Việc chính phủ Đức cho rằng, chính trị gia Nga Alexei Navalny đã bị đầu độc bằng chất độc thần kinh Novichok đang làm thổi bùng những tranh cãi giữa Moscow và các nước Châu Âu.

Hình ảnh ông Alexei Navalny, được cho là được đưa đến Berlin, Đức để điều trị. Ảnh: Reuters

Các nước Châu Âu gây áp lực với Nga

Trong tuyên bố hôm 3-9, chính phủ Đức nói có “bằng chứng rõ ràng” rằng, chính trị gia Nga Alexei Navalny đã bị đầu độc bằng chất độc thần kinh Novichok sau khi họ công bố kết quả xét nghiệm chất độc được thực hiện tại một phòng thí nghiệm quân đội.

Theo đó, Thủ tướng Angela Merkel cho biết, ông Navalny là nạn nhân của âm mưu giết người và thế giới sẽ tìm kiếm câu trả lời từ Nga. “Vụ mưu sát bằng chất độc thần kinh Novichok nhằm vào nhân vật đối lập hàng đầu của Nga là thông tin đáng quan ngại”, bà Merkel nói trong buổi họp báo. Thủ tướng Merkel cho biết, Berlin kỳ vọng Moscow sẽ đưa ra lời giải thích phù hợp và nhấn mạnh, Đức sẽ tham vấn với các đồng minh NATO về cách phản ứng. Động thái này mở ra khả năng phương Tây sẽ áp đặt các lệnh cấm vận mới chống lại Nga.

Tuyên bố của bà Merkel khiến các nhà lãnh đạo Châu Âu khác cũng vào cuộc, kêu gọi “câu trả lời sự thật” của Moscow. Thủ tướng Anh Boris Johnson cho biết, ông đã yêu cầu Nga giải thích về vụ đầu độc Novichok “gây phẫn nộ” này. Thủ tướng Johnson cam kết “làm việc với các đối tác quốc tế để đảm bảo công lý được thực thi”. “Chính phủ Nga phải giải thích những gì đã xảy ra với ông Navalny - chúng tôi sẽ làm việc với các đối tác quốc tế để mang lại công lý”, ông Johnson viết trên Twitter. Thủ tướng Merkel cho biết hiện có “những câu hỏi nghiêm trọng mà chỉ chính phủ Nga mới có thể và phải trả lời”.Tại Mỹ, ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden nói rằng: “Không nghi ngờ gì về việc chính phủ Nga phải chịu trách nhiệm về việc đầu độc ông Navalny”, và cho rằng, sự im lặng của Tổng thống Donald Trump về vấn đề này cho thấy, “ông chủ Nhà Trắng đồng lõa”.

Chất độc thần kinh Novichok được mô tả là gây chết người kinh khủng nhất từng được tạo ra. Gần đây nhất, chúng nổi lên sau vụ đầu độc cựu điệp viên Nga Sergei Skripal và con gái ông bị vào năm 2018 ở Anh. Và lần này, nó trở lại nổi bật khi chính phủ Đức thông báo họ đã tìm thấy Novichok trong các mẫu vật của ông Navalny. Theo các nguồn tin, ông Navalny được đưa đến Berlin, Đức trong tình trạng hôn mê sau khi ngã bệnh trên chuyến bay ở vùng Siberia của Nga vào tháng trước. Nhóm làm việc với ông nói rằng ông đã bị đầu độc.

Bị đầu độc bằng chất độc thần kinh Novichok?

Tuy nhiên, Điện Kremlin bác bỏ cáo buộc này. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova nhấn mạnh phía Đức không có bằng chứng đối với các cáo buộc về chất độc Novichok. Phía Moscow cũng phản đối cách Đức công bố thông tin về ông Navaln dù Nga đã nhiều lần nhấn mạnh không có bất kỳ bằng chứng nào cho thấy Navalny bị đầu độc.

Các nhà khoa học cũng bác bỏ những tuyên bố của Đức. Hai nhà khoa học được cho là “cha đẻ” của Novichok - Leonid Rink và Vladimir  Uglev – cũng khẳng định, Novichok được cho là một chất độc thần kinh cực kỳ nguy hiểm và ông Navalny không cách nào có thể sống sót nếu bị trúng độc. Ngoài ra, ông Uglev nhấn mạnh, nếu trúng độc Novichok, những người khác tương tác với ông Navalny, những hành khách trên máy bay, đội cứu thương..., cũng sẽ bị nhiễm độc.

“Nếu Alexei Navalny bị đầu độc bằng Novichok, ông ta đã chết lâu rồi”, RT dẫn tuyên bố của nhà khoa học này cho biết, và khẳng định rằng các triệu chứng của nhân vật đối lập  Nga cho thấy những tuyên bố của Đức hôm 2-9 là không chính xác. Theo đó, các triệu chứng hoàn toàn không giống nhau và nếu Novichok được sử dụng, Navalny sẽ lên cơn co giật, và ông ta đã chết, thay vì hôn mê”.

KHẢ ANH