Ngày 17-1, tại Đà Nẵng, Ban Chỉ đạo Xây dựng Đề án chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045 tổ chức Hội thảo quốc gia "Tiếp tục đẩy mạnh, nâng cao hiệu quả cải cách tư pháp đáp ứng yêu cầu xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045". Các Ủy viên Bộ Chính trị:Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc- Trưởng Ban Chỉ đạo cải cách Tư phápTrung ương, Trưởng Ban Chỉ đạo xây dựng đề án; Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính- Phó trưởng Ban Chỉ đạo đề án; Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ; Bí thư Trung ương Đảng, Chánh án TAND Tối cao Nguyễn Hòa Bình; Bí thư Trung ương Đảng- Trưởng ban Nội chính Trung ương Phan Đình Trạc; Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng Lý luận Trung ương Nguyễn Xuân Thắng đồng chủ trì hội thảo với sự tham dự của các chuyên gia, nhà khoa học.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc phát biểu tại Hội thảo.

Công tác cải cách tư pháp đã đạt được nhiều kết quả quan trọng

Trong bài phát biểu khai mạc Hội thảo, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ nêu rõ: Trong Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045”, việc xây dựng chiến lược cải cách tư pháp (CCTP) là một trong những nội dung trọng tâm và là vấn đề có tính cấp thiết. Tổng kết 15 năm thực hiện Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị về Chiến lược CCTP đến năm 2020 cho thấy, công tác CCTP đã đạt được nhiều kết quả quan trọng. Nền tư pháp nước ta đã có một bước tiến dài trong việc bảo vệ công lý, bảo vệ quyền con người, quyền công dân, lợi ích của Nhà nước và lợi ích hợp pháp của các tổ chức. Công tác xây dựng và hoàn thiện pháp luật cơ bản đã thể chế hóa được các chủ trương của Đảng về CCTP, các nguyên tắc đặc thù về tổ chức và hoạt động tư pháp với tư cách là giá trị văn minh trong Nhà nước pháp quyền hiện đại được ghi nhận thể chế hóa và thực hiện. Trong khi đó, tổ chức bộ máy chức năng, nhiệm vụ, thẩm quyền của các cơ quan tư pháp được kiện toàn đổi mới chất lượng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động tư pháp đã được nâng cao hơn.

Về những hạn chế bất cập trong công tác CCTP, Chủ tịch Quốc hội chỉ rõ: Về nhận thức, vẫn còn tồn tại cách hiểu chưa thống nhất về nội hàm tư pháp, quyền tư pháp, cơ quan tư pháp, độc lập tư pháp, kiểm soát quyền lực tư pháp. Hay trong hoạt động thực tiễn, một số nhiệm vụ giải pháp CCTP đề ra trong Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị đến nay vẫn được cho là đúng đắn, nhưng chưa thực hiện, hoặc thực hiện nhưng chưa thực sự hiệu quả, nhất là trong cải cách tổ chức bộ máy các cơ quan tư pháp. Cùng với đó, sự tác động mạnh mẽ của cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4, xu thế hội nhập quốc tế sâu rộng và toàn diện của đất nước đòi hỏi công tác CCTP cần phải tiếp tục được đẩy mạnh để đáp ứng tốt hơn nữa yêu cầu của tình hình mới… Theo Chủ tịch Quốc hội, nhiệm vụ xây dựng nền tư pháp Việt Nam chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân vừa là yêu cầu cấp bách vừa là mục tiêu, nhiệm vụ lâu dài của CCTP.

   Tại hội thảo, nhiều ý kiến thống nhất CCTP cần phải được tiếp tục đẩy mạnh, nâng tầm cao hơn. Một số ý kiến phát biểu cho rằng, trong Chiến lược CCTP mới cần tiếp tục chọn cải cách Tòa án là khâu đột phá trong cải cách tư pháp. Nhiều ý kiến đều thống nhất quan điểm cần phải tiếp tục cải cách tổ chức hệ thống tư pháp và có lộ trình phù hợp, để bảo đảm cho tổ chức và hoạt động của cơ quan thực hiện quyền tư pháp. Cải cách các cơ quan, tổ chức bổ trợ tư pháp là một bộ phận không thể tách rời của CCTP để thu hút, phát huy mạnh mẽ các nguồn lực xã hội tham gia hoạt động bổ trợ tư pháp, nhưng vẫn bảo đảm hiệu quả quản lý của Nhà nước.

Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc chào mừng các đại biểu dự Hội thảo.

