Ông Jair Bolsonaro, ứng viên cực hữu với quan điểm chính trị cứng rắn, mạnh mẽ đã chiến thắng trong vòng 2 cuộc bầu cử tổng thống và dự kiến nhậm chức vào ngày 1-1-2019 tới. Trong bài phát biểu chiến thắng, ông Bolsorano đã cam kết sẽ cải tổ lại chính sách của Brazil và biến quốc gia này “trở nên vĩ đại trở lại”.

Tổng thống đắc cử của Brazil Jair Bolsonaro.   Ảnh: Reuters

Mạnh mẽ, quyết đoán

Ông Bolsonaro tranh cử Tổng thống với tư cách đại diện đảng Xã hội Tự do (PSL) theo đường lối cánh hữu. Ông Bolsonaro giành được 55,7% phiếu bầu trong cuộc bầu cử tổng thống vòng 2, qua đó giành chiến thắng chung cuộc. Thắng lợi của ông Bolsonaro đánh dấu lần đầu tiên một đảng cực hữu giành chiến thắng trong một cuộc bầu cử tổng thống tại Brazil kể từ khi chế độ dân chủ được khôi phục tại quốc gia nước này hồi giữa những năm 1980.

Tổng thống đắc cử Bolsonaro, 63 tuổi, xuất thân là một sĩ quan quân đội và là nghị sĩ trong 30 năm qua. Ông Bolsonaro bắt đầu nổi lên trên chính trường Brazil từ đầu năm 2017 khi thể hiện một quan điểm khác biệt so các đảng truyền thống, từ việc bảo vệ những giá trị gia đình truyền thống, cam kết về một “bàn tay sắt” để xử lý vấn đề tham nhũng và tình trạng tội phạm có tổ chức ngày một gia tăng, cho đến cải thiện bức tranh kinh tế ảm đạm trong những năm qua tại quốc gia Nam Mỹ này.

Cam kết của ông Bolsonaro trong việc chống tội phạm và tham nhũng sau một loạt bê bối giúp ông giành được sự ủng hộ lớn. Ông Bolsonaro xây dựng một hình tượng chính trị cứng rắn, không khoan nhượng và được những người ủng hộ tin rằng sẽ dẹp bỏ được nạn tội phạm Brazil. Sự mạnh mẽ, quyết đoán của ông trong bối cảnh Brazil trải qua hàng loạt bê bối tham nhũng tồi tệ trong nhiều năm qua được cho là lợi thế của ông với các đối thủ cạnh tranh. Ông cam kết sẽ lãnh đạo Brazil với “thẩm quyền, chứ không phải chủ nghĩa độc tài”.

Giới quan sát nhận định, chiến thắng của ông Bolsonaro có thể sẽ tạo nên sự thay đổi tại Brazil, một trong những nền kinh tế lớn nhất khu vực Mỹ Latinh. Trong bài phát biểu chiến thắng, ông Bolsorano cam kết sẽ cải tổ lại chính sách của Brazil và biến quốc gia này “trở nên vĩ đại trở lại”. Tổng thống Argentina sắp mãn nhiệm Mauricio Macri mô tả kết quả bầu cử là “chiến thắng” của ông Bolsonaro.

Cải cách

Ông Bolsonaro ngày 2-11 tuyên bố, Bộ Quốc phòng nước này sẽ là một trong “các siêu bộ” trong chính quyền của ông. Ông Bolsonaro chọn tướng về hưu Augusto Heleno làm Bộ trưởng Quốc phòng trong chính quyền của mình. Trong cuộc họp báo, ông Bolsonaro nhấn mạnh vai trò của các lực lượng vũ trang trong chính sách quốc gia của Brazil.

Hai “siêu bộ” khác sẽ là bộ kinh tế do nhà kinh tế học Paulo Guedes đứng đầu và Bộ Tư pháp nằm dưới sự lãnh đạo của thẩm phán Sergio Moro. Bộ Kinh tế sẽ bao gồm các lĩnh vực tài chính, kế hoạch, công nghiệp và thương mại. Ông Bolsonaro cho hay, chính phủ của ông sẽ có tới 17 bộ.

Trên phương diện ngoại giao, Tổng thống đắc cử Bolsonaro cho biết sẽ “thay đổi hoạt động” của Bộ Ngoại giao và hướng tới những mối quan hệ song phương cùng có lợi. Brazil cũng cam kết sẽ hợp tác chặt chẽ với Mỹ trong lĩnh vực thương mại, quân sự, và đấu tranh chống tội phạm xuyên quốc gia. Ngay sau khi đắc cử, ông Bolsonaro cho biết sẽ lên kế hoạch công du đến Mỹ tìm kiếm quan hệ tốt đẹp với nước này.

Nhân vật chính trị gây tranh cãi

Tuy nhiên, ông Bolsonaro cũng là nhân vật chính trị gây tranh cãi với những phát ngôn có phần đụng chạm tới phụ nữ, người da màu và người đồng tính. Ông cũng cam kết sẽ nới lỏng luật kiểm soát súng đạn ở Brazil để “người tốt” có thể tự thực thi công lý, trong bối cảnh tình trạng bạo lực ở Brazil gia tăng trầm trọng trong thời gian qua. Tổ chức Ân xá Quốc tế cho rằng, chiến thắng của ông Bolsonaro có thể là một “nguy cơ lớn” đối với người dân bản địa Brazil, cộng đồng đồng tính, thanh niên da đen, phụ nữ, nhà hoạt động và các tổ chức xã hội dân sự.

Hôm 1-11, ông Bolsonaro thông báo có kế hoạch chuyển Đại sứ quán Brazil tại Israel từ Tel Aviv tới Jerusalem, động thái vấp phải nhiều chỉ trích. Nếu Tổng thống đắc cử Brazil thực hiện điều này, Brazil sẽ trở thành nước thứ 3 chuyển Đại sứ quán tới Jerusalem, sau Mỹ và Guatemala. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu nhanh chóng hoan nghênh kế hoạch của Tổng thống Bolsonaro. Tuy nhiên, một số người dân Brazil bày tỏ lo ngại về quyết định này, cho rằng, nó sẽ làm tổn hại đến mối quan hệ giữa Brazil với các quốc gia Hồi giáo. Cựu Đại sứ Brazil tại Mỹ Rubens Barbosa cảnh báo những bước đi như vậy có thể làm tổn hại đến lĩnh vực xuất khẩu gia cầm của Brazil, cho rằng sẽ làm mất đi khoảng 6 tỷ USD mỗi năm của Brazil bán gia cầm tới các nước Arab.

AN BÌNH