Cũng như nhiều địa bàn Quảng Nam - Đà Nẵng, dù đang là thời điểm mưa lũ chính vụ nhưng lượng mưa trên địa bàn tỉnh TT-Huế ở mức thấp kỷ lục khiến nhiều hồ đập khô cạn, cả ngàn hec-ta lúa và hoa màu trước nguy cơ không thể gieo sạ. Theo cơ quan chức năng nhận định, tình trạng hạn giữa mùa mưa là điều bất thường chưa từng xảy ra trong hơn 20 năm qua tại TT-Huế.

Do thiếu nước trầm trọng nên mấy tháng nay hồ thủy điện Bình Điền hoạt động cầm chừng.

SẢN XUẤT NGƯNG TRỆ

Toàn tỉnh TT-Huế có 56 hồ chứa TL và 6 hồ TĐ đã đi vào vận hành khai thác. Tuy nhiên, hiện các hồ TL vừa và nhỏ trên địa bàn đều khô cạn nước, một số hồ như Truồi, Hòa Mỹ, Khe Ngang, Thọ Sơn, Phú Bài… dung tích hữu ích còn lại từ 20-50%. Hồ Tả Trạch là công trình hồ chứa nước lớn nhất của tỉnh không chỉ phục vụ sản xuất nông nghiệp, giảm lũ chính vụ, cắt lũ tiểu mãn mà còn phục vụ sản xuất điện. Nhưng, hiện mực nước trong hồ đã cạn kiệt, mấy tháng nay không có khả năng sản xuất điện. Ông Ngô Thông- Giám đốc Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 5- đơn vị quản lý hồ Tả Trạch tỏ ra lo ngại: đến giữa tháng 11 mà mực nước chỉ đạt 24m, cao hơn mực nước chết 1m và thấp hơn mực nước dâng bình thường 21m. Để hồ đạt được mực nước dâng bình thường 45m thì từ nay cho đến khi kết thúc mùa mưa vào giữa tháng 12-2018 cần có tổng lượng mưa khoảng 1.300mm. “Thế nhưng, theo dự báo của Đài Khí tượng thủy văn, tổng lượng mưa trong hơn 1tháng cuối năm 2018 ở địa bàn tỉnh chỉ đạt khoảng 60% nên để có lượng nước lớn bổ sung cho là rất hiếm có… Nếu không có mưa lớn, hay lũ lụt để tích nước sẽ ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất nông nghiệp của tỉnh trong năm 2019”- ông Thông chia sẻ.

Không chỉ các hồ TL “kêu cứu” vì thiếu nước trầm trọng mà các hồ TĐ lớn ở TT-Huế cũng rơi vào cảnh tương tự. Hồ TĐ Bình Điền mực nước hiện 55m, cao hơn mực nước chết 2m và thấp hơn mực nước dâng bình thường 30m, thấp hơn cùng kỳ năm 2017 khoảng 14m. Hiện, hồ này vẫn đang duy trì lưu lượng trung bình ngày qua tuabin khoảng 15m3/s. Lượng mưa đo được đến thời điểm này chỉ đạt 30% so với lượng mưa trung bình nhiều năm. Theo ông Nguyễn Quang Hải- Tổng Giám đốc CTCP TĐ Bình Điền cho biết, thời điểm này đang là chính giữa mùa mưa lũ nhưng nước không có nên nhà máy chỉ phát điện cầm chừng, mỗi ngày chỉ chạy vài tiếng để đảm bảo cho dòng chảy môi trường theo đúng quy định. “Hoạt động sản xuất tại hồ TĐ Bình Điền mấy tháng nay gần như ngưng trệ. Hiện Cty mới đạt được 50% so với kế hoạch đặt ra nên gặp rất nhiều khó khăn. Nếu tình trạng này kéo dài thì mùa khô của năm 2019 sắp đến sẽ bị ảnh hưởng rất nhiều đến kinh doanh ngành điện…”- ông Hải nói.

