(Cadn.com.vn) - Từng "nổi tiếng" là một điểm nóng về ô nhiễm môi trường (ÔNMT), và hao tốn không biết bao nhiêu tiền của để khắc phục, nhưng hiện nay KCN Dịch vụ thủy sản (DVTS) và âu thuyền cảng cá Thọ Quang (Sơn Trà, Đà Nẵng) vẫn chưa có sự thay đổi đáng kể. Mới đây, qua kiểm tra, Thanh tra Sở TN-MT đã phát hiện 5 doanh nghiệp xả thải "chui"  và phạt hành chính hơn 700 triệu đồng.

Doanh nghiệp đua nhau xả "chui"

KCN DVTS Thọ Quang có tổng diện tích 77,3 ha, do Cty Phát triển và Khai thác hạ tầng KCN Đà Nẵng (Daizico) trực thuộc BQL KCN và Chế xuất Đà Nẵng thực hiện, hoạt động trên 2 ngành nghề chính là chế biến thủy sản và dịch vụ hậu cần nghề cá. Hiện nay, KCN này thu hút khoảng 13 DN đăng ký hoạt động đa phần trên lĩnh vực chế biến thủy sản.

Cũng như quy định chung tại tất cả các KCN, DN muốn đầu tư vào KCN buộc phải làm đầy đủ các thủ tục xin phép trong đó có báo cáo đánh giá tác động môi trường và cam kết bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, ngành nghề chế biến thủy sản là ngành nghề khá đặc biệt hơn so với các nghề khác vì lượng nước thải ra từ sản xuất rất lớn. Để đảm bảo môi trường, ngay từ khi thành lập, một số DN cũng cam kết bảo vệ môi trường và đầu tư tiền của để xây dựng hệ thống xử lý nước thải trong DN mình, tuy nhiên con số này không phải là nhiều và toàn bộ nước thải từ các DN này đua nhau đổ ra khu vực vịnh Thọ Quang (sau này là Âu thuyền và Cảng cá Thọ Quang) biến khu vực này thành điểm nóng về ÔNMT.

Để giải quyết vấn nạn ô nhiễm tại khu vực này, năm 2010, UBND TP giao cho Cty TNHH Khoa học và Công nghệ môi trường Quốc Việt (Cty Quốc Việt) có trụ sở tại TPHCM đầu tư xây dựng trạm xử lý nước thải tập trung với công suất thiết kế 3.000m3/ngày đêm. Tháng 7-2010 hoàn thành và đưa vào chạy thử nhưng chưa được 3 ngày sau thì trạm này bị vỡ do sự cố kỹ thuật làm cá chết hàng loạt tại vịnh Mân Quang và trong âu thuyền Thọ Quang. Sau khi khắc phục sự cố, Cty Quốc Việt tiếp tục đưa trạm XLNT đi vào hoạt động, dần khắc phục tình trạng ô nhiễm ở KCN và âu thuyền Thọ Quang. Thế nhưng, các DN khi đấu nối vào hệ thống xử lý của Quốc Việt vẫn tìm mọi cách để giảm chi phí và thậm chí... xả thẳng nước thải ra âu thuyền Thọ Quang.

Mới đây, thanh tra Sở TN-MT  đã vào cuộc thanh kiểm tra tại một số nhà máy chế biến thủy sản trong KCN DVTS và kết quả đã có 5 DN bị thanh tra Sở và UBND TP ra quyết định xử phạt hành chính về bảo vệ môi trường với mức phạt tổng cộng hơn 700 triệu đồng. Cụ thể, Cty TNHH Hải Thanh bị phạt 26,5 triệu đồng; Cty TNHH Bắc Đẩu bị phạt 34 triệu đồng; Cty Cổ phần thủy sản và thương mại Thuận Phước bị phạt 225 triệu đồng; Cty chế biến và xuất khẩu thủy sản Thọ Quang bị xử phạt 225 triệu đồng và Cty TNHH Chế biến thực phẩm D&N 225 triệu đồng. Tất cả các Cty này bị xử phạt về chung một hành vi: nước thải không được thu gom toàn bộ vào hệ thống ống dẫn nước thải tập trung mà chảy vào hệ thống cống thoát nước mưa của KCN. Theo kết quả kiểm nghiệm mẫu nước thải của 5 DN vi phạm đều cho thấy đã vượt tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật về chất thải từ 10 lần trở lên, chỉ tiêu coliform vượt từ 25,8 đến 299 lần, chỉ tiêu COD vượt từ 18,8 lần đến 32,98 lần, BOD5 vượt 33,79 lần so với quy chuẩn cho phép.

