Với tư cách là chủ sở hữu Vietnam Airlines khi nắm giữ 86% vốn, Nhà nước phải có hành động và trách nhiệm với các biện pháp hoặc chính sách tháo gỡ để hãng phục hồi sớm sẽ giúp vực dậy nền kinh tế và khu vực. Thông tin trên được các chuyên gia đưa ra tại buổi tọa đàm “Chủ sở hữu Nhà nước: Hành động và trách nhiệm hậu Covid-19 trường hợp Vietnam Airlines” do Tổ tư vấn Kinh tế của Thủ tướng Chính phủ tổ chức vào chiều 13-7.

Ông Dương Trí Thành, Tổng giám đốc Vietnam Airlines.

Theo ông Dương Trí Thành, Tổng giám đốc Vietnam Airlines, hãng đang phát triển vững mạnh nhưng dịch Covid-19 đã làm đảo lộn toàn bộ khi hiện đã lỗ ròng 15.000 tỷ đồng. Nếu áp dụng chậm lại khấu hao, chính sách về thuế xăng dầu dự kiến bớt được 2.200 tỷ đồng nên sẽ lỗ 13.000 tỷ đồng.

“Từ khi hòa bình nước ta lập lại đến giờ, chưa bao giờ bầu trời Việt Nam bay ít đến thế. Hiệp hội Vận tải Hàng không Quốc tế (IATA) dự báo các hãng Việt Nam mất đi doanh thu khoảng 4 tỷ USD. Trong đó, dịch Covid-19 đã tác động Vietnam Airlines làm lượng khách giảm 4%, doanh thu giảm 50.000 tỷ đồng, dự kiến lỗ 29.000 tỷ đồng, dòng tiền thâm hụt 16.000 tỷ đồng. Vietnam Airlines sẽ rơi vào trạng thái mất thanh khoản từ cuối tháng 8-2020 nếu không có hỗ trợ về thanh khoản của Chính phủ với vai trò chủ sở hữu”, ông Thành chua xót nói.

Đưa ra các giải pháp ứng phó với ảnh hưởng dịch bệnh này, ông Thành cho hay, Vietnam Airlines đã cắt giảm các chi phí hơn 5.000 tỷ đồng (trong đó 1.700 tỷ đồng cắt giảm lương); giảm hơn 24.000 tỷ đồng do cắt giảm sản lượng khai thác (trong đó có hơn 1.800 tỷ đồng thu nhập người lao động); giãn thuế máy bay hơn 2.300 tỷ đồng, nhiên liệu bay xấp xỉ 1.700 tỷ đồng/tháng, giãn vay gốc lãi 1.940 tỷ đồng. Đặc biệt, Vietnam Airlines đề nghị chủ sở hữu tăng vốn hoặc có giải pháp cho vay, kiến nghị Chính phủ hỗ trợ gói hỗ trợ thanh khoản khẩn cấp 12.000 tỷ đồng. “Vietnam Airlines dù là bông hoa đẹp nhưng với trận mưa lớn nên cần có thời gian phục hồi”, ông Thành ví von.

Khẳng định vai trò Chính phủ là chủ sở hữu của Vietnam Airlines lại vừa là cơ quan quản lý Nhà nước nên cần tạo môi trường kinh doanh bình đẳng giữa các hãng hàng không, theo ông Nguyễn Đình Cung, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, ngành hàng không chịu tác động đầu tiên và mạnh mẽ nhất vì dịch Covid-19. Tất cả các Chính phủ trên thế giới đều hỗ trợ, trong đó có các hãng hàng không và đặc biệt là hãng hàng không Quốc gia có đầy đủ năng lực nên cần phải duy trì.

“Với các số liệu đầy đủ, minh bạch chứng minh tài chính bị ảnh hưởng do đại dịch và là trường hợp rất điển hình, Vietnam Airlines là hãng bay bị tác động sâu nặng nhưng cũng là nhân tố đầu tiên phục hồi nhanh nhất. Vietnam Airlines không phải là đơn vị phải xin Chính phủ hỗ trợ hay “giải cứu” mà Chính phủ với tư cách là chủ sở hữu phải có hành động cũng như trách nhiệm với các biện pháp hoặc chính sách tháo gỡ”, ông Cung nhấn mạnh.

