(Cadn.com.vn) - Hồi tháng 12-2014, trả lời phỏng vấn trên kênh truyền hình CNN, Tổng thống Mỹ Barack Obama khẳng định sẽ nỗ lực đóng cửa nhà tù ở vịnh Guantanamo (Cuba) sớm nhất có thể.

“Tôi sẽ thực hiện mọi nỗ lực có thể để đóng cửa nhà tù Guantanamo. Nó vẫn là yếu tố kích động các phần tử thánh chiến và cực đoan khắp thế giới, bắt nguồn từ việc những phần tử như vậy đang bị giam giữ. Điều này đi ngược lại các giá trị của chúng ta và vô cùng tốn kém khi phải chi hàng triệu USD cho mỗi cá nhân ở đó”, ông chủ Nhà Trắng tuyên bố.

Trên thực tế, Mỹ đang từng bước chuyển tù nhân ra khỏi Guantanamo để tiến đến đóng cửa căn cứ gây tranh cãi này theo đúng cam kết ưu tiên của Tổng thống Obama. Vậy là sau nhiều năm trì trệ, đã có sự bùng nổ trong hoạt động chuyển tù nhân ra khỏi nhà tù Guantanamo tranh cãi. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là những tù nhân này sẽ đi đến đâu và Guantanamo sẽ ra sao sau đó?

Trong năm 2014, Washington chuyển tổng cộng 28 tù nhân khỏi nhà tù Guantanamo, con số lớn nhất kể từ năm 2009, đến các nước như Kazakhstan và Uruguay. Một quan chức cấp cao Nhà Trắng cho biết, sẽ có thêm các đợt chuyển tù nhân nữa trong thời gian tới trong bối cảnh cơ sở giam giữ này còn khoảng 127 tù nhân.

Tuy nhiên, trở ngại trong việc thả tự do cho các tù nhân khác - và đóng cửa nhà tù là - quá mênh mông. Hiện nay, 59 tù nhân được chấp thuận cho chuyển đi. 10 tù nhân khác, trong đó có Khalid Shaikh Mohammed - kẻ tự nhận là chủ mưu vụ khủng bố kinh hoàng 11-9 nhằm vào nước Mỹ - đang phải đối mặt với các cáo buộc hình sự. Ngoài ra, 58 tù nhân khác cũng đang bị giam giữ vì nhiều cáo buộc khác nhau. Trong số này có những trường hợp có thể được xem xét lại - và sau đó có thể được thả tự do.

Vấn đề khác đặt ra nữa là hiện chưa rõ nơi đến của những tù nhân này. Họ có thể được chuyển giao cho các nước khác - hoặc đến các nhà tù ở Mỹ. Một số tù nhân được coi là “nguy cơ cao”, và điều này là một trong những vấn đề gây tranh cãi nhất liên quan đến Guantanamo.

Tháng 1-2009, ngay sau khi vừa lên nhậm chức, Tổng thống Obama ban hành một chỉ thị ra lệnh đóng cửa nhà tù Guantanamo. Tuy nhiên, lãnh đạo Quốc hội ngăn cản, nói rằng, họ không muốn những người bị bắt sẽ được thả tự do - và rằng không ai trong số họ có thể được chuyển đến các nhà tù ở Mỹ.

Tuần này, đảng Cộng hòa lại nêu ra mối lo ngại về tù nhân Guantanamo có thể được trả tự do và sau đó đặt ra mối đe dọa đối với người Mỹ. Thượng nghị sĩ Kelly Ayotte đến từ New Hampshire, đề xuất dự luật giúp “tăng cường” cấm chuyển tù nhân Guantanamo về Mỹ. Theo thượng nghị sĩ Ayotte, ngân sách nhà nước không thể được sử dụng để đưa các tù nhân về Mỹ. Nó cũng có thể đặt ra những hạn chế về chuyển tù nhân sang các nước khác.

Thậm chí, Thượng nghị sĩ John McCain cũng nêu các bước cần thiết tránh để những người bị bắt được thả trong những năm qua “tái nhập cuộc”, quay trở lại các nhóm chiến binh, gây đe dọa an ninh nội địa Mỹ.

Thanh Văn