Hệ thống thu gom quá tải khi có mưa lớn

Theo Sở Xây dựng TP Đà Nẵng, khu vực ven biển phía Đông được đầu tư hệ thống thu gom nước thải theo hình thức thoát nước nửa riêng dựa trên cơ sở của nền địa hình tự nhiên. Tuy nhiên, do tốc độ phát triển thương mại dịch vụ tại khu vực này tăng rất nhanh nên từ năm 2017 đã xuất hiện tình trạng quá tải, nước thải thường xuyên đổ ra biển, gây ô nhiễm môi trường và mất mỹ quan đô thị. Chính vì vậy, năm 2018 thành phố đã có chủ trương đầu tư thí điểm hạng mục Hệ thống thu gom nước thải riêng lưu vực Mỹ Khê - Mỹ An thuộc dự án Phát triển bền vững thành phố Đà Nẵng bằng nguồn vốn vay Ngân hàng Thế giới. Mục tiêu của dự án là tách hoàn toàn nước thải của các cơ sở sản xuất kinh doanh, hộ gia đình để thu gom riêng và chuyển về Trạm xử lý nước thải. Trong hệ thống thoát nước mưa sẽ không còn nước thải, nhất là khi nước mưa xả qua các cửa xả ven biển.

Về nguyên nhân nước thải tràn ra biển tại các cửa xả Mỹ An, Mỹ Khê vào giữa tháng 7 vừa qua, Sở Xây dựng cho biết, mặc dù đã triển khai xây dựng hệ thống thu gom nước thải riêng hoàn toàn nhưng thành phố vẫn duy trì hệ thống thu gom lượng nước thải chưa được đấu nối cũng như nước ngầm xâm nhập vào hệ thống thoát nước mưa và một phần nhỏ nước mưa đợt đầu bị ô nhiễm. Qua kiểm tra lượng mưa tại khu vực vào chiều ngày 15-7 vừa qua, thời gian từ 15 giờ đến 16 giờ 20 là 12,6 mm; với diện tích lưu vực khoảng 363ha thì tổng lượng nước mưa khoảng 45.700 m3. Trong khi đó, trạm bơm nước thải chỉ đủ năng lực chuyển tải khoảng trên 1.300 m3/giờ (361,6 l/s) nên nước mưa hòa lẫn nước thải đã tràn ra biển tại các cửa xả. Hơn nữa, hệ thống thoát nước thải được tính toán để thu gom lượng nước thải phát sinh, không tính toán để thu gom nước mưa.

Đánh giá về những khó khăn, vướng mắc hiện nay, Phó Giám đốc Sở Xây dựng Võ Tấn Hà cho biết, do đặc thù là khu vực đô thị cũ được cải tạo, xây dựng hệ thống thoát nước riêng hoàn toàn nên khó khăn trong việc vận động, tuyên truyền người dân đồng thuận trong công tác đấu nối nước thải từ hệ thống cũ sang hệ thống mới. Cùng với đó là thói quen sử dụng lối thoát hiểm sau nhà làm nơi sinh hoạt riêng nên khi triển khai cải tạo mương sau nhà không đáp ứng được mục tiêu ban đầu là thoát nước mặt, dẫn đến tình trạng đấu nối nước mưa vào hệ thống thu gom nước thải, gây quá tải hệ thống thu gom khi xảy ra mưa. Trước khi đầu tư hệ thống thoát nước riêng hoàn toàn, các cơ sở kinh doanh dịch vụ đã được thỏa thuận đấu nối nước thải vào hệ thống thoát nước chung, việc điều chỉnh vị trí đấu nối gây phát sinh chi phí nên khó khăn trong việc yêu cầu sự phối hợp của các chủ cơ sở này.

Gấp rút chuyển hướng thu gom nước mưa

Về giải pháp khắc phục sự cố tương tự như thời gian qua, lãnh đạo Sở Xây dựng cho biết, trước mắt đề nghị UBND Q. Sơn Trà, Ngũ Hành Sơn tổ chức tuyên truyền, vận động người dân, doanh nghiệp trên địa bàn đồng hành cùng với thành phố trong việc triển khai đấu nối nước thải vào hệ thống thoát nước riêng. Trong tháng 7-2023 hoàn thành kiểm tra, xác định cụ thể số lượng hộ thoát nước của toàn bộ lưu vực Mỹ Khê, Mỹ An chưa được đấu nối vào hệ thống thoát nước riêng. Trên cơ sở đó, đề nghị các hộ thoát nước phải tiến hành đấu nối, hoàn thành chậm nhất trong tháng 9-2023. Đây là cơ sở để đánh giá hiệu quả đầu tư dự án thí điểm, nhất là vấn đề nước mưa chảy ra biển sau khi nước thải được tách riêng hoàn toàn.

