Ngừng bắn 36 giờ

Ngày 5-1, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã ra lệnh ngừng bắn tạm thời tại Ukraine nhân dịp lễ Giáng sinh của Chính thống giáo. Theo thông báo chính thức của Điện Kremlin, yêu cầu được đưa ra dựa theo đề nghị của Thượng phụ Kirill - người đứng đầu Nhà thờ Chính thống Nga. Văn bản này nhấn mạnh: "Xét theo thực tế rằng một số lượng lớn người theo đạo Chính thống sống trong các khu vực xung đột, chúng tôi kêu gọi phía Ukraine tuyên bố ngừng bắn và cho những người theo đạo cơ hội tới nhà thờ dự lễ". Thông báo cho biết thêm lệnh ngừng bắn của Nga sẽ kéo dài từ 12 giờ ngày 6-1 tới 24 giờ ngày 7-1 (theo giờ địa phương).

Các nhà thờ Nga tổ chức lễ Giáng sinh vào ngày 25-12 theo lịch Julius, tương ứng với ngày 7-1 năm sau theo dương lịch. Vì vậy, những người theo đạo Chính thống giáo, kể cả những người sống ở Nga và Ukraine, đón Giáng sinh vào ngày 6,7-1. Nhà thờ Chính thống chính của Ukraine đã được công nhận độc lập kể từ năm 2019, bác bỏ mọi quan điểm trung thành với Thượng phụ Kirill, lãnh đạo Giáo hội Chính thống giáo Nga. Nhiều tín đồ Ukraine đã chuyển sang đón Giáng sinh vào 25-12 như ở phương Tây.

Ukraine từ chối

Việc ngừng giao tranh, dù tạm thời, sau nhiều tháng xung đột căng thẳng thường được nhìn nhận là một diễn biến đáng hoan nghênh, nhưng thông báo này của Nga lại gây hoài nghi, đặc biệt từ phía Ukraine và một số đối tác phương Tây, cho rằng đây là một tính toán của Moscow.

Trong một tuyên bố trên Twitter, cố vấn của văn phòng Tổng thống Ukraine, ông Mykhailo Podolyak, nói rằng, điều kiện chính để ngừng bắn và đình chiến là quân đội Nga phải rút khỏi lãnh thổ Ukraine, và Ukraine sẽ không xem xét các điều kiện khác. Ngoại trưởng Ukraine Dmitry Kuleba cũng nhấn mạnh rằng, thỏa thuận ngừng bắn mà Nga đề xuất là "không thể thực hiện và sẽ không được coi là nghiêm túc".

Trong khi đó, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky bác bỏ lệnh ngừng bắn dịp Giáng sinh mà Nga đưa ra, cho rằng đó là "mánh khóe" để cản đà tiến của lực lượng Ukraine ở Donbass. "Bây giờ họ muốn sử dụng Giáng sinh làm vỏ bọc, dù chỉ trong thời gian ngắn, để ngăn chặn bước tiến của quân đội chúng tôi ở Donbass và đưa thiết bị, đạn dược cùng quân đội được huy động đến gần các vị trí của chúng tôi hơn", Tổng thống Zelensky nói trong bài phát biểu hàng đêm hôm 5-1. "Điều đó sẽ mang lại cho họ điều gì? Chỉ làm tăng thêm tổng thiệt hại của họ mà thôi". Phát biểu bằng tiếng Nga, hướng tới cả Điện Kremlin và người dân Nga, ông Zelensky cho rằng Moscow đã nhiều lần phớt lờ kế hoạch hòa bình của Kiev. Theo ông, chiến sự sẽ chỉ kết thúc khi quân đội Nga rời khỏi Ukraine hoặc bị đẩy khỏi nước này.

Dù vậy, Bộ Quốc phòng Ukraine thông báo trên tài khoản Twitter chính thức rằng họ cam kết "không bắn vào lưng" những binh sĩ Nga đón Giáng sinh trong thời kỳ ngừng bắn đơn phương này.

Phản ứng với động thái của Ukraine, Phó Đại sứ Nga tại Liên Hợp Quốc Dmitry Polyansky cho rằng, Các nhà chức trách Ukraine sẵn sàng hy sinh người dân vì ván bài địa chính trị của phương Tây khi bác bỏ lệnh ngừng bắn nhân dịp Giáng sinh của Chính thống Giáo. "Đây là một lời nhắc nhở với những người đang chiến đấu với chúng tôi ở Ukraine - những tội phạm chủ nghĩa dân tộc sẵn sàng hy sinh đất nước và người dân vì ván bài địa chính trị của phương Tây cũng như những kẻ không tôn trọng những điều thiêng liêng", nhà ngoại giao Nga cho hay.

Phương Tây hối thúc Nga rút quân khỏi Ukraine

Ngày 5-1, Liên minh châu Âu (EU) và Anh bày tỏ quan điểm sau khi Tổng thống Nga Vladimir Putin kêu gọi ngừng bắn trong 36 giờ tại Ukraine. Trên mạng xã hội Twitter, Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel cho rằng cách duy nhất để khôi phục hòa bình và an ninh là Nga rút quân đội khỏi Ukraine.

Về phần mình, Ngoại trưởng Anh James Cleverly cho rằng lệnh ngừng bắn được Nga đưa ra nhân lễ Giáng sinh của Chính thống giáo "sẽ không có ích cho việc thúc đẩy triển vọng hòa bình". "Nga phải rút quân vĩnh viễn, từ bỏ quyền kiểm soát bất hợp pháp lãnh thổ Ukraine và chấm dứt các cuộc tấn công nhằm vào thường dân vô tội", ông Cleverly đăng Twitter.

Tổng thống Mỹ Joe Biden cho rằng việc ông Putin lệnh ngừng bắn dịp Giáng sinh chỉ đơn giản là tranh thủ thời gian cho nỗ lực quân sự ở Ukraine. Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price gọi lệnh ngừng bắn của Nga là "đáng nghi", nói rằng "chúng tôi có rất ít niềm tin vào ý định đằng sau thông báo này". Ông Price cũng bày tỏ lo ngại Nga sẽ sử dụng thời gian nghỉ để "tập hợp lại, nghỉ ngơi và cuối cùng tấn công lại". "Ông Putin có thể tìm cách đánh lừa thế giới bằng cách làm ra vẻ muốn hòa bình. Đây dường như không phải sự thay đổi trong cục diện cuộc chiến. Nếu Nga thực sự nghiêm túc về hòa bình, về việc chấm dứt cuộc chiến này, họ sẽ rút lực lượng khỏi lãnh thổ có chủ quyền của Ukraine", ông Price nói.

Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cho biết ông hoan nghênh bất cứ đề xuất ngừng bắn nào ở Ukraine. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng các hành động ngừng bắn tạm thời "không thể thay thế nền hòa bình phù hợp với Hiến chương LHQ và luật pháp quốc tế".

AN BÌNH