(Cadn.com.vn) - Khắc ghi lời cha dặn trước lúc lâm chung: “Quê ta còn nghèo, sự học chưa được coi trọng, các con gắng học hành thành tài mai này về cống hiến cho quê hương...”, 12 năm sau người dân địa phương ngạc nhiên khi thấy tại vùng quê nghèo xã An Lộc, H. Lộc Hà (Hà Tĩnh) xuất hiện một trung tâm thư viện sách đồ sộ mang tên Nhà khuyến học Hoa Cương, phục vụ cho những người dân nghèo đam mê đọc sách...

Từ tâm nguyện của người cha...

Nhà giáo, Tiến sĩ Nguyễn Quang Cương.

“Bố tôi chỉ học đến lớp 2 nhưng ông có đam mê thơ ca, hò vè, ông không viết thơ trên giấy bút mà lưu thơ trên miệng, đọc thầm và nhớ lâu. Nhà tôi nghèo, để nuôi 9 người con trưởng thành mẹ vất vả, mót từng củ khoai, củ chuối, lá rau má. Nỗi day dứt nhất của bố tôi là quê hương còn quá nghèo, sự học chưa được đề cao, con em bỏ học và mù chữ nhiều nên ông luôn răn đe, dạy bảo: chỉ có con đường học hành mới thoát khỏi kiếp nghèo. Ông qua đời vào năm 1992 khi chúng tôi đang tuổi ăn, tuổi học”, thầy giáo Nguyễn Quang Cương – giảng viên khoa Ngữ văn Đại học Quy Nhơn (Bình Định) bộc bạch.

Rồi thầy Cương bảo: “Lúc đó tôi học xong lớp 7 (hệ 10 năm) rồi thi đậu vào trường chuyên cấp III của tỉnh nhưng không thể đi học nếu bấy giờ không có một người bạn tốt cho 10 cuốn vở. Thời đó đói nhưng cũng như bao nhiêu học trò cùng trang lứa, không có cái đói nào bằng sách. Thèm sách, thèm tờ báo đến khát khô, đọc tất cả những gì có được từ mảnh báo gói đồ đến những cuốn sách nhàu nát rách đầu rách cuối”.

Thực hiện tâm nguyện của người bố, sau 12 năm người dân Hà Tĩnh ngỡ ngàng khi thấy một thư viện sách, máy tính sừng sững mọc lên ngay tại con đường Tỉnh lộ 22, tại xã nghèo heo hút nhất nhì của tỉnh. Hằng ngày có hàng chục học sinh đến lướt web, đọc sách báo, học bài trong căn phòng rộng ngập đầy sách, trông ra cánh đồng dưới chân núi Hồng Lĩnh... Càng ngạc nhiên hơn khi tất cả sách vở, hệ thống Internet, bàn ghế, tivi, thư viện, nhà cửa rộng 450m2 đều được dựng lên từ giấc mơ của một tiến sĩ xa quê, người học trò nghèo của chính làng này.

Ông là nhà giáo, Tiến sĩ Nguyễn Quang Cương, người con của quê hương An Lộc tài trợ, sáng lập và điều hành. Cơ ngơi được thầy Cương thành lập đi vào hoạt động đã được 6 năm (2004), phục vụ đam mê đọc sách, học hành của con em An Lộc và không chỉ trong xã, nhiều người dân ở các huyện lân cận như Thạch Hà, Nghi Xuân, Can Lộc... cũng tìm đến đây.

Với thầy sống là làm, cống hiến một cái gì đó nơi mình chôn nhau cắt rốn khi nhắm mắt xuôi tay mới an lòng. Xây dựng quê hương tức là làm việc thiện, thực hiện trọn vẹn ý nguyện của người cha quá cố, thư viện mang tên “Nhà khuyến học Hoa Cương”  đã  ra đời trong bối cảnh ấy.

... đến thư viện khuyến học cho người nghèo

Để thực hiện được tâm nguyện xây dựng thư viện, thầy giáo Cương đã mở Trung tâm luyện thi đại học Quy Nhơn, sau đó bàn với vợ rằng phần tiền dạy thêm giờ để riêng ra, lúc nào đủ điều kiện thì về làng xây một ngôi nhà phục vụ việc đọc sách cho mọi người.

Tết Giáp Thân (2004) khi số tiền vợ chồng tiết kiệm có thể xây dựng được căn phòng đọc sách ở quê, thế là thầy lên đường về làng. Thầy đề đạt nguyện vọng với bà con, chính quyền địa phương thì ai cũng nhất trí, ủng hộ. Việc làm khuyến học ở nông thôn không chỉ có nhóm đối tượng học sinh mà cả bà con nông dân cũng cần biết thêm về khuyến nông, khuyến lâm, khuyến ngư...

Hằng ngày có hàng chục con em địa phương đến đọc sách, học tập tại Nhà khuyến học Hoa Cương.

Thư viện đặt trên thửa đất với tổng diện tích 450m2 do cậu em trai thầy Cương hiến tặng, kinh phí xây dựng hơn 300 triệu đồng. Căn phòng thứ nhất để phục vụ bạn đọc; tiếp đó là phòng dành cho thư viện (sách báo), các thiết bị thông tin kỹ thuật (máy vi tính, máy photocopy, tivi, dàn nhạc, mạng Internet); phòng thứ 3 có phòng đọc cho người cao tuổi, ngoài ra còn xây thêm 3 phòng dành cho khách để nghỉ ngơi.

Điều đặc biệt, trung tâm khuyến học hiện có khoảng 22.500 đầu sách, với đủ các loại đều do thầy Cương mang về như: sách văn hóa, nghệ thuật, kinh tế, xã hội, y tế, nông nghiệp và sách giáo khoa tham khảo cho các bậc học đến báo, tạp chí... đều được sắp đặt cẩn thận theo hình thức thư viện ở các trường đại học. Ngoài ra nhà giáo, TIếN sĩ Nguyễn Quang Cương còn tặng từ thiện cho mỗi nhà văn hóa xóm 8 chiếc tivi trị giá 2 triệu đồng/chiếc.

Thư viện, nhà khuyến học Hoa Cương đã nhận được nhiều bằng khen, giấy khen do các tổ chức từ địa phương đến T.Ư trao tặng. Đặc biệt, được Bộ VH-TT&DL tặng bằng khen về thành tích xuất sắc trong việc phục vụ sách báo cho cộng đồng.

Từ khi có “Nhà khuyến học Hoa Cương” ý thức đọc sách, học tập của học sinh và người dân nơi đây được nâng cao, cứ đến thứ bảy, chủ nhật bà con lại kéo đến thư viện đọc sách như một thói quen, nét văn hóa đẹp tại làng quê.

Hiện chi phí, trợ cấp 1,2 triệu đồng/tháng cho 3 nhân viên trông coi thư viện đều do thầy Cương tự bỏ tiền ra. Để gây dựng được thư viện đã khó nhưng để duy trì hoạt động còn khó hơn, vì hiện nay điều hành nhà khuyến học có  4 người, ngoài thầy Cương (điều hành từ xa), còn có một phó chủ nhiệm trực tiếp phụ trách và hai nhân viên. Chưa kể đến việc chi trả tiền điện, tiền kết nối mạng cũng tòm tèm mất 2 triệu đồng/tháng. “Về lâu dài, tôi sẽ kêu gọi bạn bè cùng làng, cùng lớp nay đã thành đạt để cùng chung tay đóng góp...”, thầy tâm sự.

V.Tuân - Tr. Phi