Tiếp tục cải cách mạnh mẽ nền tư pháp Việt Nam

  Phát biểu tại Hội thảo, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc đánh giá cao các đại biểu nêu nhiều ý kiến tâm huyết, làm sáng tỏ những vấn đề cần giải quyết của chiến lược CCTP mới, một trong những vấn đề trọng tâm của Đề án Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045. Chủ tịch nước cho rằng, về trọng tâm của CCTP, đây là vấn đề được nhiều tham luận và ý kiến thảo luận đề cập rất sâu, khoa học. Nghị quyết 49 của Bộ Chính trị đặt trọng tâm của CCTP lấy Tòa án là trung tâm, xét xử là trọng tâm và tranh tụng là khâu đột phá. Chiến lược CCTP đề ra trong Nghị quyết số 49 của Bộ Chính trị có nhiều nội dung có tính chiến lược cao và phù hợp xu thế thời đại, nên cần nghiên cứu, kế thừa, kết hợp vận dụng sáng tạo những tiến bộ của nền tư pháp thế giới vào điều kiện cụ thể của Việt Nam để thực hiện thành công chủ trương, đường lối CCTP nêu trong Văn kiện Đại hội lần thứ XIII của Đảng.

Tán thành với tham luận của các đại biểu, Chủ tịch nước nêu rõ: Đảng và Nhà nước ta đã đề ra chủ trương và quyết tâm xây dựng, hoàn thiện Nhà nước pháp quyền XHCN, hướng tới các giá trị dân chủ, công bằng, công lý, tự do, nhân đạo, bảo đảm bảo vệ quyền con người, quyền công dân, bảo vệ chế độ XHCN. Đây chính là trọng trách của nền tư pháp nước ta. Do vậy, CCTP cần phải được tiếp tục đẩy mạnh, phải được nâng lên một tầm cao mới.

Chủ tịch nước nêu quan điểm thống nhất về CCTP thời gian tới, đó là: Thứ nhất, CCTP phải đặt dưới sự lãnh đạo toàn diện, chặt chẽ của Đảng, giữ vững bản chất Nhà nước pháp quyền XHCN Việt Nam của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân do Đảng lãnh đạo; phải có quyết tâm chính trị cao để vượt qua thách thức, loại bỏ định kiến, rào cản nhận thức và tư tưởng cục bộ, kiên quyết, kiên trì cải cách vì một nền tư pháp công bằng, công lý, phục vụ nhân dân. Thứ hai, CCTP phải được tiến hành đồng bộ với đổi mới công tác lập pháp và cải cách hành chính để bảo đảm nguyên tắc quyền lực Nhà nước là thống nhất, có sự phân công, phối hợp, kiểm soát giữa các cơ quan Nhà nước trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp. Thứ ba, CCTP hướng tới bảo đảm độc lập của tư pháp để bảo vệ và bảo đảm tốt hơn dân chủ, công bằng, công lý, quyền con người, quyền công dân, quyền và lợi ích chính đáng của tổ chức, cá nhân, thượng tôn pháp luật, ngăn ngừa những tác động không đúng đắn vào hoạt động tư pháp. “CCTP phải kế thừa những thành tựu đã đạt được của nền tư pháp Việt Nam XHCN, tiếp thu có chọn lọc các giá trị tiến bộ, những kinh nghiệm quý của các nước, phù hợp với điều kiện Việt Nam và yêu cầu hội nhập quốc tế, phù hợp với xu hướng phát triển của thế giới. Qua hội thảo này cho thấy một không khí phấn khởi, sự tin tưởng và kỳ vọng vào quyết tâm chính trị của Đảng ta trong việc xây dựng một chiến lược CCTP mới. Tôi đề nghị Tổ Biên tập Đề án tổng hợp đầy đủ, tiếp thu tối đa ý kiến của tất cả đại biểu để hoàn thiện Đề án”, Chủ tịch nước Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh.

* Bày tỏ niềm tự hào khi địa phương được chọn làm nơi tổ chức hội thảo lần này, Ủy viên Trung ương Đảng, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng cho rằng, Đảng bộ, chính quyền, nhân dân Đà Nẵng vui mừng khi được Ban Chỉ đạo tin tưởng, lựa chọn làm địa điểm tổ chức hội thảo quốc gia đồng thời khẳng định đây cũng là dịp để Đà Nẵng lắng nghe, tiếp thu các ý kiến để vận dụng, hoàn thiện mô hình chính quyền đô thị đang triển khai thực hiện theo tinh thần Nghị quyết số 119/2020/QH14 của Quốc hội và Nghị định số 34/2019-NĐ/CP của Chính phủ, trong đó đặt ra nhiều vấn đề về cơ chế giám sát của HĐND TP đối với các cơ quan tư pháp cấp quận khi không tổ chức HĐND cấp quận.    “Việc tổ chức hội thảo có sự tham dự của Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Chủ tịch Quốc hội và các Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Trung ương Đảng, các đại biểu… là niềm động viên, khích lệ to lớn để Đảng bộ, chính quyền và nhân dân TP Đà Nẵng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế- xã hội năm 2022 và những năm tiếp theo, góp phần xây dựng TP Đà Nẵng trở thành một trong những trung tâm kinh tế- xã hội lớn của cả nước”, Bí thư Thành ủy Đà Nẵng Nguyễn Văn Quảng nói.

Công Hạnh