Sáng 21-3, TAND TP Hà Nội mở phiên tòa xét xử sơ thẩm vụ án “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” tại Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro (VSP). Đây là vụ án thuộc giai đoạn hai của vụ án Hà Văn Thắm (nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị Ngân hàng thương mại cổ phần Đại Dương - OceanBank).

Bị cáo Huy (bên trái) và bị cáo Nghĩa tại phòng xử án vào sáng 21-3.

Hai bị cáo nhận hơn 10 tỷ đồng lãi ngoài

Hai bị cáo trong vụ án này gồm: Từ Thành Nghĩa (1962, nguyên Tổng Giám đốc VSP), Võ Quang Huy (1961, nguyên Chánh kế toán VSP). Hai đối tượng này bị Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao truy tố về tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 355, khoản 4, điểm a - Bộ luật Hình sự năm 2015.

Tại phiên tòa nguyên Tổng Giám đốc OceanBank Nguyễn Minh Thu được triệu tập đến với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan. Đại diện Liên doanh VSP và OceanBank cũng được Tòa triệu tập đến phiên xử với tư cách là tổ chức có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan.

Theo cáo trạng, từ cuối năm 2008 VSP bắt đầu sử dụng dịch vụ mở tài khoản thanh toán và một số hợp đồng tiền gửi có kỳ hạn tại OceanBank. Đến năm 2009, thực hiện chỉ đạo của Tập đoàn Dầu khí Việt Nam (PVN) về việc ưu tiên sử dụng dịch vụ tài chính của OceanBank là ngân hàng mà PVN góp 20% vốn điều lệ, VSP phát sinh nhiều hợp đồng gửi tiền có kỳ hạn, thường xuyên duy trì số dư lớn trên tài khoản thanh toán (tiền gửi không kỳ hạn) tại OceanBank Chi nhánh Vũng Tàu.

Cụ thể, từ cuối năm 2008 đến năm 2014, VSP ký 54 hợp đồng tiền gửi VND, tổng số tiền 13.200 tỷ đồng; ký 70 hợp đồng tiền gửi USD, tổng số tiền 1.260 triệu USD. Đối với tiền gửi không kỳ hạn, VSP mở 4 tài khoản thanh toán (gồm ba tài khoản VND và một tài khoản USD) tại OceanBank với số dư hàng tháng duy trì từ 200 tỷ đồng đến 900 tỷ đồng và từ 10 triệu USD đến 400 triệu USD, được OceanBank trả lãi hơn 49,7 tỷ đồng và 595.283,41 USD.

Theo chủ trương và chỉ đạo của Hà Văn Thắm (nguyên Chủ tịch Hội đồng quản trị OceanBank) về việc chi trả lãi ngoài tiền huy động vốn cho khách hàng gửi tiền trên toàn hệ thống OceanBank, trong thời gian từ năm 2013 – 2014 Nguyễn Minh Thu (nguyên Tổng Giám đốc OceanBank) đã 5 lần nhận tiền từ tài khoản của các cá nhân tại Chi nhánh Vũng Tàu và Chi nhánh thành phố Hồ Chí Minh do Hội sở OceanBank chuyển vào để chi tiền ngoài hợp đồng cho Từ Thành Nghĩa và Võ Quang Huy.

Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao xác định, với vai trò là lãnh đạo của Liên doanh Việt - Nga Vietsovpetro (VSP), trong các năm 2013 - 2014 hai bị cáo Từ Thành Nghĩa và Võ Quang Huy đã quyết định việc gửi tiền của VSP vào Ngân hàng OceanBank, do đó đã được Nguyễn Minh Thu chi tiền ngoài hợp đồng (còn gọi là tiền chăm sóc khách hàng). Cụ thể, Võ Quang Huy đã nhận và chiếm đoạt 5,2 tỷ đồng và 130.000 USD, tổng cộng hơn 7,9 tỷ đồng; Từ Thành Nghĩa đã nhận và chiếm đoạt 1,5 tỷ đồng và 30.000 USD, tổng cộng hơn 2,1 tỷ đồng. Tính gộp lại thì hai bị cáo đã nhận và chiếm đoạt hơn 10 tỷ đồng.

