về thỏa thuận hạt nhân tạm thời với Tehran, vốn được gia hạn 3 lần trong 2 tuần qua. Một lựa chọn khác là các bên sẽ rời khỏi bàn đàm phán, kết cục cả Mỹ và Iran không mong muốn nhưng vẫn tuyên bố sẵn sàng đón nhận. Họ cũng có thể đình chỉ các cuộc đàm phán trong  vài tuần hoặc vài tháng, động thái mà Iran tuyên bố kiên quyết phản đối.

Vẫn là “xa xỉ”

“Tôi không thể hứa bất kỳ điều gì về việc liệu các vấn đề còn lại có thể được giải quyết tối nay (13-7) hoặc ngày mai hay không. Vẫn còn khúc mắc một số vấn đề, và cho đến khi mọi việc được giải quyết, chúng ta không thể nói rằng đã đạt một thỏa thuận”, hãng tin Tasnim của Iran dẫn lời Thứ trưởng Ngoại giao Abbas Araqchi nói ở Vienna, Áo.

Tại Brussels, Bỉ, Tổng thống Pháp Francois Hollande cho biết, các bên đang tiến gần thỏa thuận, nhưng vẫn còn “một khoảng cách”. Tại Iran, Tổng thống Hassan Rouhani cho biết, một thỏa thuận “gần đến”, nhưng “không hoàn toàn” đồng thời mô tả các cuộc đàm phán là “vẫn còn nhiều bước phải đi”. Một quan chức cấp cao Iran cho biết, 99 % các vấn đề đã được giải quyết. “Với ý chí chính trị, chúng ta có thể hoàn thành công việc vào đêm nay (13-7, giờ địa phương) và công bố vào ngày mai”, quan chức này nói. Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ John Kerry cảnh báo, “nhiều vấn đề lớn” vẫn cần được giải quyết trong bối cảnh cả hai đảng Cộng hòa và đảng Dân chủ cho rằng, bất kỳ thỏa thuận cuối cùng nào cũng sẽ phải đối mặt với chướng ngại vật lớn tại Quốc hội Mỹ.

Các nhà ngoại giao cho biết, hầu hết các khúc mắc quan trọng đã được giải quyết. Nhưng trong tuần qua, vấn đề mà trước đây được cho là “bên lề” dẫn đến tranh chấp mới, đó là việc Iran muốn LHQ dỡ bỏ các lệnh cấm chương trình tên lửa đạn đạo của mình, vốn được áp đặt từ năm 2006, ngay sau khi các bên đạt thỏa thuận. Vấn đề khó giải quyết khác là việc thanh sát các căn cứ hạt nhân, quân sự của quốc gia Hồi giáo.

Khả Anh