Sở cũng giao Cty Thoát nước và Xử lý nước thải tăng cường kiểm tra lượng bùn tồn đọng trong hệ thống thoát nước mưa của toàn bộ lưu vực, kịp thời triển khai nạo vét, không để tình trạng bùn lắng là tác nhân gây ô nhiễm môi trường khi xảy ra mưa. Cùng với đó là thường xuyên theo dõi, quản lý chặt chẽ quy trình vận hành, nhất là tại các trạm bơm ở khu vực ven biển. Sở cũng chủ trì, phối hợp Ban quản lý các dự án đầu tư cơ sở hạ tầng ưu tiên và các đơn vị liên quan nghiên cứu phương án chuyển tải một phần nước thải từ các cửa xả Mỹ Khê, Mỹ An vào hệ thống thu gom nước thải riêng để tăng cường năng lực thu gom, khắc phục tình trạng nước thải tồn đọng trong cống, gây lắng đọng bùn. Về lâu dài, nghiên cứu, đề xuất phương án chuyển nước mưa về hướng sông Hàn, nâng cấp, cải tạo hệ thống thu gom nước thải hiện trạng từ cửa xả Mỹ Khê về trạm Xử lý nước thải Ngũ Hành Sơn.

Sau khi nghe báo cáo tại hiện trường của các cơ quan chức năng, ông Nguyễn Văn Quảng đánh giá, hiện có 2 hệ thống thu gom nước thải đang tồn tại, hoạt động song song dọc vệt các bãi biển Mỹ An, Mỹ Khê. Mỗi hệ thống đều có những hạn chế, bất cập, không đáp ứng yêu cầu thực tế của thành phố. Bí thư Thành ủy Đà Nẵng đề nghị Ban cán sự Đảng UBND thành phố chỉ đạo đánh giá toàn bộ hiện trạng 2 hệ thống này. Đặc biệt là khả năng xử lý của từng hệ thống trong điều kiện có mưa lớn kéo dài khiến nước tràn ra biển.

Xuất phát từ thực tế xảy ra trong thời gian qua, Bí thư Nguyễn Văn Quảng yêu cầu trước mắt các cơ quan chức năng phải rà soát và buộc các cơ sở kinh doanh, các nhà hàng, khách sạn ven biển đấu nối vào hệ thống thu gom nước thải mới để hạn chế bớt phần xả ra biển. Cùng với đó, Cty Thoát nước và xử lý nước thải phải đảm bảo việc nạo vét sạch sẽ khu vực lòng cống để hạn chế đến mức thấp nhất việc tắc nghẽn đường ống dẫn đến khi mưa to, đẩy nước tràn cửa xả chảy ra biển như trong thời gian qua. Bí thư Thành ủy Đà Nẵng đề nghị Ban Cán sự Đảng UBND thành phố tập trung giải quyết 2 nhiệm vụ chính là hạn chế đến mức thấp nhất việc đẩy chất thải vào đường ống trong hệ thống thoát nước đồng thời xây dựng dự án bịt các cửa xả đổ ra biển, dẫn nước mưa qua các tuyến cống về sông Hàn. “Các cơ quan, đơn vị liên quan nhanh chóng rà soát lại tất cả các trạm bơm, tính toán lại công suất và các phương án để đảm bảo khi có mưa lớn là thực hiện phương án bơm cưỡng bức quay trở về hướng sông Hàn. Ban Cán sự Đảng UBND thành phố Đà Nẵng phải tính toán bố trí địa điểm các cửa xả vào sông Hàn cho phù hợp với quy hoạch chung. Nhiệm vụ này cần được gấp rút triển khai để sớm trình HĐND quyết định vào kỳ họp cuối năm nay. Chúng ta đảm bảo được mục tiêu là giữ sạch bãi biển Mỹ Khê để giữ môi trường trong lành, phục vụ du lịch và phát triển kinh tế”, Bí thư Nguyễn Văn Quảng chỉ đạo.

Công Khanh