(Cadn.com.vn) - Ngày 18-9, Scotland sẽ tổ chức trưng cầu dân ý về tương lai đất nước. Đó là cuộc bỏ phiếu có thể kết thúc 307 năm thống nhất của Vương Quốc Anh gồm Scotland, Anh và xứ Wales. Scotland có thể tiến vào thế giới như một quốc gia độc lập với 5,3 triệu người. Nhưng đây là điều mà nhiều người Anh không thể tưởng tượng có thể xảy ra.

Scotland từ lâu có một mối quan hệ không mấy tốt đẹp với người hàng xóm đông dân hơn. Đạo luật Liên minh năm 1707 sáp nhập vương quốc này với Anh và xứ Wales, nhưng nhiều người Scotland không hài lòng.

Vào tháng 5-2011, đảng Quốc gia Scotland tranh cử với lời hứa sẽ tổ chức cuộc trưng cầu dân ý độc lập, và chiến thắng đa số tuyệt đối trong Quốc hội. Tháng 10-2012, Anh và Scotland đồng ý sẽ tổ chức trưng cầu dân ý về vấn đề này.

Tuy nhiên, Thủ tướng Cameron muốn Scotland vẫn là một phần của Liên hiệp Vương quốc Anh. Ông nói rằng, quyết định “độc lập” sẽ không có lợi cho người Scotland và cảnh báo đây thực sự là một quyết định liều lĩnh. Quốc hội Anh hứa sẽ giao thêm quyền hạn cho Scotland nếu chọn ở lại.

Có nên là quốc gia độc lập?

Chính quyền Edinburgh, dẫn đầu là đảng Quốc gia Scotland, cho biết đây là “cơ hội chỉ đến một lần”, qua đó người dân sẽ có quyền kiểm soát các quyết định có ảnh hưởng đến họ. Bỏ phiếu đồng ý có nghĩa là “tương lai của Scotland sẽ nằm trong tay Scotland”, và cuộc sống sẽ tốt hơn và công bằng hơn cho người dân.

Chính quyền còn lập luận, đất nước sẽ tốt hơn sau khi độc lập, chủ yếu dựa vào sự kiểm soát nguồn thu từ dầu ở biển Bắc và khí đốt được tìm thấy ở vùng biển Scotland. Chính quyền Scotland cho biết có thể phát triển nền kinh tế đa dạng, với các ngành quan trọng như thực phẩm và đồ uống, du lịch, các ngành công nghiệp chế tạo, các trường đại học, dịch vụ tài chính và sản xuất.

Nhưng không phải ai cũng đồng ý với đánh giá lạc quan này. Báo cáo của Viện nghiên cứu tài chính hồi tháng 3 cho thấy, thâm hụt ngân sách của Scotland trở nên tồi tệ hơn so với các phần còn lại của Vương quốc Anh, do giảm doanh thu ở biển Bắc và chi tiêu công ở phía bắc biên giới cao hơn.

Vấn đề lớn đặt ra cho Scotland là họ có nên sử dụng đồng tiền riêng. Người đứng đầu lĩnh vực Đầu tư Scotland Alex Salmond nói rằng, ông muốn Scotland tiếp tục sử dụng đồng bảng Anh trong liên minh tiền tệ với phần còn lại của Vương quốc Anh, và họ có quyền làm như vậy. Nhưng cả ba đảng chính ở Quốc hội Anh - Bảo thủ của Thủ tướng Cameron, đối tác liên minh của đảng Dân chủ Tự do, và đảng Lao động - đều cho biết sẽ không chấp nhận điều này.

Đa số người dân Scotland ủng hộ nước nhà độc lập khỏi Vương Quốc Anh. Ảnh: Reuters

Tác động

Những dấu hỏi về tương lai Scotland tác động đến doanh nghiệp trong nước và quốc tế. Một số lo ngại, sự tan rã của Vương quốc Anh có thể làm suy yếu vị thế của London như là một thủ đô tài chính quốc tế.

Đồng bảng Anh bị rớt giá sau khi cuộc thăm dò ý kiến đầu tiên hôm 8-9 cho thấy, nhiều người đồng ý chia tách. CNN Money cho biết, điều này làm tăng nguy cơ bất ổn. Khả năng phòng thủ của Vương quốc Anh có thể bị ảnh hưởng. Chính phủ Scotland nói rằng, họ muốn loại bỏ vũ khí hạt nhân càng sớm càng tốt - cụ thể là hạm đội tàu ngầm hạt nhân Anh Trident đặt tại Faslane. Chính phủ Scotland nói: “Một Scotland độc lập không nên có vũ khí hạt nhân và chúng tôi sẽ chỉ gia nhập NATO trên cơ sở đó”. Nhưng Scotland sẽ phải đàm phán lại việc gia nhập cả NATO và EU nếu bỏ phiếu độc lập. Các nhà lãnh đạo EU cảnh báo sẽ đưa ra đường lối cứng rắn áp dụng cho Scotland như bất kỳ quốc gia độc lập nào khác. Tuy nhiên, chính quyền Edinburgh cho biết, việc gia nhập sẽ dễ dàng được thực hiện thông qua sửa đổi hiệp ước hiện hành.

Và nếu Scotland lựa chọn để tách khỏi Anh, Thủ tướng Cameron có thể phải chịu áp lực từ chức mặc dù ông khẳng định sẽ không làm như vậy.

An Bình

(Theo CNN)