Vạn bất đắc dĩ!

Thứ hai, 20/02/2017 09:31

(Cadn.com.vn) - Thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ Binali Yildirim hiện đang là nhà vận động không ngừng nghỉ cho nỗ lực ủng hộ dự thảo hiến pháp mới của nước này, theo đó mở rộng quyền hạn của Tổng thống Recep Erdogan. Đây thật sự là động thái gây ngạc nhiên. Bởi lẽ, nếu dự thảo hiến pháp này được thông qua, chiếc ghế thủ tướng sẽ không còn và tất nhiên ông Yildirim sẽ bị sa thải.

Theo dự thảo hiến pháp đã được Quốc hội phê duyệt và sẽ đưa ra trưng cầu dân ý vào ngày 16-4 tới, vị trí thủ tướng sẽ lần đầu tiên bị bãi bỏ và được thay thế bằng một hoặc nhiều chiếc ghế phó tổng thống. Việc xóa bỏ một vị trí tồn tại không chỉ từ khi đất nước Thổ Nhĩ Kỳ hiện đại được thành lập vào năm 1923 mà còn hiện diện trên khắp Đế quốc Ottoman là một trong những bước cơ bản nhất trong hiến pháp mới và chắc chắn khiến nhiều người tiếc nuối.

Nhưng xem ra, Thủ tướng Yildirim khá điềm tĩnh và lạc quan trước vấn đề này. Ông cho rằng, những thay đổi như thế này sẽ giúp ngăn chặn những tình huống gây hệ quả khôn lường như cuộc đấu đá giữa Tổng thống Turgut Ozal và Thủ tướng Suleyman Demirel vốn làm bùng nổ hỗn loạn chính trị trong những năm 1990. Trong nỗ lực vận động người dân ủng hộ hiến pháp mới, vị thủ tướng này nói rằng: “Hai thuyền trưởng có thể làm chìm một tàu. Vì vậy, chỉ nên có một thuyền trưởng”.

Tất nhiên, việc bãi bỏ văn phòng thủ tướng sẽ không gây ra vấn đề gì nếu hệ thống chính trị Thổ Nhĩ Kỳ được bổ sung bởi một cơ quan tư pháp mạnh mẽ và một Quốc hội quyền lực. Nhưng nhiều người lo sợ Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không có được điều này, nhất là khi hiến pháp mới tập trung quyền lực nhiều hơn cho tổng thống.

Thật ra, trong nhiều thập kỷ, chiếc ghế thủ tướng tại Thổ Nhĩ Kỳ ở vị trí quyền lực số 1. Ông Erdogan là minh chứng rõ ràng nhất. Ông từng giữ chức thủ tướng Thổ Nhĩ Kỳ trong giai đoạn 2003-2014. Việc ông Erdogan được bầu làm tổng thống vào năm 2014 đánh dấu cuộc bỏ phiếu dân chủ đầu tiên cho vị trí này. Chính nó đã làm thay đổi tất cả mọi thứ và vị trí tổng thống ngay lập tức trở nên quyền lực nhất. Vị thủ tướng Ahmet Davutoglu đã tuyên bố từ chức vào tháng 5-2016 do những tranh cãi với tổng thống Erdogan.

Ông Yildirim, 61 tuổi, nhân vật luôn luôn được tán thành lòng trung thành với ông Erdogan, đã được “chọn mặt gửi vàng” lên thay thế. Ông Yildirim rõ ràng mới lên nắm quyền chưa đến 1 năm và giờ đây có thể trở thành thủ tướng cuối cùng của Thổ Nhĩ Kỳ.

Thanh Văn