Nhiều DN xả "chui" qua cống thoát nước mưa gây ô nhiễm trầm trọng ở Âu thuyền Thọ Quang.

Cty môi trường gây ô nhiễm môi trường

Trở lại vấn đề ô nhiễm trong KCN DVTS Thọ Quang, kể từ khi có Trạm XLNT thì tình trạng ô nhiễm ở âu thuyền Thọ Quang tương đối giảm, tuy nhiên, mức độ hôi thối gây ra cho các khu dân cư lân cận thì không hề giảm. Điều này khiến người dân sinh sống xung quanh Trạm XLNT bức xúc và đã xảy ra nhiều chuyện khá đau lòng. Cụ thể như vào tháng 7-2010, do gây hôi thối quá mức nên một số thanh niên quanh Trạm XLNT đã xông vào đánh bị thương 2 công nhân của Trạm. Vào tháng 6-2011, một số người dân lại cắt điện của Trạm XLNT khiến Trạm không hoạt động được nên vốn đã hôi thối lại càng hôi thối hơn.

Theo một tài liệu mà chúng tôi có được, vào ngày 5-7 vừa qua, các cơ quan chức năng Q. Sơn Trà đã tiến hành kiểm tra việc chấp hành pháp luật trong lĩnh vực bảo vệ môi trường đối với Trạm XLNT KCN DVTS Thọ Quang thuộc Cty Quốc Việt. Đồng thời lấy mẫu nước thải sau khi đã xử lý của Trạm này và gửi đến Trung tâm kỹ thuật môi trường để tiến hành thử nghiệm. Qua phân tích, so sánh kết quả thử nghiệm với quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về nước thải công nghiệp chế biến thủy sản (QCVN 11:2008/BTNMT), kết quả mẫu nước đã xử lý của Cty Quốc Việt không đạt chuẩn theo quy định và vượt tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật trên 10 lần, trong đó cao nhất là coliform vượt quy chuẩn 231,5 lần. Trên cơ sở này, Thanh tra Sở TN-MT đã đề xuất lãnh đạo UBND TP ra quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với Cty Quốc Việt 150 triệu đồng về hành vi nói trên.

Dù đã qua xử lý, nhưng nước thải đầu ra tại Trạm XLNT của Cty Quốc Việt vẫn có màu đen. (Ảnh chụp ngày 22-7-2011).

Trao đổi vấn đề này với phía đại diện Cty Quốc Việt, chúng tôi được ông Nguyễn Văn Ngời-phụ trách Trạm XLNT KCN Thọ Quang cho biết, do người dân cắt nên phải chạy nhờ nguồn điện khác, không ổn định nên dẫn đến xử lý không đạt chuẩn. Khi chúng tôi hỏi việc phản ánh của người dân về mùi hôi trong những ngày gần đó thì ông Ngời còn cho biết thêm, vì bể xử lý mùi bằng công nghệ sinh học do mất điện nên vi khuẩn tạo men chết, mất thời gian cấy lại nên gây ra mùi hôi. Trong khi đó, ông Võ Văn Hùng-Giám đốc Cty Quốc Việt cho biết, những ngày gần đây, lượng nước thải từ các DN đổ về Trạm tăng đột biến, có ngày lên đến 3.500m3/ngày đêm (Thiết kế của Trạm này tối đa xử lý 3.000m3/ngày đêm) nên gây ra tình trạng quá tải.

Như vậy, có thể thấy rằng, từ trước đến nay các DN trong KCN DVTS Thọ Quang đã có hiện tượng xả "chui" rất nhiều và chỉ sau khi bị xử phạt mạnh tay các DN mới chịu thu gom toàn bộ về Trạm XLNT của Cty Quốc Việt. Điều đáng tiếc nữa là do các Cty này báo cáo lượng nước thải của Cty mình quá ít so với thực tế nên Trạm XLNT do Cty Quốc Việt vừa mới xây dựng đã bị quá tải...

Từ đây, một câu hỏi nữa đặt ra:  một khi hoạt động trong tình trạng quá tải liệu rằng chất lượng nước thải đầu ra của Trạm này có đạt tiêu chuẩn?

Anh Tuấn-Hoàng Lịch