Trên cơ sở đó, Viện Kiểm sát cho rằng có đủ cơ sở xác định hành vi của hai bị cáo phạm vào tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 280 - Bộ luật Hình sự năm 1999. Tuy nhiên, căn cứ Nghị quyết 41/2017/QH14 ngày 20-6-2017 của Quốc hội về việc thi hành Bộ luật Hình sự theo hướng có lợi cho các bị can, bị cáo, hành vi của hai bị cáo trong vụ án này bị khởi tố, truy tố theo Điều 355 - Bộ luật Hình sự năm 2015 sửa đổi năm 2017.

Mức án nghiêm khắc

Chiều 21-3, phiên tòa chuyển sang phần tranh luận. Đại diện Viện Kiểm sát giữ quyền công tố tại Tòa đã trình bày bản luận tội và đề nghị mức án đối với 2 bị cáo. Cụ thể, bị cáo Võ Quang Huy bị đề nghị mức án từ 8-9 năm tù, bị cáo Từ Thành Nghĩa bị đề nghị mức án từ 4-5 năm tù về cùng tội “Lạm dụng chức vụ, quyền hạn chiếm đoạt tài sản” theo quy định tại Điều 355, khoản 4, điểm a - Bộ luật Hình sự năm 2015.

Viện Kiểm sát xác định hành vi phạm tội của các bị cáo là đặc biệt nguy hiểm cho xã hội, đã xâm hại trực tiếp đến quy định của Nhà nước, của pháp luật về quản lý kinh tế; Xâm hại đến hoạt động đúng đắn của cơ quan Nhà nước, xâm phạm quyền sở hữu tài sản của Nhà nước.

Cân nhắc các tình tiết giảm nhẹ cho 2 bị cáo, Viện Kiểm sát nhận định: Cả 2 bị cáo đều có nhân thân tốt, thái độ thành khẩn, đều là những cán bộ ngành dầu khí được đào tạo bài bản, nhiều kinh nghiệm. Đặc biệt bị cáo Nghĩa là tiến sĩ khoa học kỹ thuật dầu khí, có nhiều đóng góp cho sự phát triển của ngành dầu khí. Bản thân bị cáo Nghĩa đạt 2 giải thưởng về khoa học công nghệ; là tác giả và đồng tác giả của nhiều công trình sáng kiến, cải tiến được áp dụng đem lại hiệu quả kinh tế hơn 10 triệu USD cho VSP. VSP cũng có gửi tới các cơ quan tố tụng đề nghị xem xét để bị cáo Nghĩa được tiếp tục tham gia nghiên cứu 2 đề tài khoa học dở dang mà công trình đó có ý nghĩa rất quan trọng đối với ngành dầu khí.

Nhận định hành vi nhận tiền chi lãi ngoài của các bị cáo đã làm ảnh hưởng xấu đến tình hình an ninh chính trị, trật tự xã hội, gây bức xúc trong dư luận, giảm sút niềm tin đối với Đảng, Nhà nước, đại diện Viện Kiểm sát cho rằng việc đưa vụ án ra xét xử nghiêm minh đối với các bị cáo thể hiện việc kiên quyết đấu tranh phòng chống tội phạm của toàn xã hội, đặc biệt là tội phạm về kinh tế và chức vụ, tội phạm tham nhũng. Pháp luật không có vùng cấm, bất cứ ai dù ở cương vị nào, nếu vi phạm pháp luật đều bị xử lý theo quy định.

Sau khi công tố viên luận tội và đề nghị mức án, các luật sư bào chữa, các bị cáo đã trực tiếp tham gia đối đáp, trình bày các luận điểm gỡ tội tại phiên tòa.

K.ANH – K.YẾN