Tại hồ TĐ Hương Điền, hiện mực nước là 47,8m, thấp hơn mực nước dâng bình thường 10,2m. Hiện, hồ này vẫn đang duy trì lưu lượng trung bình ngày qua tuabin khoảng 30m3/s. Ông Trịnh Xuân Khoa- Phó Giám đốc phụ trách Nhà máy TĐ Hương Điền thông tin, hiện tại, hồ đang ở mực nước chết, lượng nước chỉ còn chưa đầy 10% so với thiết kế. Cùng chung số phận, hiện mực nước lòng hồ ở TĐ A Lưới chỉ trên mực nước chết xấp xỉ 20cm và hơn 1 tháng nay trên địa bàn huyện miền núi này không có mưa nên không có lượng nước nào bổ sung về hồ. Theo tính toán, năm 2018 nhà máy TĐ A Lưới sẽ thiếu khoảng 60-70% sản lượng.

Hồ thủy điện Hương Điền hiện đang ở xấp xỉ mực nước chết.

CẦN TIẾT KIỆM NGUỒN NƯỚC

Ở 2 huyện miền núi A Lưới và Nam Đông, những năm trước vào mùa này, mưa xối xả, kéo dài có khi cả tháng trời. Thế nhưng, theo Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh TT-Huế, tính đến nay, lượng mưa tại Nam Đông chỉ đạt 25%, còn A Lưới và khu vực đồng bằng chỉ đạt 45% so với lượng mưa trung bình nhiều năm.Mực nước và dòng chảy các sông ở hạ lưu đều thấp hơn nhiều năm, còn các sông ở vùng núi chỉ đạt 30%-38%. Ông Đặng Văn Hòa- Phó Chánh Văn phòng Thường trực Ban Chỉ huy phòng chống Thiên tai & TKCN tỉnhTT-Huế cho hay, hiện nay đã gần cuối tháng 11-2018 nhưng lượng mưa trên địa bàn tỉnh vẫn thiếu hụt so với trung bình nhiều năm. Các khu vực thượng lưu đập, vùng núi Nam Đông và Tây Bạch Mã, lượng mưa không lớn nên lượng dòng chảy trên các sông ở TT-Huế vẫn còn thiếu hụt.

Ông Nguyễn Văn Hùng, Giám đốc Đài Khí tượng Thủy văn tỉnh TT-Huế cho biết: Theo dự báo từ nay đến hết mùa mưa, ở TT-Huế chỉ có 2 đợt mưa nhưng lượng mưa không cao, vì vậy các chủ hồ đập cần tiết kiệm nước để đề phòng khô hạn cho vụ hè thu sắp tới. Hiện nay trên các sông suối đặc biệt là các hồ chứa đều thiếu nước, các hồ chứa lớn như hồ Bình Điền, Hương Điền, Tả Trạch rất thấp… mực nước ở các hồ hơn mực nước chết một ít mà thôi. Dòng chảy đến các hồ chứa cũng rất là thấp. Nếu chúng ta không cẩn thận đến mùa hè sắp tới các hồ sẽ khô kiệt”- ông Hùng cho hay. Trước thực trạng này, ông Nguyễn Văn Phương, Phó Chủ tịch UBND tỉnh TT-Huế cho biết, tỉnh đề nghị các hồ đập, hồ chứa phải sẵn sàng ứng phó với tình trạng nắng hạn kéo dài. Nghiêm túc thực hiện đúng quy trình vận hành liên hồ chứa cũng như theo dõi chặt chẽ diễn biến thời tiết để có phương án ứng phó, tích nước hợp lý để vừa phát điện vừa phục vụ sản xuất nông nghiệp, đảm bảo môi trường vùng hạ du. “Hiện nay đập Thảo Long là nơi cửa ra của các con sông trên địa bàn tỉnh thì cũng đang thấp hơn mực nước biển, mực nước này vẫn cần sự điều tiết ở các hồ đập. Vì vậy, các chủ đập cần điều tiết dòng chảy ở mức độ vừa phải để tiết kiệm nước”- ông Nguyễn Văn Phương nói.

(còn nữa) H.LAN