Số lượng ô-tô tăng đột biến, lòng đường trở thành nơi đậu đỗ xe dẫn tới giao thông khu vực trung tâm Đà Nẵng thường xuyên ùn tắc. Bên cạnh giải pháp kiểm soát gia tăng phương tiện giao thông cá nhân, tăng cường dùng phương tiện công cộng thì việc cải thiện hạ tầng giao thông, xây dựng các bãi đỗ xe công cộng được Đà Nẵng tích cực triển khai. Tuy vậy, bất chấp yêu cầu bức thiết thì tiến độ phát triển các bãi đỗ xe công cộng vẫn ì ạch, nguyên nhân vì cơ chế thu hút đầu tư vào đây chưa thực sự hấp dẫn doanh nghiệp (DN). Trong số vài chục vị trí được TP qui hoạch xây dựng bãi đỗ xe công cộng gần 2 năm qua mới có 1 bãi đỗ xe trên đường Phan Châu Trinh được xây dựng bằng ngân sách.

Hiện bãi đỗ xe 255-Phan Châu Chinh vẫn đang thí điểm có thu phí trong thời hạn 1 năm.

Sau khi qui hoạch, kêu gọi nhưng không nhận được sự quan tâm mặn mà của nhà đầu tư, Đà Nẵng đã giao Sở Giao thông Vận tải lấy ý kiến các đơn vị liên quan đề xuất cơ chế hấp dẫn hơn để thu hút đầu tư vào các bãi đỗ xe công cộng. Theo đó, trong đề xuất mới nhất thì nhà đầu tư sẽ được hỗ trợ 100% tiền thuê đất trong suốt vòng đời dự án. Bên cạnh đó, nhà đầu tư còn được giảm tiền thuế nhập khẩu nguyên vật liệu, giải pháp kỹ thuật xây dựng bãi đỗ xe công cộng. Tuy vậy, ngay khi đề xuất này được đưa ra lấy ý kiến đã gặp nhiều phản biện. Trưởng Ban Đô thị, HĐND TP Đà Nẵng, ông Nguyễn Thành Tiến nói, phải rà soát việc hỗ trợ 100% tiền thuê đất có phù hợp pháp lý không? Riêng việc giảm thuế nhập khẩu nguyên liệu thì Hải quan đã trả lời không thể được.

Ông Tô Văn Hùng, Giám đốc Sở Tài nguyên và Môi trường lại cho rằng đề xuất hỗ trợ 100% tiền thuê đất suốt vòng đời dự án là phù hợp. Ông Hùng nói, Sở GTVT tiếp cận phương thức đầu tư BOT, trong đó có chính sách hỗ trợ 100% toàn bộ tiền thuê đất suốt vòng đời dự án. Điều này là phù hợp bởi vì theo hình thức BOT nếu cộng vào giá trị gia tăng thì vòng đời dự án sẽ kéo dài, tức là chủ đầu tư sẽ trả lại dự án sau thời gian khai thác dài. Ngược lại nếu không cộng vào thì họ sẽ bàn giao cho TP nhanh hơn. Tuy vậy, với hình thức này, thì thời hạn cho thuê đất tính hàng năm, trong đó ghi rõ mục đích sử dụng đất chỉ kinh doanh bãi đỗ xe để tránh trường hợp chuyển nhượng Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.

Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng Huỳnh Đức Thơ cho rằng, các bãi đỗ xe đó TP bỏ chi phí giải phóng mặt bằng, sau đó đưa ra đấu giá theo phương pháp thặng dư. Theo phương thức này giá thấp, cũng là một cơ chế tốt để thu hút đầu tư. Ngược lại, nếu hỗ trợ 100% tiền thuê đất suốt vòng đời dự án thì theo cơ sở pháp lý nào, chỗ chợ Hàn đông đúc như thế, không thể giống chỗ Hòa Quý được? Như thế họ ra dựng 4 cái trụ, kéo bạt thu tiền thì sao? Bãi đỗ xe phải tính tiền thuê đất, vì nó hoạt động có phát sinh nguồn thu. Cũng theo ông Thơ, để hấp dẫn nhà đầu tư có thể nghiên cứu phương án bãi đỗ xe kết hợp dịch vụ như mua sắm, cây xăng, quán nước… mang tính chất phục vụ số đông, như vậy sẽ tạo được doanh thu cho nhà đầu tư. “Chỗ bãi đỗ xe lâu nay làm chưa tới nơi tới chốn chứ không phải không có cách. Vấn đề từng vị trí, giá thế nào để nhà đầu tư làm, chứ không phải không có ai vào. Phải đưa ra một phương án đầu tư hợp lý, trong đó có phương án chào mời về giá, về kết cấu xây dựng để DN vào đấu giá. Tất cả phải đấu giá chứ không giao trực tiếp cho ai”- ông Thơ nhấn mạnh.

Để giảm áp lực giao thông trung tâm TP, ngoài việc phát triển các bãi đỗ xe cần mở rộng thu phí đậu đỗ xe thêm nhiều tuyến đường, không để lòng đường thành nơi đậu xe, gây cản trở lưu thông.

Phát triển các bãi đỗ xe công cộng đã trở lên bức thiết với Đà Nẵng và cũng không thể chỉ trông chờ vào dòng vốn đầu tư từ các DN. TP cần đầu tư bằng ngân sách, cần tính toán qui mô đơn giản để có nhiều bãi đỗ xe công cộng. Ông Thơ nói: Chúng tôi đã chỉ đạo quyết liệt, chỗ nào đất trống lấy làm bãi đỗ xe hết. Miếng đất hơn 3 ngàn m2 trên đường Ngũ Hành Sơn mới thu hồi, chưa cần nói gì thu hút đầu tư, cứ san gạt, cho làm ngay bãi đỗ xe cũng bố trí được mấy trăm chiếc. Khi nào có nhu cầu làm tiếp. Phải nghĩ đơn giản như vậy chứ không phải nhất thiết rườm rà, bài bản quá”.

Hiện nay với 1 bãi đỗ xe công cộng tại 255-Phan Châu Trinh (đầu tư bằng ngân sách) đang được TP giao Cty Quản lý cầu đường thực hiện vận hành thí điểm 1 năm (khai thác dịch vụ 24/24h, có thu phí).  Phương án cấm đậu đỗ xe trên các tuyến đường trong phạm vi bán kính khoảng 250m khu vực xung quanh công trình Bãi đỗ xe 255-Phan Châu Trinh cũng được thực hiện nhằm giảm thiểu ùn tắc giao thông cục bộ trong khu vực, tạo thói quen cho người dân đăng ký đậu đỗ tại bãi. Việc thí điểm 1 năm tại bãi đỗ xe này sẽ là cơ sở đánh giá định mức quản lý vận hành và xây dựng Đề án quản lý, khai thác tài sản kết cấu hạ tầng giao thông để tổ chức đấu thầu khai thác công trình.

Song song với giải pháp phát triển nhiều bãi đỗ xe công cộng, Đà Nẵng cũng tính toán mở rộng thu phí đậu đỗ xe ô-tô trên một số tuyến đường trung tâm. Đây được coi là giải pháp đồng bộ, phù hợp để hạn chế ùn tắc giao thông khu vực trung tâm TP.

HẢI QUỲNH