Vinh danh sĩ khí Ông Ích Đường

Thứ năm, 05/09/2013 09:32

(Cadn.com.vn) - Ngày 20-9, UBND Q.Cẩm Lệ sẽ tổ chức Lễ công bố Quyết định số 675/QĐ-BVHTTDL của Bộ VH-TT&DL về việc công nhận di tích lịch sử quốc gia Miếu và lăng mộ Ông Ích Đường. Đây không chỉ là vinh dự đối với con cháu tộc Ông sinh sống trên địa bàn TP Đà Nẵng mà còn là niềm tự hào đối với Đảng bộ, chính quyền và nhân dân H. Hòa Vang và Q.Cẩm Lệ.

Đánh giá về sự nghiệp của Ông Ích Đường, Viện Sử học Việt Nam khẳng định: "Sự nghiệp của Ông Ích Đường tuy ngắn ngủi nhưng ông đã để lại một dấu son trong trang sử chống Pháp của nhân dân đất Quảng. Có thể ghi nhận ông là một trong những chí sĩ, liệt sĩ, danh nhân của lịch sử dân tộc thời cận đại"...

Ngày 3-9-2013, Ông Văn Ngọc-người cháu nội thúc bá với Ông Ích Đường cung cấp cho chúng tôi 4 tấm ảnh trắng đen về buổi hành quyết ông ích Đường tại chợ Túy Loan và cho biết, tư liệu này do Tiến sĩ Ngô Văn Minh công tác tại Học viện Chính trị- Hành chính khu vực III (thuộc Học viện Chính trị - Hành chính quốc gia Hồ Chí Minh) sưu tầm. Theo ông Ngọc, năm 2010, Tiến sĩ Minh kể rằng, ông đọc sách lịch sử Việt Nam (1897-1918) của các tác giả ở Viện Sử học thấy trong số ảnh phụ lục có 4 tấm về cảnh đao phủ hành hình người yêu nước, có chú thích của các tác giả sách này là "Những cuộc hành quyết các nhà cách mạng Việt Nam hồi đầu thế kỷ". Ảnh đăng trên Tuần báo Paris Match, tháng 7-1931 có in chú thích bằng tiếng Pháp bên dưới, được dịch như sau: Ông Ích Đường được cởi gông cạnh cọc tre; Ông Ích Đường bị dẫn ra chợ Túy Loan; Ông Ích Đường bị cởi áo và trói tay vào cọc tre; khi Ông Ích Đường thọ hình, lính bản xứ quay lưng không dám nhìn.

Di ảnh về buổi hành hình Ông Ích Đường.

Sau khi ông bị thọ hình, con cháu đưa thi hài về an táng tại Phong Lệ, xây mộ và lập bia hoàn chỉnh. Năm 2008, con cháu tiếp tục cải táng mộ ông về tại tổ 27 (P. Hòa Thọ Tây) và năm 2009 được xét công nhận di tích lịch sử văn hóa cấp thành phố. Đến ngày 7-2-2013, một lần nữa, Lăng mộ tại P. Hòa Thọ Tây và Miếu thờ tại xã Hòa Phong của Ông Ích Đường được Bộ trưởng Bộ VH-TT&DL Hoàng Tuấn Anh ký quyết định công nhận Di tích lịch sử cấp quốc gia.

Lăng mộ Ông Ích Đường tại tổ 27 (P. Hòa Thọ Tây, Q.Cẩm Lệ).

Nguyên Thảo