Tân Tổng thống Mỹ Joe Biden đề ra kế hoạch tiêm vaccine Covid-19 cho mọi người dân trong nỗ lực dập tắt đại dịch. Kế hoạch đã được xây dựng toàn diện, với các mục tiêu và ưu tiên rõ ràng nhưng việc triển khai thực hiện đối mặt nhiều khó khăn.

Tiêm vaccine Covid-19 tại một cơ sở y tế ở Tuskegee, bang Alabama, Mỹ.   Ảnh: AP

Đại dịch Covid-19 đã gây ra ảnh hưởng sâu rộng trên khắp nước Mỹ. Tháng 10-2020, hai nhà kinh tế học Lawrence H.Summers và David M.Cutler ước tính, phí tổn tài chính lũy kế (gồm cả phần sản lượng bị mất và suy giảm sức khỏe) ở Mỹ vượt 16.000 tỷ USD - khoảng 90% GDP hàng năm. Tuy nhiên, những chi phí đó không được chia đều. Nhóm 50% những người ở tầng dưới cùng của phân phối thu nhập và của cải phải chịu nhiều thiệt hại nhất, làm trầm trọng thêm tình trạng bất bình đẳng kinh tế vốn dĩ đã ở mức cao. Đại dịch còn gây ra một cú sốc đối với nền giáo dục, nhất là với thanh thiếu niên. 

Và may mắn là nhóm kế hoạch của ông Biden đã nhận thấy tất cả các vấn đề này, và cách duy nhất để phục hồi toàn diện là nhanh chóng kiểm soát được dịch.

Kế hoạch 3 bước 

Chưa đầy một tuần sau khi nhậm chức, Tổng thống Joe Biden đã công bố 3 bước chính để cải thiện kế hoạch tiêm vaccine Covid-19 đại trà trên khắp đất nước và nhóm phản ứng Covid-19 của chính quyền ông đã tổ chức cuộc họp báo đầu tiên.

Ông chủ mới của Nhà Trắng đã vạch ra ba bước đầu tiên mà nhóm của ông sẽ thực hiện như một phần của Chiến lược Hành động Quốc gia để ứng phó với đại dịch. Đầu tiên, chính quyền sẽ tăng số lượng vaccine hàng tuần tối thiểu đến các tiểu bang lên 10 triệu liều, từ mức 8,6 triệu hiện tại. Tiếp theo, ông Biden đảm bảo số lượng lô hàng này trong  những tuần tới, điều này cho phép các bang lên kế hoạch cho bao nhiêu người mà họ có thể tiêm chủng trong tháng 2. (Không chắc chắn về số liều họ nhận được với mỗi chuyến hàng là một phàn nàn lớn trong những tuần đầu tiên triển khai theo Tốc độ chiến dịch của chính quyền cựu Tổng thống Trump.) Cuối cùng, chính phủ liên bang đã mua thêm 200 triệu liều vaccine từ Moderna và Pfizer -BioNTech, đảm bảo chính phủ có đủ liều lượng để tiêm cho toàn bộ người dân Mỹ vào cuối mùa hè- cho dù có bất kỳ loại vaccine nào khác được chấp thuận trong thời gian tạm thời hay không.

Chính quyền của ông Biden đang nỗ lực ưu tiên triển khai việc tiêm vaccine bởi rõ rằng, việc triển khai vaccine ngừa Covid-19 nhanh chóng (trong vòng 6-9 tháng) sẽ mang lại lợi ích kinh tế trị giá ít nhất 1.000 tỷ USD. Nói cách khác, một chương trình vaccine hiệu quả vốn chỉ tiêu tốn của chính phủ liên bang 500 tỷ USD sẽ có tỷ lệ hoàn vốn hàng năm là 100% (chưa tính đến số người được cứu sống và các lợi ích khác). Hơn thế nữa, việc triển khai tiêm chủng vaccine trên diện rộng là cách duy nhất để Mỹ có thể hy vọng ngăn chặn được dịch Covid-19 bùng phát. 

Không hề dễ dàng

Liệu kế hoạch tiêm chủng vaccine của ông Biden có khả thi? Mặc dù kế hoạch này được vạch ra bởi các chuyên gia khoa học, nhưng quá trình triển khai tiêm chủng vaccine ngừa Covid-19 gặp phải những thách thức to lớn. Trừ khi ông Biden cũng có đủ chuyên môn về quản lý, vận hành và hậu cần, nếu không thậm chí những kế hoạch tốt nhất của ông cũng có thể sẽ thất bại.

Theo các chuyên gia, trước tiên Tổng thống Biden phải xử lý đại dịch giống như một cuộc chiến. Sau đó, các nguồn lực kinh tế được tái triển khai cho phù hợp, ngay cả khi điều đó có thể gây ra tình trạng gián đoạn hoặc thiếu hụt trong các lĩnh vực bị ảnh hưởng. Việc phân bổ sẽ được thực hiện với các biện pháp kiểm soát giá cả nhằm đảm bảo rằng các hạn chế về nguồn cung sẽ không thúc đẩy lạm phát. Ông Biden phải tranh thủ sự hỗ trợ của những nhà quản lý có nhiều kinh nghiệm về việc triển khai công việc, hậu cần và cung cấp dịch vụ, và cả những người có thể làm việc với các đối tác khu vực tư nhân để tạo ra những động lực phù hợp. Đây không phải là thế mạnh của chính phủ. Tuy nhiên, quân đội rất thông thạo lĩnh vực này nên cần tận dụng chuyên môn của họ.

Đồng thời, chính quyền liên bang phải quyết định cách thức ưu tiên tiếp cận vaccine ngừa Covid-19 và đảm bảo rằng hệ thống này sẽ nhất quán ở mọi tầng lớp. Nếu không, các bang, các chính quyền tự trị và các trung tâm chăm sóc sức khỏe sẽ tiếp tục hành động độc lập, với những hệ lụy xấu về mặt kinh tế và cả đạo đức. Cuối cùng, chính phủ của ông Biden phải đảm bảo rằng hệ thống quản lý vaccine là đáng tin cậy, cho dù số lượng người cần được tiêm chủng có lớn đến đâu. 

KHẢ ANH