Ông Cung chỉ ra kinh nghiệm quốc tế cho thấy, các nước đang làm nhiều hơn và làm nhanh hơn Việt Nam. Họ đồng thời cũng làm hai vai trò, Chính phủ với tư cách quản lý Nhà nước và Chính phủ là người đầu tư, là cổ đông và là thành viên góp vốn.

Đồng tình quan điểm này, ông Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ khẳng định, Chính phủ đã thống nhất không dùng từ “giải cứu” mà phải có hành động và trách nhiệm.

Theo ông Kiên, Chính phủ đưa ra 4 nhóm giải pháp lớn tháo gỡ khó khăn cho Vietnam Airlines gồm các tổ chức tín dụng sẽ cho vay bắc cầu, trong đó cho phép Ngân hàng Nhà nước trích lập dự phòng rủi ro xử lý khoản nợ tái cấp vốn theo quyết định; Chính phủ cấp một bảo lãnh tín dụng để các tổ chức tín dụng cho hãng vay vượt hạn mức; Chính phủ xin Quốc hội cho phép phát hành trái phiếu; nội bộ Vietnam Airlines giảm phần trích khấu hao, phân bổ bảo dưỡng và chưa nộp khoản thu cổ phần hóa còn lại về các quỹ.

Tại buổi tọa đàm, các đại biểu cũng đề cập đến nguồn tài chính hỗ trợ cho Vietnam Airlines sẽ được huy động qua các kênh nào; Các kịch bản dự báo phục hồi để thuyết phục việc Nhà nước “rót vốn”; Gỡ các vướng mắc hay khó khăn về Luật hoặc Nghị định khi triển khai...

Đánh giá cao các giải pháp của Vietnam Airlines trước ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, ông Vũ Bằng, thành viên Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, cho rằng các biện pháp cơ cấu tài chính của hãng hàng không Quốc gia chỉ mới đạt được 30-35%, trong khi chưa thể mở bay quốc tế nên khoản tiền vay (12.000 tỷ đồng) là rất cần thiết. “Trách nhiệm chủ sở hữu cơ quan quản lý Nhà nước phải có giải pháp thống nhất với các ngân hàng cho vay tái cấp vốn kết hợp các nguồn vay từ Nhà nước sẽ tăng nguồn vay tài chính cho hãng. Mặt khác, Nhà nước cũng phải tính toán việc phát hành trái phiếu riêng lẻ, trái phiếu chuyển đổi để cơ cấu vốn chủ sở hữu vẫn giữ nhưng nắm không quá nhiều,” ông Bằng đưa ra giải pháp.

Ông Trần Đình Thiên, thành viên Tổ tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ cho biết Nhà nước không đủ tiền để cứu tất cả doanh nghiệp mà phải cứu những thứ có tính đặc biệt, cứu ở đây phải hiểu là cứu nền kinh tế chứ không phải là doanh nghiệp Vietnam Airlines. “Với tư cách là chủ sở hữu Vietnam Airlines, Nhà nước phải có trách nhiệm, tránh để các hãng khác dị nghị phân biệt Nhà nước “đi đêm, đi ngày”. Mỗi phương án đều đặt ra yêu cầu về mặt tài chính và đây là trách nhiệm của Chính phủ, Quốc hội. Vietnam Airlines phục hồi sớm sẽ giúp vực dậy nền kinh tế và khu vực”, ông Thiên nhấn mạnh.

Kết luận tọa đàm, theo ông Nguyễn Đức Kiên, Tổ trưởng Tổ Tư vấn kinh tế của Thủ tướng Chính phủ, Vietnam Airlines là 1 trong các doanh nghiệp hàng không có báo cáo tài chính công khai minh bạch nhất (Vietjet tuyên bố lãi cuối năm 10 tỷ đồng, Bamboo Airways thông báo tình hình tài chính hiện ổn định). Tổ Tư vấn sẽ báo cáo Thủ tướng những giải pháp càng nhanh càng tốt.

VIỆT HÙNG