Nhiều nghiên cứu trước đây chỉ ra rằng trẻ em ít có nguy cơ mắc COVID-19 nặng. Nhưng thực tế đang chứng minh rằng tình trạng trẻ em nhiễm virus SARS-CoV-2 đang ngày càng tăng ở nhiều nước.

Số trẻ em mắc COVID-19 tăng cao trong thời gian qua.  Ảnh: Reuters

Tăng cao bất thường

Lo lắng vì cơn sốt của Leticia - một em bé sơ sinh - mãi không thuyên giảm, người mẹ quyết định mang đứa trẻ tới bệnh viện. Các bác sĩ kết luận: cô bé đã mắc COVID-19. Nhưng các bác sĩ cho rằng trẻ em gần như không bao giờ phát triển triệu chứng nặng khi nhiễm COVID-19, người mẹ Ariani Roque Marinheiro thuật lại. Nhưng 2 tuần sau đó, Leticia tử vong trong phòng chăm sóc tích cực của một bệnh viện ở phía nam Brazil. "Mọi chuyện diễn ra quá nhanh, và giờ con bé đi rồi", người mẹ 33 tuổi đau đớn kể lại.

Tại Brazil lúc này, đại dịch COVID-19 đang tấn công dữ dội. Nhưng có một xu hướng mà các chuyên gia đang phải đau đầu tìm hiểu, đó là việc trẻ em đang chết với tỷ lệ cao đến bất thường. Tiến sĩ Fatima Marinho, chuyên gia dịch tễ từ Đại học São Paulo, người đứng đầu nghiên cứu về tỷ lệ tử vong ở trẻ em đang cao bất thường tại Brazil, ước tính đã có 2.216 trẻ em từ 0 đến 9 tuổi tử vong vì COVID-19. Trong đó, có 1.397 trẻ sơ sinh dưới 1 tuổi và trên 67.000 trẻ em từ 0 đến 9 tuổi nhập viện vì căn bệnh này tại Brazil. Bà Marinho cho biết tình hình dịch bệnh ở Brazil đang thay đổi, khi các ca bệnh nặng chủ yếu tập trung ở trẻ em. "Chúng tôi thấy nhiều người trẻ nhập viện và tử vong hơn so với năm 2020. Chẳng bao lâu nữa, Brazil sẽ phải triển khai tiêm chủng cho những người trẻ tuổi vì những rủi ro liên quan đến các biến thể mới. Nhưng không có đủ vaccine", bà nói. "Chúng ta đang chứng kiến bi kịch đối với trẻ em. Con số là quá cao. Thực tế này chưa từng xuất hiện ở bất kỳ đâu trên thế giới", Tiến sĩ Marinho cho biết. 

Trong khi đó, số ca mắc COVID-19 ở nhóm trẻ em ở Ấn Độ gia tăng nhanh trong thời gian qua, khiến các bác sĩ và chuyên gia y tế lo ngại rằng trẻ em dễ tổn thương hơn trước làn sóng COVID-19 lần này. Tại bang Karnataka, số trẻ em dưới 9 tuổi dương tính với virus trong 2 tháng qua cao gấp 1,4 lần tổng số ca nhiễm từ tháng 1 đến ngày 18-3. Tỷ lệ này với nhóm 10-19 tuổi là 1,6 lần. Tại bang Maharashtra, 75.387 trẻ em bị nhiễm virus SARS-CoV-2 trong tháng trước, tăng gần 50% so với số trước đó.

Tại Indonesia, tính đến ngày 22-5, nước này đã ghi nhận tổng cộng 715 người dưới 18 tuổi nhiễm virus SARS-CoV-2. Trong đó, 28 trẻ đã tử vong, theo tài liệu của Bộ Y tế. Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng con số thực tế có thể cao hơn, với khoảng 160 trẻ tử vong vì COVID-19. Chủ tịch Hiệp hội Bác sĩ Nhi khoa Indonesia (IDAI), Bác sĩ Aman B Pulungan, cho biết điều này chứng tỏ nhận định nhóm tuổi dưới 18 ít có nguy cơ mắc COVID-19 là không chính xác.

