Xuân Thao - "Ngập ngừng" từng nhịp thời gian

Thứ sáu, 15/01/2016 10:26

(Cadn.com.vn) - Hôm đi dự buổi nói chuyện của nhà văn Nguyên Ngọc về giải thưởng Nobel Văn học 2015 tại trụ sở Liên hiệp các hội VHNT Đà Nẵng, tôi được tặng tập thơ "Ngập ngừng" của Xuân Thao xuất bản vào tháng 8-2015. Tập thơ mỏng mỏng với 32 bài thơ được sáng tác trong khoảng thời gian từ năm 2012 đến năm 2015. Qua lời giới thiệu trong tập thơ thì Xuân Thao tên thật là Lê Văn Thí, sinh năm 1944, sinh quán Thạc Gián, Thanh Khê, Đà Nẵng, sinh hoạt văn nghệ báo chí từ năm 1962...

Không hiểu sao khi đọc những bài thơ của Thao, tôi có cảm giác nỗi buồn len nhẹ vào lòng. Những "lát cắt" của thơ Xuân Thao thật bình yên, giản dị. 32 bài thơ là 32 cảm xúc khác nhau qua từng nhịp chậm rãi, khiến dòng thời gian như ngừng lại qua từng con chữ. Những hình ảnh sương, khói, đêm, ngày, nắng, mưa, trăng, sao... len lỏi như chiếm trọn tâm can con người. Mở đầu bài thơ, là tiếng lòng của tác giả:

Huống rằng ta chẳng phải tài hoa

Thơ viết không được mong rao bán

(Ta sợ quá rồi chuyện "hệ lụy văn chương)

Thơ chỉ làm vui qua tuần rượu.

(Lên Nguồn)

Quả đúng như vậy, Xuân Thao sáng tác rất nhiều nhưng ít khi xuất hiện trên báo hay tạp chí. Tôi lên mạng tìm mãi cũng chỉ thấy Xuân Thao xuất hiện trên trang web văn chương Việt, vuông chiếu Luân Hoán và một số blog của thi hữu. Nhà thơ Phạm Ngọc Lư, thân hữu của Xuân Thao chia sẻ trong bài viết của mình: "Anh sống gần như khép kín, thầm lặng, ít giao du. Thơ anh ít người biết, ngay trong thời kỳ viết "tới" nhất khi ở Quảng Ngãi, bởi anh không chịu gửi đăng báo này báo nọ..". Cầm tập thơ "Ngập ngừng" trên tay tôi mới thấy hết giá trị của một nhà giáo già muốn để lại cho con cháu, bởi vì trong tập thơ đầu tay "Sóng Mòn" (2009) và tập thơ này, Xuân Thao luôn đề: "Kính dâng Tứ thân phụ mẫu/ Thân tặng Hiền thê và các con". Xuân Thao chắt chiu con chữ, chạm vào từng hình ảnh quê hương thật cụ thể mà cũng thật trừu tượng, giọng thơ khoáng đạt ẩn chứa trong đó bao tâm tư của một đời người:

Thời gian dần tát cạn đêm

Giờ này biết còn ai còn nấn ná trong quán trọ

Vọng về cố hương

Buồn...

Còn ai nơi quan tái

Nhớ nhà

Muốn cưỡi trăng sao mà về

Bước chân ai sấn sướt trên cát?

Trường sa hành.

(Đêm trừ tịch)

Hình ảnh "đêm" hiện hình trong thơ Xuân Thao bằng một giọng buồn man mác nhưng cũng lắm ưu tư về nhân thế, về cuộc đời, có lẽ nào tác giả muốn thoát khỏi đời sống thực tại bằng cách "cưỡi trăng sao" để quay về nguồn cội. Nhớ quê hương, về quê hương, đó là tâm lý rất đỗi bình thường của mỗi người, và trong những cơn lũ nhà thơ đã thốt lên những tâm tư thống thiết:

Sáng nay, có một cành mai vừa gãy bên trời

Cành mai được sóng nước cuốn trôi đi

Trôi lênh đênh

Trôi bàng hoàng

Và âm thầm nở hoa...

(Nước chảy hoa trôi)

Những tình cảm của thi sĩ gửi gắm quê hương thật tha thiết bằng một giọng thơ tự do thoáng chút ngập ngừng. Phải chăng trông về quê nhà qua những mùa lũ mà Xuân Thao có một giọng thơ đong đầy tình cảm một cách rất mộc mạc, chân tình, không phù phiếm, hoa mỹ. Những đêm đông cũng mang lại cho thơ Xuân Thao một cảm giác bình yên đến lạ kỳ, sự đồng cảm cho những khoảnh khắc, những số phận đau đáu qua từng câu chữ:

Có tiếng rao hàng đêm khuya

Của kiếp người cơ cực

Đang lướt thướt đi dưới mưa

Với ngọn đèn hột vịt hắt bóng tù mù

Tiếng rao như chất chứa nỗi buồn

của hàng mấy trăm năm về trước.

(Những ngày mùa đông)

Với tình yêu, Xuân Thao có một giọng thơ không trộn lẫn, vừa nặng tình vừa vương mang cảm giác thi vị đường trần: Người đi như sông trôi/ Những bãi bờ hiu quạnh/ Những phá phách cuồng lưu/ Còn mình ta ngồi lại/ Mình ta... với bóng mình...". Ngôn ngữ không cường điệu với những hình ảnh so sánh, liệt kê một cách đầy đủ, chân thực, không trừu tượng, dễ hình dung, dễ hiểu, đó là phong cách thơ mộc mạc chân tình của Xuân Thao.

Qua 32 bài thơ, Xuân Thao đã phác họa cho người đọc bao xúc cảm tốt đẹp, lắng đọng qua một giọng thơ đặc biệt, đầy hiện hữu, không xa hoa màu mè, không phá cách nhưng đầy nghĩa tình, chất chứa cái tình vô hạn với cuộc sống, với chữ nhân.

Phan Nam