(Cadn.com.vn) - Sinh ra trong gia đình có 11 người đều tham gia hoạt động cách mạng, trong đó có 4 người đã hy sinh nên Nguyễn Minh Chấn (1952), ở thôn 4, xã Đại Hồng, huyện Đại Lộc (Quảng Nam) sớm nung nấu lòng căm thù giặc. Đầu năm 1967, khi mới 15 tuổi, cậu bé bắt đầu nghĩ tới việc đánh giặc trả thù cho cha, anh và bà con quê hương. Cứ mỗi lần Mỹ kéo quân về làng càn quét, Chấn liền lân la làm quen, từ đó hễ thấy Chấn ở đâu, bọn chúng đều gọi tới nhổ tóc ngứa, đấm lưng, phục vụ những việc lặt vặt, vì vậy cậu biết được nhiều thông tin quan trọng của địch để báo cho các chú trong Đội trinh sát an ninh vũ trang huyện (TSANVT), đồng thời tranh thủ sự mất cảnh giác của chúng đã lấy được 6 quả lựu đạn M26 chuyển ra ngoài cho ông Đặng Chí Kinh, cán bộ TSANVT huyện, (nguyên Trưởng CAH Đại Lộc). Đoán biết Mỹ chuẩn bị mở trận càn, ngày 16-3-1967, Nguyễn Minh Chấn tự tay gài 2 quả lựu đạn tại đoạn đường mòn ở thôn Hà Nha, xã Đại Đồng, bọn Mỹ đã vấp nổ, chết tại chỗ 3, bị thương nặng 4 tên khác. Đó là chiến công đầu để trả thù cho cha của cậu bé Nguyễn Minh Chấn.

Khoảng tháng 3-1969, Mỹ lại kéo quân về làng, Chấn được tên chỉ huy đại đội gọi tới xoa bóp cho y. Tay vừa đấm lưng cho tên chỉ huy nhưng trong đầu lại nghĩ ra cách tiêu diệt tên này: đấm bóp xong phải rủ hắn lại giếng tắm và lợi dụng sơ hở sẽ xô tên Mỹ xuống giếng, song thấy tên Mỹ cao to, sức mình nhỏ bé, đẩy hắn không nổi nên thôi. Lần thứ hai, Chấn chủ động gài một quả mìn trong vườn chuối rồi gạ gẫm nó đi theo nhưng thấy vườn cây rậm rạp, sợ "vi-xi" phục kích nên tên chỉ huy quay trở lại. Lần khác, Chấn đề nghị ông Đặng Chí Kinh giao cho một khẩu súng ngắn giấu sẵn trong người để ám sát nhưng không có cơ hội vì sợ bị lộ.

Sau 3 lần tính toán vẫn chưa tiêu diệt được, Nguyễn Minh Chấn nghĩ ra cách khác hơn. Một hôm nhổ xong tóc ngứa, Chấn rủ tên chỉ huy lính Mỹ vác súng đi bắn chim, y rất thích thú. Lọt vào trong khu vườn xanh ngắt bóng cây, chim chóc nhiều vô kể nên tên Mỹ cứ túc tắc bóp cò, Chấn lò dò đi nhặt những chú chim bị trúng đạn. Khi thấy xâu chim kha khá, tên Mỹ ngồi xuống đặt khẩu súng AR15 bên cạnh, mở bình đông nước uống ừng ực thì Nguyễn Minh Chấn chộp ngay khẩu súng lùi lại vài mét, nhanh chóng xả loạt đạn vào người y rồi giấu khẩu súng vào bụi cây trong vườn tháo chạy. Nghe tiếng nổ, bọn lính xộc tới, thấy tên Mỹ chết và phát hiện Chấn đang trốn chạy, chúng tung lực lượng đuổi theo bắt được cậu đem về tra khảo nhưng trước sau Chấn chỉ khai: "Cháu dẫn ông Mỹ đi bắn chim. Cháu đi trước, ổng đi sau. Nghe tiếng súng nổ, cháu quay lại, thấy ổng chết, cháu sợ quá bỏ chạy chứ đâu có biết chi".

3 ngày sau, bọn chúng thả Chấn về. Ngày 15-4-1970, Nguyễn Minh Chấn  chính thức gia nhập vào Đội TSANVT huyện Đại Lộc, tiếp tục cùng đồng đội lập được nhiều chiến công xuất sắc và ít lâu sau được giao nhiệm vụ Đội phó. Thời gian này, lực lượng cảnh sát quận Đại Lộc và lính địa phương quân tăng cường lùng sục, phá vỡ nhiều cơ sở tại xã Lộc Chánh, gây không ít tổn thất cho cách mạng. Vì lực lượng ít, không thể đánh địch bằng phương án phối hợp được nên Nguyễn Minh Chấn quyết định chỉ tiêu diệt cho được 2 tên ác ôn nhất. Chấn về xã Lộc Chánh xây dựng cơ sở, đào hầm bí mật và "ra vào hang" ròng rã 3 tháng liền mà vẫn chưa triệt hạ được mục tiêu. Do nằm hầm lâu ngày, bị sốt rét, sức khỏe giảm sút trầm trọng, đơn vị yêu cầu rút về nhưng Chấn thấy chưa hoàn thành nhiệm vụ nên nằng nặc xin tiếp tục trụ bám để thực hiện bằng được phương án đề ra.

