Nhiều quốc gia sẵn sàng gia nhập

Việc kết nạp các thành viên mới có lẽ sẽ là ưu tiên hàng đầu trong chương trình nghị sự khi Nam Phi tổ chức hội nghị thượng đỉnh BRICS lần thứ 15 vào tháng tới. Đối với nhiều quốc gia châu Phi, hội nghị thượng đỉnh này là cơ hội lớn. Ai Cập, Ethiopia, Zimbabwe, Algeria, Nigeria, Sudan và Tunisia, đã bày tỏ sự quan tâm đến việc gia nhập BRICS. Một số nền kinh tế ở Mỹ Latinh, Trung Đông và Đông Âu cũng đang mong muốn trở thành thành viên, chẳng hạn như Saudi Arabia, Belarus, Iran, Mexico, Syria, Thổ Nhĩ Kỳ và Venezuela. Năm ngoái, Argentina cũng cho biết họ đã nhận được sự ủng hộ chính thức của Trung Quốc trong nỗ lực gia nhập BRICS.

Theo hãng tin Reuters, Algeria mới đây đã nộp đơn xin gia nhập nhóm BRICS và đề nghị trở thành thành viên cổ đông của ngân hàng BRICS với số tiền 1,5 tỷ USD. Tổng thống Algeria Abdelmadjid Tebboune cho biết nước này muốn gia nhập BRICS để mở ra những cơ hội kinh tế mới. Algeria giàu tài nguyên dầu khí và đang tìm cách đa dạng hóa nền kinh tế cũng như tăng cường quan hệ đối tác với các nước như Trung Quốc.

Gần đây nhất, ngày 26-7, Bộ Ngoại giao Belarus xác nhận nước này đã nộp đơn xin gia nhập khối BRICS từ tháng 5. "Quyết định này là một bước đi hoàn toàn hợp lý trong bối cảnh Belarus mở rộng hợp tác theo định hướng đa phương với các đối tác truyền thống và các quốc gia thân thiện", Bộ Ngoại giao Belarus tuyên bố. Theo Bộ Ngoại giao Belarus, tầm quan trọng và ảnh hưởng của BRICS trên thế giới sẽ ngày càng tăng.

Ông Anil Sooklal, nhà ngoại giao Nam Phi phụ trách mối quan hệ với khối BRICS và các nước châu Á, hôm 20-7 cho biết 22 quốc gia đã chính thức nộp đơn xin gia nhập khối, trong khi "một số lượng tương đương" các quốc gia khác "đã đề cập một cách không chính thức về việc trở thành thành viên BRICS".

Theo ông Sooklal, BRICS không phân biệt giữa Bắc bán cầu và Nam bán cầu, sẵn sàng thảo luận với bất kỳ quốc gia nào "có cùng tầm nhìn về một trật tự toàn cầu bao trùm và công bằng hơn, nơi chúng tôi không loại bỏ phần lớn thế giới ra ngoài lề", bao gồm cả nhiều nước đang phát triển. Nhà ngoại giao Nam Phi tiếp tục chỉ ra rằng trong khi Liên hợp quốc vẫn chưa bắt tay vào cải cách toàn diện để mang lại cho các quốc gia mới nổi tiếng nói lớn hơn, BRICS đã vạch ra con đường riêng của mình để khắc phục tình hình. Tuy nhiên, ông nhấn mạnh rằng khối "không tìm cách trở thành một lực lượng kinh tế thống trị" mà muốn có "ảnh hưởng lớn theo cách toàn diện để hoạt động vì sự thay đổi". Ông Sooklal nói thêm: "Chúng tôi không muốn một thế giới có một hoặc hai bá chủ", đồng thời giải thích rằng sự phân bổ quyền lực như vậy sẽ gieo rắc sự chia rẽ trong cộng đồng toàn cầu.

Đối trọng với phương Tây?

BRICS, một nhóm các quốc gia mới nổi được thành lập vào năm 2009 gồm Brazil, Nga, Ấn Độ, Trung Quốc và Nam Phi, chiếm hơn 40% dân số toàn cầu và gần 1/4 GDP của thế giới. BRICS ngày càng trở nên hấp dẫn như một nền tảng mới cho ngoại giao và tài trợ phát triển. Theo các nhà quan sát, nhiều quốc gia, đặc biệt là những quốc gia ở châu Phi, coi đây là một tổ chức có thể thách thức cấu trúc quản trị toàn cầu do Mỹ và EU chi phối.

Giáo sư kinh tế XN Iraki tại Đại học Nairobi, cho biết nhiều quốc gia coi BRICS là cơ hội để thoát khỏi sự thống trị của phương Tây cả về kinh tế và chính trị. Ông cho biết Trung Quốc và Ấn Độ là những cường quốc mới nổi và coi châu Phi là sân chơi mới. Họ có thể cạnh tranh nhau để “gây ấn tượng” với châu Phi bằng cách cung cấp khoản viện trợ, khoản vay ưu đãi hoặc thương mại.

Chuyên gia cấp cao Cameron Hudson của Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho biết BRICS đã mang đến cho các quốc gia châu Phi một con đường khả thi để tạo đòn bẩy và tạo sức ảnh hưởng quốc tế. Chẳng hạn như, Ai Cập, quốc gia đang phải vật lộn với cuộc khủng hoảng tiền tệ, đã chính thức nộp đơn xin gia nhập BRICS vào tháng 6. Theo Đại sứ Nga tại Ai Cập Georgy Borisenko, Cairo coi tiền tệ là lý do chính để tham gia vào BRICS. Ông Paul Nantulya tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Châu Phi cho biết Saudi Arabia đang tìm cách mở rộng và tăng cường quan hệ với Trung Quốc nói riêng. Vì thế, việc gia nhập BRICS được coi là mang tính chiến lược. Argentina cũng tham gia với động lực tương tự. Joe Sullivan, cựu quan chức Nhà Trắng, cho biết nhiều quốc gia, đặc biệt là các nước ở châu Phi, từ lâu đã mong muốn có một tổ chức đa phương phản ánh lợi ích của Nam bán cầu. “Ở BRICS, họ nhìn thấy ước mơ có khả năng trở thành sự thật và họ mong chờ được trở thành một phần của tổ chức”, ông nói.

Một khối BRICS mạnh mẽ hơn có thể là đối trọng với G7 - một nhóm các nền kinh tế bao gồm Canada, Pháp, Đức, Italy, Nhật Bản, Anh và Mỹ, cũng như các tổ chức đa phương khác do phương Tây lãnh đạo. Ông Sullivan nói: “Sức mạnh của BRICS nằm ở tiềm năng trở thành G7 hoặc G20 của Nam bán cầu”. Song, ông Nantulya lại cho rằng dù sức ảnh hưởng ngày càng tăng, BRICS còn lâu mới trở thành một đối trọng cân bằng với G7.

AN BÌNH