(Cadn.com.vn) - Năm 2013, TAND Q. Liên Chiểu (Đà Nẵng) là một trong những đơn vị thực hiện hiệu quả về yêu cầu cải cách tư pháp (CCTP). Từ ngày 1-1-2014, Hiến pháp năm 2013 có hiệu lực thi hành, trong đó có các quy định mới liên quan tới việc phân công và tổ chức thực hiện quyền tư pháp. Để tiếp tục thực hiện có hiệu quả yêu cầu CCTP, TAND Q. Liên Chiểu xem việc nâng cao tranh tụng tại phiên tòa là hoạt động quan trọng và là khâu đột phá.

Để thực hiện yêu cầu CCTP, TAND Q. Liên Chiểu đã xây dựng Kế hoạch về việc thực hiện yêu cầu CCTP và điều khiển phiên tòa theo tinh thần nâng cao tranh tụng tại tòa; đồng thời đã thống nhất với các cơ quan tố tụng cùng cấp về việc đẩy mạnh việc thực hiện yêu cầu CCTP, đặc biệt là CCTP tại phiên tòa.

Chánh án TAND Q. Liên Chiểu Trần Huy Đức chia sẻ: "Để thực hiện yêu cầu CCTP, đầu tiên là phải quán triệt tư tưởng, nhận thức và hành động đối với toàn thể Thẩm phán, Thư ký đến các chức danh khác về vai trò, quyền hạn và trách nhiệm của cán bộ Tòa án. Từ đó, thông qua việc thực hiện yêu cầu CCTP để nâng cao chất lượng hoạt động của TAND Q. Liên Chiểu, trọng tâm là công tác xét xử, đẩy mạnh thực hiện CCTP là bước đột phá trong hoạt động của đơn vị...".

Năm 2013, TAND Q. Liên Chiểu vinh dự nhận "Cờ thi đua Chính phủ".

Đối với việc thực hiện CCTP tại phiên tòa, tất cả các Thẩm phán, Thư ký đều chú trọng đổi mới việc tổ chức, điều hành phiên tòa và nâng cao chất lượng tranh tụng tại tất cả các phiên tòa theo nguyên tắc phán quyết của Tòa án phải căn cứ chủ yếu vào kết quả tranh tụng tại phiên tòa giữa Kiểm sát viên (KSV) và những người tham gia tố tụng cũng như giữa những người tham gia tố tụng với nhau. Xem việc nâng cao tranh tụng là hoạt động quan trọng nhất và là khâu đột phá trong quá trình thực hiện CCTP tại phiên tòa để đảm bảo không làm oan người vô tội và không bỏ lọt tội phạm trong các vụ án hình sự; giải quyết đúng đắn các tranh chấp, đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức, cá nhân...

Cụ thể, quán triệt và thực hiện nguyên tắc hoạt động chứng minh tại phiên tòa thuộc trách nhiệm chủ yếu của KSV, HĐXX căn cứ kết quả chứng minh của các chủ thể tại phiên tòa để ra phán quyết về vụ án. Chỉ khi nào có vấn đề còn khúc mắc, chưa được làm rõ thì chủ tọa phiên tòa hoặc các thành viên HĐXX mới yêu cầu đại diện VKS, luật sư tiếp tục xét hỏi để làm rõ.

Hiện nay tranh tụng đã được quy định là nguyên tắc nên việc nâng cao tranh tụng là điều tất yếu phải thực hiện, song việc tranh tụng tại tòa cũng gặp khó khăn. Đó là, dù tranh tụng đã được quy định tại Hiến pháp nhưng pháp luật tố tụng hình sự, tố tụng dân sự và tố tụng hành chính chưa kịp ghi nhận nguyên tắc tranh tụng, chưa có những quy định, hướng dẫn cụ thể về việc tranh tụng nên việc nâng cao tranh tụng vẫn còn nhiều khó khăn, nhất là về trình tự, thủ tục.

Ngoài ra, để phù hợp với yêu cầu nâng cao tranh tụng, đơn vị cũng đã thay đổi vị trí ngồi của các chủ thể tố tụng, đây là một trong những cơ sở quan trọng giúp cho việc thực hiện CCTP  tại phiên tòa đạt kết quả, tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động tranh tụng. Trong phiên tòa, duy nhất HĐXX được quyền nhân danh Nhà nước, không có chủ thể nào có vị trí ngang hàng với HĐXX. Đối với KSV là người giữ vai trò tiến hành tố tụng (buộc tội), luật sư là người tham gia tố tụng (gỡ tội), việc thay đổi vị trí ngồi thể hiện sự thay đổi từ mô hình tố tụng xét hỏi sang mô hình tranh tụng tại tòa.

Trong thời gian đến, để thực hiện có hiệu quả hơn nữa yêu cầu CCTP, TAND Q. Liên Chiểu tiếp tục quán triệt cho cán bộ công chức về những quy định mới trong Hiến pháp về vai trò, vị trí của Tòa án cũng như công tác xét xử. Phối hợp với các cơ quan có liên quan tổ chức Hội nghị rút kinh nghiệm nhằm phát huy các ưu điểm đạt được cũng như khắc phục các khuyết điểm phát sinh trong quá trình thực hiện CCTP, đặc biệt là CCTP tại phiên tòa. Từ đó xây dựng các kế hoạch cụ thể hơn về CCTP cho từng chức danh tư pháp, nhất là Thẩm phán, Thư ký, tham mưu cho TAND TP Đà Nẵng để thống nhất việc đẩy mạnh tranh tụng tại phiên tòa ở các đơn vị của hệ thống TAND hai cấp thành phố.

Bài, ảnh: Phương Trang