(Cadn.com.vn) - Chỉ một thời gian ngắn trước khi lên đường đến Trung Quốc tham dự Hội nghị Thượng đỉnh APEC, Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe khuấy đảo chính trường trong nước với tuyên bố đầy bất ngờ: có thể giải tán Hạ viện và kêu gọi bầu cử sớm, trong trường hợp ông quyết định hoãn tăng thuế tiêu thụ từ 8-10% kể từ tháng 10-2015.

Nhiều người tỏ ra nghi ngại, liệu ông Abe có thực sự làm được như vậy sau khi đợt tăng thuế cuối tháng 4 đang để lại hậu quả: GDP quý sau của Nhật sụt giảm nghiêm trọng nhất kể từ năm 1997 (lần cuối cùng chính phủ tăng thuế tiêu dùng). Hiện tại, thủ tướng vẫn rụt rè trong quyết định có nên theo đuổi chính sách này đến cùng và có nên thực hiện trước năm 2014. Ông Abe cho đến nay chỉ nói rằng, "không thể thực hiện chính sách sẽ làm hỏng sự phục hồi kinh tế còn non trẻ của nước nhà".

Ông Abe sẽ trở về sau những cam kết tại Trung Quốc (APEC 22), Myanmar (ASEAN 25) và Australia (G20) vào ngày 18-11, sau khi con số tăng trưởng quý III của Nhật được công bố. Sau khi xem xét các dữ liệu kinh tế có liên quan, tờ Yomiuri Shimbun cho biết, ông Abe sẽ quyết định có tăng thuế hay không cũng như có nên kêu gọi bầu cử sớm không.  Nếu Hạ viện bị giải thể, cuộc bầu cử sẽ được tổ chức vào 2 ngày, 14-12 hoặc 21-12, với trọng tâm tổng tuyển cử sẽ là "cuộc trưng cầu đối với chính sách Abenomics".

Sau khi có thông tin về khả năng xảy ra bầu cử sớm, thăm dò dư luận của đài NHK cho thấy, cử tri có thể không ủng hộ quan điểm của ông Abe. Tỷ lệ ủng hộ chính quyền hiện giảm 52-44% so với tháng trước, mức thấp nhất kể từ khi Thủ tướng Abe trở lại nắm quyền. Tuy nhiên, các quan chức cả trong và ngoài chính phủ liên minh đang có vẻ ủng hộ bầu cử sớm. Một cựu quan chức nội các của đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền, Toshihiro Nikai, nói với Reuters: "Chắc chắn, những cơn gió đã bắt đầu thổi để giải thể hạ viện". Một nguồn tin cho rằng, nếu ông Abe không kêu gọi bầu cử sớm, ông sẽ mất uy tín.

Đảng LDP có khả năng xử lý nhanh chóng các kết quả bầu cử sớm. Câu hỏi đặt ra là liệu ông Abe có giữ được chiếc ghế  thủ tướng. Các đảng lớn nhất trong liên minh do đảng Dân chủ (DPJ) đối lập dẫn đầu cho biết, họ đang tập hợp các bên cho cuộc bỏ phiếu bất tín nhiệm đối với Nội các của Abe. Nhưng ông Abe sẽ được lợi nhiều hơn khi liên minh do LDP lãnh đạo nắm giữ đa số tại cả hai viện. Tuy nhiên, nếu chính quyền của ông Abe tiếp tục mất điểm tín nhiệm, các bên cuối cùng có thể tìm kiếm nhà lãnh đạo mới.

Rõ ràng, ông Abe đang đi nước cờ đầy nguy hiểm. Nỗ lực biện minh cho những thay đổi trong chính sách tăng thuế có thể gây phản tác dụng. Bản thân ông Abe đang hy vọng, những thỏa thuận đạt được trong chuyến công du  có thể giúp ông thắng điểm ở trong nước. Tuy nhiên, các cuộc thăm dò của đài NHK cho thấy, 2 vấn đề cử tri quan tâm nhất là cải cách hệ thống kích thích kinh tế và phúc lợi bổ sung.

Thanh Văn