Đi tìm nguyên nhân

Hiện tại chưa có bằng chứng nào cho thấy việc trẻ em tử vong tăng cao là ảnh hưởng của các biến chủng virus, dù giới chuyên gia tin rằng các biến chủng Brazil - như P.1 - có khả năng gây biến chứng mạnh hơn đối với người trẻ và khiến tỷ lệ tử vong tại Brazil tăng cao. 

Cũng theo các chuyên gia, việc không thể tiếp cận kịp thời và đầy đủ các dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho trẻ em là một nguyên nhân gây ra hiện thực đáng sợ này. Tại Mỹ và Châu Âu, chữa trị sớm là chìa khóa giúp trẻ em nhanh chóng phục hồi sau khi nhiễm bệnh. Nhưng ở Brazil, hệ thống y tế đang sụp đổ. Các bác sĩ bị quá tải thực sự và thường chậm trễ trong việc xác nhận ca nhiễm ở trẻ em. Ngay cả trước khi đại dịch xảy ra, những người Brazil sinh sống trong các khu vực thu nhập thấp cũng có khả năng tiếp cận dịch vụ y tế rất hạn chế. Những tháng gần đây, khi hệ thống y tế của Brazil bị quá tải trầm trọng vì làn sóng người bệnh gia tăng, giường bệnh đã trở nên thiếu hụt mạnh.

Theo bà Marinho, việc chẩn đoán COVID-19 cho trẻ em quá muộn, hầu hết ở giai đoạn trẻ đã yếu và việc điều trị khó khăn hơn. "Có một giả thuyết cho rằng COVID-19 không có nguy cơ lây nhiễm cho trẻ em. Bên cạnh đó, ngoài việc tiếp cận với các dịch vụ chăm sóc sức khỏe kịp thời còn thấp, tình trạng nghèo đói và bất bình đẳng cũng là nguy cơ khiến trẻ mắc COVID-19 nặng. Nhiều gia đình đang phải sống trong các khu vực và nhà ở chật chội, khó thực hiện giãn cách xã hội", bà nói. Bên cạnh đó, việc giãn cách xã hội bên ngoài các gia đình cũng khó khăn khi các thành viên hàng ngày phải ra ngoài để làm việc hoặc kiếm việc làm. 

Tại Ấn Độ, không chỉ tình trạng trẻ em mồ côi do bố mẹ tử vong vì COVID-19 tăng cao, làn sóng dịch bệnh lần này đang khiến nhiều trẻ bị nhiễm virus hơn. Bên cạnh đó, việc sinh sống trong các điều kiện khắc nghiệt cũng khiến số trẻ em mắc COVID-19 gia tăng tại Ấn Độ. Bác sĩ Srikanta cho biết khi việc phong tỏa và các hạn chế khác được dỡ bỏ sau làn sóng dịch bệnh đầu tiên, người dân nước này có cảm giác rằng đại dịch đã được kiểm soát. "Và hầu hết mọi người bắt đầu bỏ hoàn toàn hoặc một phần các biện pháp phòng dịch", ông nói. "Hành vi không phù hợp này đã thổi bùng làn sóng dịch bệnh thứ 2".

Báo cáo dịch tễ học COVID-19 mới nhất của WHO cho biết trong những tuần gần đây, Ấn Độ và Brazil là hai trong số các quốc gia có số ca mắc tăng nhanh nhất thế giới. Trong khi đó, Indonesia có số ca mắc mới cao thứ 3 trong khu vực Đông Nam Á, chỉ sau Ấn Độ và Nepal. Ông Robert Booy, Giáo sư nhi khoa và sức khỏe trẻ em tại Đại học Sydney (Australia) cho biết quy mô dân số của ba quốc gia này cũng có khả năng dẫn đến tỷ lệ mắc bệnh cao hơn ở trẻ em.

AN BÌNH