Sáng ngày 9-6-1971, từ một vị trí quan sát, Chấn thấy tên Sơn, cảnh sát quận, tên Trình, xã trưởng xã Lộc Chánh đi trước, kéo theo sau là toán lính Mỹ đông như kiến. Biết trận đánh này chẳng khác gì trứng chọi đá, có nhiều khả năng không còn gặp lại đồng đội, song khó có cơ hội nào nữa nên Chấn chấp nhận hy sinh. Đợi cho chúng đến gần, Chấn xông lên tung quả lựu đạn và nổ loạt AK tiếp theo, 2 tên ác ôn Sơn, Trình đổ gục ngay phía trước. Bị tấn công bất ngờ, bọn lính Mỹ nằm rạp xuống đất, sau đó Chấn băng trong làn "mưa đạn" của chúng luồng lách ra vòng ngoài.

Tháng 2-1973, địch xây dựng tại thôn Nghĩa Trung, xã Lộc An, Đại Lộc một đoàn bình định nông thôn gồm 2 trung đội nghĩa quân và củng cố bộ máy ngụy quyền ác ôn khét tiếng. Chúng ra sức đàn áp, bắt bớ, tra tấn dã man các cơ sở cách mạng, phục kích bắn giết cán bộ mỗi khi xâm nhập về làng. Trước tình hình này, Ban Thường vụ Huyện ủy Đại Lộc giao cho Nguyễn Minh Chấn phải chỉ huy Đội tiêu diệt bọn chúng trong vòng một tháng.  Để thực hiện nhiệm vụ được giao, Nguyễn Minh Chấn liền gặp ông Lê Hồng Phong, Bí thư Đảng ủy xã Lộc An bàn kế hoạch. Sau một tuần bám địa bàn, xây dựng mới được 3 cơ sở để nắm quy luật hoạt động và chọn cách đánh hiệu quả nhất là táo bạo, bất ngờ. 3 giờ sáng ngày 10-3-1973, Nguyễn Minh Chấn cùng Nguyễn Hường, trinh sát của Đội và Nguyễn Đắc Bảy, du kích xã Lộc An bí mật phục kích trước tại 3 địa điểm trên đường làng. Khoảng 8 giờ cùng ngày, bọn địch xuất hiện, Chấn phát lệnh tấn công, tiêu diệt tại chỗ 4 tên ác ôn và hàng chục tên lính.

Bị địch chống trả, trinh sát Nguyễn Hường bị thương nặng, địch tăng cường quân hô hào bắt sống Nguyễn Hường. Quyết không để chiến sĩ của mình sa vào tay giặc, Chấn xông lên vừa cõng đồng đội, vừa nổ súng tấn công cản đường tiến của kẻ thù, cuối cùng rút vào được một nhà cơ sở băng bó vết thương và được đưa ra tuyến sau an toàn. Đầu năm 1974, lãnh đạo Ban an ninh đặc khu Quảng Đà rút anh lên làm Đội phó trinh sát vũ trang Ban an ninh tỉnh. Do có nhiều kinh nghiệm đánh địch nên đơn vị của Chấn được chọn là mũi chủ công, thường xuyên tăng cường, phối hợp với lực lượng an ninh các huyện tổ chức 58 trận đánh, tiêu diệt 152 tên, trong đó có 45 tên Mỹ, 14 ác ôn khét tiếng, bắt sống, khai thác 29 tên khác, thu giữ nhiều tài liệu, phương tiện chiến tranh của địch.

Để phục vụ cho chiến dịch giải phóng Đà Nẵng, ngày 25-3-1975, Nguyễn Minh Chấn cùng một số trinh sát khác được cử hóa trang vào trước trong nội thành nắm tình hình địch để chờ đợi các lực lượng quân đội và an ninh tỉnh tiến  vào sẽ dẫn đường đánh chiếm các căn cứ đầu não theo kế hoạch. 17 giờ ngày 29-3-1975, trên đường từ thành phố trở ra Điện Bàn để đưa lãnh đạo Đặc khu ủy Quảng Đà vào tiếp quản nội thành thì đám tàn quân ngụy phát hiện, nổ súng, Nguyễn Minh Chấn, người chiến sĩ được 3 lần tặng thưởng danh hiệu "Dũng sĩ diệt Mỹ" đã anh dũng ngã xuống. Ngày 3-8-1995, Chủ tịch nước Lê Đức Anh đã ký Quyết định số 499/KT-CTN truy tặng danh hiệu Anh hùng LLVTND cho liệt sĩ Nguyễn Minh Chấn, người chiến sĩ an ninh dũng cảm, kiên trung đã vĩnh viễn đi xa khi quê nhà vừa mới chấm dứt tiếng đạn bom.

Thái Mỹ